Đường đi nào cho một đề tài không mới nhưng đang nóng bỏng tính thời sự?

Ngày 16/10/2019, tại thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Hải Dương đã đăng cai tổ chức Hội thảo của Nhóm các hội văn học nghệ thuật hợp tác và phát triển mở rộng (VN8+) với chủ đề: “Sáng tác văn học nghệ thuật về đề tài bảo vệ chủ quyền biên giới, biển đảo”.

Quang cảnh Hội thảo

Hội thảo có sự tham gia của đại diện các hội văn học nghệ thuật trong Nhóm VN8 gồm 8 tỉnh là Hải Dương, Phú Thọ, Ninh Bình, Sơn La, Hải Phòng, Bắc Giang, Thái Bình, Yên Bái và 5 hội bạn là Thừa Thiên Huế, Bắc Ninh, Hoà Bình, Quảng Ninh, Hưng Yên. Nhà văn Tùng Điển - Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam, ông Lương Văn Cầu - Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Hải Dương, lãnh đạo Đồn Biên phòng Trịnh Tường (Lào Cai) cùng một số sở, ban, ngành tỉnh Hải Dương đã về dự Hội thảo.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, nhà văn Trương Thị Thương Huyền - Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Hải Dương nhấn mạnh: Văn nghệ sĩ trước hết là những công dân của đất nước. Nhưng không chỉ là công dân đơn thuần, mỗi văn nghệ sĩ dù với tư cách là một người sáng tạo đầy đơn độc nhưng tác phẩm của họ lại đồng hành cùng những sự kiện chung của đời sống xã hội. Đó chính là lí do để dù có trải qua nhiều cuộc tranh luận, thì bộ phận văn học nghệ thuật sáng tác theo đề tài vẫn tồn tại, phát triển và khẳng định vai trò của nó trong dòng chảy chung của văn học nghệ thuật đương đại và tiến trình lịch sử của dân tộc. Và, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Hải Dương - đơn vị đăng cai - chọn đề tài “Sáng tác văn học nghệ thuật về đề tài bảo vệ chủ quyền biên giới, biển đảo” để tổ chức Hội thảo là với ý nghĩa đó.

“Bảo vệ chủ quyền biên giới, biển đảo” là một đề tài không bao giờ cũ đối với sáng tạo văn học nghệ thuật. Đây là đề tài luôn nóng, nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi vấn đề cắm mốc biên giới, bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc đang từng ngày, từng giờ trở thành tâm điểm trong trái tim, suy nghĩ của mọi người dân, của cả dân tộc. Trách nhiệm bảo vệ và giữ gìn chủ quyền biên giới không đơn thuần chỉ còn là của riêng lực lượng vũ trang, của những người lính đang ngày đêm đối mặt, trực diện ngoài thực địa mà đã len vào từng nhà, từng người. Và giới văn nghệ sĩ không đứng ngoài guồng quay đó.

Trong thời gian gần đây, đã có rất nhiều lượt tác giả thuộc các hội văn học nghệ thuật trên toàn quốc nói chung và trong nhóm VN8+ nói riêng tham gia các chuyến công tác biên giới, hải đảo do Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng và Bộ Tư lệnh Hải quân tổ chức. Thông qua các chuyến đi thực tế biên giới, biển đảo, các văn nghệ sĩ đã lăn xả vào cuộc sống, chiến đấu, sản xuất, sinh hoạt của cán bộ chiến sĩ đang ngày đêm đối mặt với các lực lượng thù địch ngoài thực địa. Hiện thực khắc nghiệt đó thấm qua lăng kính chủ quan của văn nghệ sĩ để hoá thân thành các tác phẩm văn học nghệ thuật. Trách nhiệm công dân cùng với niềm đam mê sáng tạo của các tác giả đã cho ra đời những tác phẩm văn học nghệ thuật vừa giàu tính thẩm mĩ vừa mang chở tiếng nói của văn nghệ sĩ trước thời cuộc.

Văn học nghệ thuật sáng tác về đề tài bảo vệ chủ quyền biên giới biển đảo đã góp phần không nhỏ vào công cuộc xây dựng và bảo vệ biên cương lãnh hải của dân tộc. Từ những tấm gương điển hình trong phong trào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, từ những mảnh đời heo hút nơi biên cương, hải đảo, từ những kinh nghiệm sáng tạo vượt khó của những Bộ đội Cụ Hồ nơi những điểm trạm biên phòng cắm bản mờ xa hay những nhà giàn, đảo chìm, đảo nổi với bao hiểm nguy rình rập... đều được hình tượng hoá trong các tác phẩm văn học nghệ thuật. Và chính thông qua những tác phẩm văn học nghệ thuật đó, biên giới, hải đảo và đồng bằng, đất liền được gắn kết, xoá mờ khoảng cách.

Giá trị hiện thực, giá trị thẩm mĩ, giá trị cảnh báo của mảng văn học nghệ thuật đề tài bảo vệ chủ quyền biên giới, biển đảo rất cần được khẳng định, nhất là trong bối cảnh hiện nay, bởi “chủ nghĩa đề tài” từng bị định kiến, cho là thứ văn nghệ “minh hoạ”, hô hào khẩu hiệu, nghèo phẩm tính nghệ thuật.

Hội thảo “Sáng tác văn học nghệ thuật về đề tài bảo vệ chủ quyền biên giới, biển đảo” là diễn đàn để văn nghệ sĩ của các hội văn học nghệ thuật Nhóm VN8+ cùng bàn thảo để tìm đường đi khả hữu cho một đề tài không mới nhưng đang nóng bỏng tính thời sự, để văn học nghệ thuật thực sự đồng hành cùng các vấn đề quan yếu của dân tộc.

HẰNG HẢI