Thứ Sáu, 15/03/2019 06:31

Chất “thơ” của những công trình kiến trúc

Santiago Calatrava đã đưa được chất "thơ" vào kết cấu công trình, và cũng chính những hệ kết cấu này tạo nên vẻ đẹp kiến trúc của ông. (SƠN LÂM)

Tối 14/3/2018, Thư viện Kiến trúc - Nghệ thuật (CA' Library), tầng 3, Agohub, số 12, Hòa Mã, Hà Nội tổ chức giới thiệu đến những người quan tâm bộ môn nghệ thuật kiến trúc cuốn phim Hành trình của Santiago Calatrava.

Sự kiện thu hút đông đảo người yêu nghệ thuật kiến trúc, đặc biệt là những người trẻ

Hành trình của Santiago Calatrava (tiếng Đức: Die reisen des Santiago Calatrava) là cuốn phim do đạo diễn Christoph Schaub thực hiện, phác dựng chân dung và hành trình sáng tạo của kiến trúc sư Santiago Calatrava - người đã vượt qua/lên những đường biên của các ngành nghề để tìm ra mối tương liên tương giao (thường bị lãng quên) giữa nghệ thuật và kĩ thuật xây dựng. Ông đã đưa được chất "thơ" vào kết cấu công trình, và cũng chính những hệ kết cấu này tạo nên vẻ đẹp kiến trúc của ông.

Santiago Calatrava sinh ngày 28/7/1951 tại thành phố Valencia, Tây Ban Nha. Ông bắt đầu học nghệ thuật từ rất sớm, trước khi theo học kiến trúc tại thành phố này. Sau đó ông sang Thuỵ Sĩ học cao học chuyên ngành kết cấu công trình tại trường Đại học Bách khoa Zurich. Cũng chính tại đây, năm 1981 ông bảo vệ thành công luận án tiến sĩ với đề tài "Khả năng bẻ gập (uốn cong) của hệ kết cấu ba chiều". Đây cũng là chủ đề đã theo Calatrava trong nhiều công trình thực tế của ông sau này.

Chân dung kiến trúc sư Santiago Calatrava

Cảm hứng kiến trúc của Calatrava luôn được khởi sinh từ hình thể con người, cây cỏ thiên nhiên, những thứ có khả năng tạo ra sự sống cho các hình khối. Hướng tới luật của thiên nhiên, hệ kết cấu các công trình của ông được tạo nên với những lí do chính đáng của nó, từ hình thái cho đến những nguyên lí của vật liệu. Đây là triết lí nghệ thuật mà Calatrava bị ảnh hưởng từ kiến trúc sư Antoni Gaudi, người đồng hương với ông.

Nhưng sự sáng tạo riêng nhất của Calatrava là ông không thiết kế nên một công trình kiến trúc có hình thái tĩnh tại như thường gặp, mà tạo ra sự chuyển động cho công trình. Đó có thể là một sự chuyển động ảo khi hệ kết cấu được tạo ra bởi những hình cong ba chiều. Hay cũng có thể là sự chuyển động thực sự của các phần tử kiến trúc. Tất nhiên sự đổi mới về thẩm mĩ vẫn phải đi cùng với tính hiệu quả của công năng dưới sự hiểu biết về khoa học.

Công trình Nhà hoà nhạc Tenerife trên quần đảo Canany, Tây Ban Nha do Santiago Calatrava thiết kế từ đầu thập kỉ 1990

Cuốn phim Hành trình của Santiago Calatrava đã ghi hình trực tiếp công việc của Calatrava. Đạo diễn Christoph Schaub đã đồng hành cùng kiến trúc sư này trong vòng nhiều ngày, tại nhiều thành phố khác nhau. Những thước phim giúp người xem thấy và hình dung được "quá trình" làm việc của kiến trúc sư, từ những nét kí hoạ trên giấy, những bản vẽ màu nước đầy cảm xúc, cho tới những cuộc tranh luận căng thẳng trên công trường. Người xem còn được chứng kiến kiến trúc sư bắt đầu ngày làm việc lúc 4 giờ sáng và kết thúc lúc 9 giờ tối, vẫn tranh thủ phác thảo trong những chuyến đi giữa hai công trường, sự lo lắng luôn thường trực trên khuôn mặt; hay còn được nghe lời giải thích về cách tiếp cận kiến trúc của Calatrava, về sự chuyển giao từ thiên nhiên sang kiến trúc, về mối liên hệ giữa nghệ thuật điêu khắc, kiến trúc và kết cấu… Cuốn phim cũng sử dụng một số hình ảnh lưu trữ kể về tiểu sử của Calatrava, chẳng hạn như ông khi còn là sinh viên tại trường Đại học Bách khoa Zurich với những đồ án thử nghiệm nhiều triển vọng.

Cuốn phim Hành trình của Santiago Calatrava củng cố trong người xem thức nhận, rằng kiến trúc sư Calatrava góp phần không nhỏ vào sự phát triển chung của nền kiến trúc thế giới, cả về lí thuyết lẫn thực hành.

Phim do Câu lạc bộ Điện ảnh - Kiến trúc cung cấp (Xưởng VUUV + Ashui.com), được chiếu với ngôn ngữ gốc cùng phụ đề tiếng Việt.

SƠN LÂM