8 quái vật huyền thoại của Giáng sinh

Phong tục của mùa lễ phương Tây gồm ngày Thánh Nicholas, năm mới, lễ Hiển linh cũng như Giáng sinh, thường kết hợp, phục dựng các truyền thống ngoại giáo xa xưa cho ngày nay. Trong đó, có phong tục dành cho trẻ nhỏ mùa Giáng sinh. Nếu chúng trở nên ngoan ngoãn, tốt đẹp hơn sẽ được dành tặng những món quà, còn nếu không tốt, trẻ sẽ phải nhận hình phạt từ con quái vật và ác quỷ nào đó. Dưới đây là những quái vật huyền thoại của Giáng sinh đã thay đổi từ nơi này sang nơi khác, với nhiều tên gọi và hình ảnh khác nhau.

1. Krampus

Krampus là con quỷ xuất hiện trong văn hóa dân gian của Đức và Áo. Đối với người dân trú tại vùng núi Alps thì bên cạnh ông già Noel, đây cũng là một nhân vật không thể thiếu trong mỗi mùa Giáng sinh. Tên gọi “Krampen” xuất phát từ tiếng Đức, có nghĩa là “chiếc móng”. Theo đó, Krampus được miêu tả là hiện thân của ma quỷ với cơ thể nửa người nửa dê, cặp sừng dài, lưỡi dài nhọn và một bộ ria. Trái với ông già Noel đi phát quà cho trẻ em, thì Krampus đeo trên mình chuỗi chuông, cùng bó gậy bạch dương để đánh đòn những đứa trẻ hư.

Ngoại hình của Krampus khác biệt tùy theo từng vùng và quốc gia: hắn có thể mang khuôn mặt gợi nhớ đến loài quỷ, dê, dơi, nhưng cũng có thể... dễ thương như người tuyết. Đêm Krampus được tổ chức vào ngày 5 tháng 12, đêm trước ngày Thánh Nicholas ở Đức, Áo và các khu vực khác của châu Âu. Trong những năm gần đây, hình ảnh Krampus đã lan rộng ra ngoài châu Âu, nhiều thành phố ở Mĩ cũng có những đêm Krampus của riêng mình.

2. Jólakötturinn

Jólakötturinn hay mèo Yule - mèo Giáng sinh là một quái vật trong truyện dân gian Iceland. Cha mẹ sẽ kể cho trẻ em nghe về chuyện mèo Yule rằng: những người làm việc chăm chỉ, đúng giờ sẽ nhận được quần áo mới cho Giáng sinh, còn người lười biếng thì không, và kẻ lười và không có quần áo mới sẽ bị mèo to lớn, xấu xí nấp trong tuyết giáng sinh để tìm ăn thịt… Vì vậy, cần phải chăm chỉ, và nên giúp đỡ những người nghèo, giúp họ có quần áo mới vào dịp Giáng sinh, để có được sự bảo vệ khỏi quái vật hiểm ác.

3. Frau Perchta

Những câu chuyện kể ở Đức và Áo đã khắc họa chân dung của một phù thủy có tên là Frau Perchta. Bà là người có quyền "ban phát" những phần thưởng và cả sự trừng phạt trong vòng 12 ngày trong suốt dịp lễ Giáng sinh. Frau Perchta còn được biết đến nhiều hơn với sở thích trừng phạt người gây ra tội lỗi bằng phương pháp quái đản. Đó là tách cơ quan nội tạng của họ ra ngoài cơ thể và thay thế chúng bằng rác.

Câu chuyện của Perchta được cho là có nguồn gốc từ một nữ thần huyền thoại Alpine - nữ thần của tự nhiên, người luôn ẩn mình trong rừng cả năm và chỉ giao tiếp với con người trong dịp Giáng sinh. Nữ thần sẽ luôn quan sát mọi hành động của con người trong suốt một năm và trừng phạt ai gây ra nhiều tội lỗi trong dịp lễ Giáng sinh này. Trong các lễ kỉ niệm hiện đại, Perchta có thể xuất hiện trong đám rước trong Fastnacht, lễ hội Alps ngay trước Mùa chay. Có thể có mối liên hệ nào đó giữa Frau Perchta và phù thủy người Ý La Befana, nhưng La Befana không thực sự là một quái vật: cô ấy là một phù thủy xấu xí nhưng tốt bụng để lại quà.

4. Belsnickel

Belsnickel là nhân vật nam trong các câu chuyện truyền thuyết ở miền Tây Nam nước Đức. Vào khoảng thời gian 1 - 2 tuần trước lễ Giáng sinh, Belsnickel thường xuất hiện trước các ngôi nhà và hù dọa trẻ em, đặc biệt là những đứa thích đùa nghịch và không nghe lời cha mẹ. Để kiểm tra sự trung thực và hành động của trẻ em, ông thường yêu cầu chúng hát hoặc trả lời câu hỏi. Nếu ngoan, ông sẽ ném kẹo xuống đất, còn gặp phải đứa trẻ hư, chúng sẽ không thoát khỏi cây gậy của ông. Dù chúng không hề bị thương nhưng luôn cảm thấy sợ hãi và cố gắng trở nên ngoan ngoãn hơn để được nhận quà từ ông già Noel vào đêm Giáng sinh.

5. Hans Trapp

Hans Trapp là một nhân vật trong văn hóa dân gian Giáng sinh của vùng Alsace và Lorraine của Pháp. Truyền thuyết nói rằng Trapp là một người đàn ông giàu có, tham lam và xấu xa, tôn thờ Satan và bị trục xuất khỏi Giáo hội Công giáo. Ông ta bị đày vào rừng, ngụy trang thành bù nhìn rơm bọc trong quần áo để săn lùng trẻ con. Ông ta sẽ xuất hiện vào tháng 12 trước Giáng sinh, dọa nạt trẻ em hư, mang quà cho trẻ ngoan.

Nhân vật này có nhiều điểm tương đồng với các quái vật khác như Belsnickel (Tây Nam nước Đức), Houseker (Luxembourg), Knecht Ruprecht (Đức), Krampus (Tyrol, Alto Adige và Trentino), Père Fouettard (các khu vực khác của Pháp), Schmutzli (Thụy Sĩ ), Piet (Hà Lan),…

6. Père Fouettard

Truyền thuyết Pháp kể về Père Fouettard là tên đồ tể độc ác thèm muốn ăn thịt trẻ em. Hắn hoặc vợ của hắn dụ dỗ ba cậu bé vào cửa hàng bán thịt của mình để giết chết, phân làm từng mảnh và tẩm ướp họ. Thánh Nicholas đến giải cứu, hồi sinh các cậu bé và giành quyền nuôi con đồ tể. Tên đồ tể bị giam cầm đã trở thành Père Fouettard, người hầu của Thánh Nicholas, có nhiệm vụ là phân phát hình phạt cho những đứa trẻ xấu trong Ngày Thánh Nicholas.

7. Yule Lads

Yule Lads hay còn gọi là Jólasveinar, là 13 quỷ lùn vùng Iceland với mỗi tên gọi và tính cách riêng biệt. Vào thời cổ đại, chúng đã đánh cắp mọi thứ và gây rắc rối vào Lễ Giáng sinh, vì thế những con quỷ thường dọa trẻ em trong việc cư xử, như chú mèo Giáng sinh. Nhưng, từ thế kỉ XX, những con quỷ này ở Na Uy, đã mang quà cho trẻ ngoan. Chúng có thể dữ dằn, đáng sợ với trẻ em hư và tốt bụng đối với những cô cậu bé vâng lời.

8. Grýla

Grýla trong truyền thuyết Iceland là nữ yêu có hình dáng khổng lồ, đôi chân của loài hươu, có 15 cái đuôi và những chiếc sừng. Bà ta chuyên bắt cóc, nấu và ăn thịt những đứa trẻ không vâng lời cha mẹ. Từ thế kỉ 17, gắn với lễ Giáng sinh, nữ yêu được coi là mẹ của các quỷ lùn Yule Lads. Theo truyền thuyết, Grýla có ba người chồng và 13 đứa con, tất cả đều là những kẻ gây ra rắc rối từ nghịch ngợm vô hại đến giết người. Họ sống cùng mèo đen khổng lồ Yule dưới mái nhà và thức ăn chủ yếu là trẻ em hư hỏng.

NGỌC HIÊN theo fullersociety