Thứ Tư, 20/03/2019 21:43

Đô thị lấy con người làm trung tâm

Jan Gehl đã vận dụng những kinh nghiệm và quy tắc của mình trong kiến trúc để thiết kế nên những đô thị lấy con người làm trung tâm, và thực sự vì con người mà kiến tạo.

Chiều 20/3/2019 tại Hà Nội, Đại sứ quán Đan Mạch và Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam đã tổ chức ra mắt cuốn sách Đô thị vị nhân sinh và gặp gỡ kiến trúc sư, giáo sư Jan Gehl - tác giả của cuốn sách.

Đô thị vị nhân sinh (tên gốc tiếng Anh là Cities for People) là cuốn sách nổi tiếng và quý giá, đúc kết hơn 40 năm hoạt động của giáo sư Jan Gehl cho chủ đề đô thị vị nhân sinh, đã giúp biến đổi môi trường đô thị trên khắp thế giới dựa trên nghiên cứu những cách thức con người sử dụng không gian nơi họ sinh sống và làm việc. Cuốn sách hiện đã được xuất bản với 34 ngôn ngữ khác nhau và được dịch sang tiếng Việt bởi mạng truyền thông chuyên ngành quy hoạch kiến trúc Ashui.

Bìa cuốn sách Đô thị vị nhân sinh bản tiếng Việt

Tại buổi ra mắt sách, Phó Đại sứ Đan Mạch - bà Louise Holmsgaard - cho biết: Đô thị vị nhân sinh định nghĩa lại khái niệm về một thành phố sôi động, và hạnh phúc. Jan Gehl đã vận dụng những kinh nghiệm và quy tắc của mình trong kiến trúc để thiết kế nên những đô thị lấy con người làm trung tâm, và thực sự vì con người mà kiến tạo. Đó chính là những đô thị vị nhân sinh. Ông đã có đóng góp to lớn cho loài người và truyền cảm hứng đến mỗi chúng ta. Cuốn sách vừa là một giáo trình giảng dạy hữu ích, vừa là một tham khảo cho những người làm chuyên môn.

Gợi lên những suy ngẫm sâu sắc và là tấm gương phản chiếu xã hội hiện đại, Đô thị vị nhân sinh tìm kiếm đáp án cho câu hỏi thành phố có chức năng gì, nếu không phải để phục vụ cho con người. Dựa trên sự thay đổi không ngừng về cơ cấu dân số, cũng như lối sống, tác giả suy tư về những phương án đưa các đô thị phát triển theo cách sinh động, an toàn, bền vững và lành mạnh hơn. Nói cách khác, cuốn sách là một bản phân tích chi tiết về không gian công cộng và khía cạnh xã hội của chúng. Bởi vậy không có gì đáng ngạc nhiên khi những yếu tố mà Jan Gehl cho là hết sức cần thiết để xây dựng nên một thành phố đáng sống chính là không gian an toàn phục vụ cho việc đi bộ, đạp xe thay thế cho lối sống lười vận động, ỷ lại vào những phương tiện tối tân và tiện nghi của con người thời nay.

Đô thị vị nhân sinh cũng đưa ra những triết lí kiến trúc sống động, gần gũi: “Một thành phố tốt cần giống như một bữa tiệc vui. Khách khứa nán lại bởi họ thấy thích thú”. Vì vậy, đây là một cuốn sách cuốn hút cho cả giới chuyên môn trong lĩnh vực phát triển đô thị bền vững lẫn bất cứ độc giả thông thường nào. Cuốn sách được minh họa với hơn 700 bức ảnh và hình vẽ thu thập từ các công trình của Jan Gehl trên toàn cầu. Qua đó, độc giả được khuyến khích sử dụng trải nghiệm bản thân để suy ngẫm về không gian đô thị của riêng mình.

Giáo sư Jan Gehl thuyết trình tại buổi ra mắt sách

Giáo sư Jan Gehl lấy ví dụ điển hình là thành phố Copenhagen, Đan Mạch, quê hương của ông. Vào năm 1960 thành phố đau đầu vì vấn đề xe hơi trong đô thị gây nên ùn tắc cũng như vấn đề môi trường. Ngay lập tức họ đã có một cuộc thay đổi ngoạn mục, những con đường dành cho người đi bộ và đi xe đạp đã được thiết lập và xe hơi đã khuất bóng hẳn khỏi khu vực trung tâm thành phố. Các nhà chức trách đã liên tục có những cuộc viếng thăm và khuyến khích giáo sư Jan Gehl khi ông còn giảng dạy tại Học viện Mĩ thuật Hoàng gia Đan Mạch, họ thực sự sốt sắng với những quy hoạch cho thành phố. Vào năm 2010, khi Jan Gehl về hưu, nhà nước Đan Mạch đã bày tỏ mong muốn giáo sư sẽ viết lại những kinh nghiệm cũng như ý tưởng của mình để cho Đan Mạch và thế giới sẽ có thêm nhiều đô thị đáng sống. Đó là nguồn cơn để Đô thị vị nhân sinh ra đời. Và trong bảng xếp hạng những đô thị đáng sống nhất trên thế giới vào năm 2013 thì Copenhagen đã được bình chọn đứng đầu bảng.

“Tôi tặng cuốn sách này để các bạn dịch miễn phí sang các ngôn ngữ khác. Nhà nước Đan Mạch đã trả tiền cho tôi đủ rồi. Tôi hi vọng nghiên cứu của mình sẽ có ích cho toàn cầu. Tôi tặng sách cho mọi người bởi mọi người chính là những chủ thể có thể áp dụng cuốn sách để tạo ra những đô thị tốt hơn cho dân tộc mình. Cần thay đổi tư duy trước khi thay đổi đô thị...”, giáo sư Jan Gehl phát biểu tại buổi ra mắt sách.

Trong suốt 9 năm qua, kể từ khi ra đời, Đô thị vị nhân sinh đã nhận rất nhiều giải thưởng quốc tế danh giá như: giải thưởng năm 2011 của Hiệp hội Nghiên cứu thiết kế môi trường (EDRA), dẫn đầu danh sách 100 cuốn sách hay nhất về thiết kế đô thị năm 2013 của Brent Toderian.

HOÀI PHƯƠNG