Kate Tempest, người Anh, được coi là nghệ sĩ đa tài của thế hệ mới khi đạt nhiều thành công ở nhiều vai trò: sáng tác thơ ca, ca sĩ, người sáng tác âm nhạc, sản xuất âm nhạc, viết tiểu thuyết và kịch.
Một cô bé sinh ra trong gia đình lao động nghèo
Kate Tempest sinh năm 1985 tại Westminster, lớn lên ở Brockley, Đông Nam London, trong một gia đình có năm chị em, cha mẹ là những người lao động cực nhọc. Tuy cuộc sống có khó khăn, thường xuyên chịu những gánh nặng về bữa ăn hàng ngày, nhưng gia đình họ êm ấm, thuận hòa vì luôn bao bọc và cùng nhau giải quyết khó khăn. Khu phố của Kate Tempest luôn nhếch nhác, tối tăm nhưng ngôi nhà của gia đình cô thì lúc nào cũng gọn gàng, sạch sẽ. Gia đình là nơi đầu tiên giúp Kate Tempest hiểu về con người và cuộc sống. Cha cô là một công nhân xây dựng, ban ngày làm lụng vất vả, ban đêm vẫn kiên trì theo học các lớp buổi tối, để cống hiến thật nhiều cho xã hội. Năm Kate Tempest lên mười, cha tốt nghiệp Đại học Luật và trở thành luật sư. Đó là tấm gương đáng tự hào cho cô về ý chí vươn lên.
Từ đó, Kate Tempest thôi đến trường, ban ngày phụ giúp việc cho gia đình để học vào ban đêm. Cô lân la đến hiệu sách gần nhà, xin đọc nhờ, được ông chủ tốt bụng chấp nhận. Cô tiếp cận những tác phẩm kinh điển theo cách như vậy. Văn chương thấm vào cô một cách nhẹ nhàng và sâu sắc. Niềm say mê đó làm thức dậy trong cô tình yêu người, yêu đời. Cô muốn chia sẻ với mọi người những ý nghĩ ấy. Cô bắt đầu tập hát, làm thơ và xin làm tại cửa hàng thu âm băng đĩa để tìm kiếm và nghe nhạc. Cô theo học tại trường BRIT về Nghệ thuật biểu diễn và công nghệ ở Croydon, sau đó lại theo học ngành Văn học Anh tại Goldsmiths, Đại học London.
Tempest thành danh ca sỹ khi cô 16 tuổi. Thoạt đầu là sân khấu đường phố, sau là nhà hát Camaby Street tráng lệ. Từ 2012 đến nay, cô đã trình làng ba đĩa nhạc, bốn tập thơ, hai vở kịch và một tiểu thuyết. Năm 2018, một tập thơ nữa của cô được xuất bản có tựa Thơ Kate Tempest. Tất cả tác phẩm của cô đều được đón nhận và ngưỡng mộ.
Một nghệ sĩ trẻ với sứ mệnh khích lệ quần chúng
Kate Tempest trong buổi biểu diễn âm nhạc vào năm 2014
Sự gắn kết với cuộc sống và con người thể hiện không chỉ qua ca từ, câu thơ, chữ nghĩa, mà còn qua nỗ lực của Kate Tempest trong sự giao hòa hết mức có thể với công chúng. Mỗi lần xuất hiện trước hàng ngàn khán giả, cô chẳng khác nữ thần cổ Hy Lạp Pythie, một “người điên cực tỉnh”, đồ đệ của thần Appolon, xướng to những phán truyền của các thiên thần. Những buổi biểu diễn gần đây, cô chẳng khác gì Michael Jackon (1958-2009), ông hoàng nhạc Pop của thế giới, chỉ với vài điệu bộ, cô đã khiến hàng trăm, hàng ngàn khán giả vỡ òa trong hạnh phúc. Không ít nhà nghiên cứu kinh ngạc, họ gọi Kate Tempest là nhà tiên tri trẻ với những câu sấm bằng thơ và ca từ.
Chỉ mấy ngày sau cuộc tấn công Paris của các phần tử Hồi giáo cực đoan, ngày 13/11/2015, Kate Tempest xuất hiện trước công chúng, an ủi niềm đau thương, mang tới lạc quan và tin tưởng cho họ. Cô hát bài thơ Châu Âu mất rồi do cô sáng tác, gần như ứng khẩu, bằng tiếng Anh. Tuy không phải ai cũng hiểu được trọn vẹn nhưng chất lạc quan và tin tưởng toát ra từ điệu bộ, giọng điệu và phong thái trình diễn khiến khán giả mê say và nhận ra rằng, tuy nhiều người đã mất mạng vì khủng bố, nhưng Paris và nước Pháp vẫn bước qua đau buồn để sống đàng hoàng và vui vẻ.
Kate Tempest trăn trở liên tục với những biến cố của bao người trên khắp thế giới, để từ đó, thể hiện qua tiếng hát, câu thơ và trang văn. Cô cho rằng, nghệ thuật cần tương tác tích cực và tận độ với công chúng. Kate Tempest rất thực tế khi vận dụng loại hình rap trong ca nhạc và slam trong thơ. Rap là một hình thức nghệ thuật trong văn hóa Hip hop xuất phát từ Âu Mĩ, đặc trưng của nó là nói hoặc hô vang ca từ một cách có vần điệu, kết hợp với động tác nhảy nhót, tạo hình. Qua rap, nghệ sĩ bộc lộ những cảm nhận của đông đảo nhân dân lao động về các vấn đề nhức nhối trong xã hội. Slam thơ là một nghệ thuật hùng biện thi ca, do nhà thơ - thợ xây dựng Mĩ Marc Smith khởi xướng năm 1986, ở thành phố ông ra đời. Ông đại chúng hoá thơ bằng cách tổ chức trong các quán ba những cuộc tranh tài ứng khẩu thơ giữa các thí sinh. Nghệ thuật ấy giờ đây cũng đã thành một trào lưu toàn cầu. Và Kate Tempst là một trong những gương mặt sáng giá tiêu biểu. Nếu đọc thông thường, thơ hoặc ca từ của cô có lẽ cần thời gian để chói bừng hết vẻ. Nhưng với phẩm tính của rap hay slam, như phép màu ảo thuật, biến ngay chúng thành những con chim thần, thôi thúc và dẫn dắt say mê.
Kate Tempest được công nhận về tài năng cả thơ ca lẫn âm nhạc. Về âm nhạc, album Everybody Down và Let Them Eat Chaos của cô lần lượt được đề cử lần lượt cho Giải thưởng âm nhạc Mercury 2015 và 2017. Cô cũng được đề cử là Nữ nghệ sĩ solo xuất sắc nhất tại Lễ trao giải Brit 2018.
Với thơ, năm 2013, Kate Tempest giành được giải thưởng Ted Hughes cho tác phẩm Brand New Ancient và người đầu tiên dưới 40 tuổi giành giải thưởng. Năm 2014 cô được Hiệp hội Thơ nước Anh chọn là một trong những nhà thơ tiêu biểu thế hệ tiếp theo. Năm 2016, cuốn Let Them Eat Chaos của cô tiếp tục được đề cử cho Giải Sách của năm ở hạng mục Thơ ca.
Một nhà văn viết tiểu thuyết đáng chú ý, cách tân từ nhìn nhận chân xác thực tại
Cuốn tiểu thuyết mới của Kate Tempst
Mảng nội dung quan trọng trong ca khúc và thơ của Kate Tempst là chân dung những con người bình dị. Đây là điều ít gặp trong âm nhạc hiện đại. Vài chân dung này được đưa vào tiểu thuyết của cô. Năm 2016, Kate Tempst ra mắt tiểu thuyết đầu tay có tên gọi The bricks that built the houses (tạm dịch: Những viên gạch xây nhà), lập tức tác phẩm trở thành cuốn sách bán chạy số một và giúp cô giành giải Books Are My Bag cho tác giả đột phá nhất.
Với kết cấu xen kẽ các sự kiện, đa giọng điệu, đa thời gian, đa cảm xúc và suy ngẫm, The bricks that built the house được coi là một tiếng nói mới mẻ và đanh thép về số phận con người hôm nay… Tiểu thuyết kể về cuộc sống và những nghịch lý của những người thấp cổ bé họng trong xã hội hiện đại ở London. Đó là chuyện của giới trẻ Anh hiện tại, giàu hoài bão và nghị lực, muốn sống đúng đắn, có ích cho xã hội, nhưng vấp phải nhiều rào cản của chủ nghĩa vị kỷ tôn thờ lối sống hưởng thụ bằng mọi giá. Đan xen vào đó là nỗ lực của các bậc phụ huynh, muốn giúp con cháu sống lương thiện và nhân bản, nhưng không hề dễ. Tất cả những điều đó khiến độc giả trải qua nhiều trăn trở và xúc cảm đa chiều, để đi đến kết luận cuối cùng: hôm nay, mỗi người, mỗi tập thể phải sống vì đồng loại chứ không chỉ vì mình. Đó mới chính là bí quyết để xã hội ổn định và phát triển…
TỪ ÁI NHÂN