Thứ Năm, 15/10/2020 14:56

Tác phẩm về người lính từng bị làng văn Séc ghẻ lạnh

"Vận mệnh người lính tốt Švejk trong Đại chiến Thế giới" của Jaroslav Hašek là tác phẩm kinh điển của văn học Séc được dịch sang tiếng nước ngoài nhiều nhất.

Văn học hiện đại Séc nửa đầu thế kỉ XX có nhiều nhà văn nổi tiếng, nhưng nổi trội là bộ ba vĩ đại: Jaroslav Hašek (1883–1923), Franz Kafka (1883–1924) và Karel Čapek (1890–1938). Franz Kafka sáng tác bằng tiếng Đức, Jaroslav Hašek và Karel Čapek sáng tác bằng tiếng Séc. Franz Kafka và Karel Čapek là hai tác giả đã rất quen thuộc với độc giả Việt Nam. Còn bộ tiểu thuyết "Vận mệnh người lính tốt Švejk trong Đại chiến Thế giới" của Jaroslav Hašek là tác phẩm văn học Séc được chuyển ngữ nhiều nhất, tính đến năm 2013 đã được dịch sang 58 ngôn ngữ khác. Nhưng tại Việt Nam, nó vẫn ít được biết đến.
Cuốn tiểu thuyết có một không hai trong lịch sử văn học Séc này cũng có một số phận rất đặc biệt. Ngay sau khi nó ra đời, và cả một thời gian dài sau đó, trong khi những người dân thường đọc nó một cách say mê và khoái chí và một số nhà văn, nhà báo cũng nhận thấy ngay, đây là một tác phẩm đáng đọc thì 
làng văn Séc hầu như không chấp nhận nó. Những nhà văn Séc không coi nó là một tác phẩm văn học, thậm chí không coi tác giả của nó là nhà văn. Có ý kiến còn quy kết Švejk là kẻ trốn tránh nghĩa vụ quân sự, rằng cuốn sách này gây tác hại đến đạo đức người lính, có người còn nguyền rủa phỉ báng Hašek và cách sống của ông.
Nhưng dần dần, những lời khen nhiều hơn và cuối cùng giới phê bình Séc phải nhận định Jaroslav Hašek là 1 trong 3 nhà văn vĩ đại nhất Văn học Séc nửa đầu thế kỉ XX.

Ngay từ khi tác phẩm ra đời và cho đến nay, không chỉ ở Séc, mà cả ở nước ngoài, nó cũng còn được chuyển thể sang kịch bản sân khấu, điện ảnh, truyền hình và truyền thanh.
Karel Čapek từng nhận xét về cuốn sách: "Ở nhà trường, các thầy cô thường bảo chúng ta rằng sự hài hước là gia vị. Nhưng đúng hơn mà nói, ngày nay tôi có cảm giác sự hài hước không phải là gia vị, mà là cái nhìn cơ bản nhất định về thế giới. Hašek là người có khiếu hài hước. Hašek là người nhìn nhận được thế giới, trong khi nhiều người khác chỉ viết về nó".

Sách do Nhà xuất bản Phụ nữ giới thiệu.

VNQĐ (Thông tin từ Nhà xuất bản Phụ nữ)