10 năm trở lại đây họa sĩ nhận thấy đã vững vàng hơn với cây cọ của mình, tự tin để chuyển tải những đề tài rộng lớn cô đọng hơn.
Bắt nguồn từ ý tưởng sen tượng trưng cho vẻ đẹp bình dị mà cao quý của tâm hồn Việt; sen mang đến sự bình yên nhẹ nhàng cho mỗi người; và đặc biệt, sen cũng gợi nhớ đến Bác Hồ kính yêu, người lãnh tụ vĩ đại nhưng cũng vô cùng gần gũi với mỗi người Việt Nam - họa sĩ Nguyễn Bá Tuấn đã tổ chức triển lãm cá nhân mang tên Sen tháng 5 nhân dịp sắp đến sinh nhật lần thứ 132 của Bác.
Với 30 bức tranh được chọn lựa từ những bức tranh sen mà họa sĩ sáng tác trong 10 năm qua, Nguyễn Bá Tuấn đã đem đến cho công chúng một không gian hội họa mang đậm bản sắc Việt. Là người nghiêm cẩn trong nghề, Nguyễn Bá Tuấn cho thấy sự “khó tính” trong từng đường nét, sắc màu và ý tưởng của mỗi bức tranh. 10 năm không phải là quá dài nhưng cũng không hề ngắn ngủi cho một chặng đường sáng tạo. 30 bức tranh được chọn cho thấy phần nào cách mà họa sĩ Nguyễn Bá Tuấn bước đi trong nghệ thuật. Đó là sự khắt khe, cẩn trọng, khiêm nhường và cũng hết sức tinh tế.
Nói về những bức tranh sen của mình, họa sĩ Nguyễn Bá Tuấn bày tỏ: Hoa sen, một loài hoa tâm linh của người Việt Nam là chủ đề tôi say mê, theo đuổi. Sen thể hiện sự bình dị nhưng tinh khiết, thanh tao. Tôi sử dụng màu sắc trong sáng, không gian ước lệ để làm nổi bật vẻ đẹp hình thái và màu sắc của hoa sen. Không thể không nhắc đến Bác Hồ, tôi có nghe nhiều câu chuyện về Bác, cảm nhận được sự vĩ đại của Bác. Cả đời Người sống thanh bạch giản dị, vì dân vì nước. Bác được ví như hoa sen. Từ cảm xúc ấy tôi vẽ, cố gắng lột tả được những cung bậc của sen, mộc mạc thanh tao giản dị… Bản thân tôi cũng phải thanh lọc mình, khắt khe với chính mình sao cho tâm hồn mình đẹp hơn, trong sáng hơn để vẽ. Cảm xúc trong sáng và thư giãn là cái đích ý tưởng khi thể hiện tranh phong cảnh và tranh vẽ hoa sen của tôi.
Họa sĩ Nguyễn Bá Tuấn đã có hơn 20 năm sáng tác chuyên nghiệp, đề tài anh theo đuổi là vẽ về đồng quê Việt Nam. 10 năm trở lại đây họa sĩ nhận thấy đã vững vàng hơn với cây cọ của mình, tự tin để chuyển tải những đề tài rộng lớn cô đọng hơn. Vì thế nên dù sen là một chủ đề mang đến sự thách thức lớn nhưng Nguyễn Bá Tuấn đã chọn lựa để khám phá, chinh phục và đem đến cho công chúng một mùa sen của riêng mình.
Họa sĩ Nguyễn Bá Tuấn rất tâm đắc hai câu thơ nổi tiếng: Tháp Mười đẹp nhất bông sen/ Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ. Quê Bác cũng là làng Sen nên sự liên tưởng giữa sen và Bác càng trở nên gần gũi hơn bao giờ hết. Sen là sự chọn lọc, chắt chiu, tinh tế từ đất trời và tượng trưng cho cả lòng người thanh sạch. Những tác phẩm sen của Nguyễn Bá Tuấn không chỉ lay động trong vẻ đẹp của hội họa mà ở đó ta thấy rõ cái đẹp của cốt-cách-sen cũng là cốt-cách-Người. Những bông sen như được vẽ ra từ trong tâm tưởng của sự biết ơn, sự tôn vinh và hướng thượng.
Sen mang nhiều ẩn dụ nên việc vẽ sen chưa bao giờ là sự đơn thuần. Sen mang đậm nét văn hoá phương đông, vậy nên họa sĩ không chọn sơn dầu mà dùng chất liệu mộc mạc của đồng quê Việt Nam là giấy dó, giấy làm thủ công của làng quê Việt. Bản thân tờ giấy dó cũng đã nhuốm tâm hồn Việt thuần khiết. Dó cho độ rung nhoè bất chợt, mềm mại, bay bổng. Bố cục cũng là cảm xúc khi họa sĩ cầm cọ, lúc rất chặt chẽ khi thì lại mênh mang nới rộng không gian. Nguyễn Bá Tuấn không vẽ thực mà vẽ bằng cái cảm của mình bởi vậy nên mỗi bức tranh sen là một hình dung, một tưởng tượng, một đời sống khác, một vẻ đẹp khác. Sen của anh cực kì sinh động bởi lúc anh dùng gam nóng, khi dùng gam lạnh, sen sớm hay sen tàn tuỳ thuộc vào gam màu mà họa sĩ cảm thấy.
Xã hội hiện đại với sự hối hả tất bật, con người thường khó lòng thắng nổi cái tham, sân, si, mạn, nghi,... Họa sĩ muốn hướng công chúng về sen, ở đó ta thấy được hồn cốt tốt đẹp bao đời của người Việt, ở đó chúng ta cũng thấu suốt hơn những gì xảy ra trong cuộc đời này và tìm được cho mình một cách thế ứng xử phù hợp nhất.
Sen cũng bắt nguồn từ nguồn cội. Họa sĩ Nguyễn Bá Tuấn sinh ra ở vùng quê đồng chiêm trũng Lý Nhân, Hà Nam. Nơi ấy có nhiều ao, hồ, đầm và nhất là sen. Tuổi thơ đi học cùng chúng bạn đã nhiều lần tắm trong ao sen... và cứ như vậy sen thấm vào tâm hồn họa sĩ lúc nào không hay... Rồi anh vẽ. Vẽ để thoả lòng mình, để hết lòng đắm đuối lột tả đến tận cùng cái đẹp của sen. Những lớp lang, những mảng màu rung nhoè của cung bậc cảm xúc là những gì chúng ta cảm nhận được qua từng tác phẩm. Đó cũng là điều làm nên ấn tượng, làm nên nét riêng cho sen của Nguyễn Bá Tuấn. Khi thì hoa nở lung linh trong nắng, lúc lại là sen tàn của tiết thu, Nguyễn Bá Tuấn là người hiểu sen trong từng bối cảnh, từng khoảnh khắc. Và trong mọi sắc độ của không gian, thời gian, sen là sự chớp nhoáng lung linh nhất, thăng hoa nhất, cũng là vĩnh cửu nhất trong tâm thức của anh.
Họa sĩ Nguyễn Bá Tuấn sinh năm 1974, tốt nghiệp khoa Mỹ thuật trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội năm 2001. Anh đã có tác phẩm tham gia nhiều triển lãm mỹ thuật trong nước. Triển lãm Sen tháng 5 sẽ kéo dài từ ngày 16 đến ngày 21/5/2022 tại 93, Trung Hòa, Cầu giấy, Hà Nội.
HOÀI PHƯƠNG