. DƯƠNG QUANG HIỂN - NGUYỄN VĂN HÙNG
Quân đội nhân dân Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh tổ chức, xây dựng, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện; mang bản chất giai cấp công nhân, có tính nhân dân và dân tộc sâu sắc. Bản chất giai cấp công nhân được thể hiện qua trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; có ý chí quyết chiến quyết thắng rất cao, anh dũng chiến đấu, cần cù lao động, tận tụy công tác; thông minh sáng tạo trong hành động; đoàn kết nội bộ chặt chẽ, dân chủ tốt, kỉ luật nghiêm, đoàn kết quân dân thắm thiết; đoàn kết quốc tế chí nghĩa chí tình; ham học tập, cầu tiến bộ; tích cực rèn luyện, không ngừng nâng cao bản chất cách mạng và năng lực hành động; chịu đựng gian khổ, khắc phục khó khăn, “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” trong xây dựng và chiến đấu, làm tròn nhiệm vụ, đánh thắng mọi kẻ thù.
Văn hoá quân sự Việt Nam hiện nay là hệ thống những giá trị văn hoá của dân tộc Việt Nam được sáng tạo trong quá trình hoạt động quân sự nhằm thực hiện mục tiêu bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa bằng sức mạnh chân - thiện - mĩ.
Quân đội làm đường giúp dân. Ảnh: Tư liệu
Chủ nghĩa Mác - Lênin đã xác định một nguyên tắc cơ bản trong xây dựng quân đội xã hội chủ nghĩa là quân đội đó phải mang bản chất giai cấp công nhân. Hệ tư tưởng của giai cấp tổ chức và tiến hành hoạt động quân sự vừa giữ vai trò nhân tố nền gốc chi phối định hướng chính trị của văn hoá quân sự, vừa được chuyển hoá thành các giá trị văn hoá quân sự quan trọng nhất. Xây dựng bản chất giai cấp công nhân của quân đội trên các nội dung sau: Xây dựng mục tiêu, lí tưởng chiến đấu của quân đội theo mục tiêu, lí tưởng của Đảng; xây dựng tổ chức và con người trong quân đội; xây dựng các mối quan hệ của quân đội.
Cho nên, vai trò của văn hoá quân sự trong tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Quân đội nhân dân Việt Nam được thể hiện ở những nội dung sau đây:
Thứ nhất, văn hóa quân sự là một cơ sở để xây dựng mục tiêu, lí tưởng chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam theo mục tiêu, lí tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Văn hóa quân sự là tổng hòa các giá trị đã và đang được sáng tạo ra trong tổ chức và hoạt động quân sự. Tất cả những giá trị đó đều là từ con người và tổ chức quân sự sáng tạo ra trong quá trình lịch sử, trở lại tác động đến con người quân sự hiện tại mà trước hết đến phẩm chất tinh thần của họ. Phẩm chất tinh thần của con người quân sự là nhân tố tổng hợp về nhận thức, tình cảm, ý chí, định hướng mục tiêu, lí tưởng, đạo đức, hành vi của người quân nhân cách mạng. Phẩm chất tinh thần này chi phối quyết định năng lực hành động của họ.
Biểu hiện của vai trò này được thể hiện ở các nội dung cơ bản đó là: Văn hoá quân sự góp phần xây dựng mục tiêu, lí tưởng của quân đội; góp phần xây dựng bản lĩnh chính trị của quân đội; góp phần củng cố, tăng cường sự trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân của quân đội; góp phần tăng cường ý chí quyết chiến quyết thắng, anh dũng chiến đấu, cần cù lao động, tận tụy công tác, thông minh sáng tạo của quân đội; góp phần củng cố, tăng cường dân chủ và kỉ luật nghiêm; góp phần tăng cường ham học tập, cầu tiến bộ, tích cực rèn luyện, không ngừng nâng cao phẩm chất cách mạng và năng lực hành động của cán bộ, chiến sĩ quân đội.
Thứ hai, văn hóa quân sự là một cơ sở để xây dựng và củng cố tổ chức chính trị và con người trong Quân đội nhân dân Việt Nam
Tổ chức chính trị trong quân đội được hình thành từ nền tảng tinh thần của quân đội. Chức năng, nhiệm vụ của tổ chức đó cũng là tác động vào nhân tố chính trị - tinh thần của quân đội. Cái làm cho nhân tố chính trị - tinh thần trở thành linh hồn, mạch sống của quân đội lại chính là từ văn hóa quân sự. Trên nền tảng giá trị văn hóa quân sự và môi trường văn hóa quân sự, các tổ chức chính trị tác động vào đời sống tinh thần quân nhân, tạo thành sức mạnh chính trị - tinh thần của tập thể quân sự, Văn hóa quân sự còn là môi trường tác động trực tiếp đến bản thân tổ chức quân sự và hoạt động của tổ chức quân sự đó. Chính hoạt động của tổ chức chính trị trong quân đội lại là nhân tố đặc biệt quan trọng tác động vào con người và tập thể quân sự làm nảy sinh những giá trị văn hóa quân sự mới.
Thứ ba, văn hóa quân sự là nhân tố đặc biệt quan trọng xây dựng các mối quan hệ của Quân đội nhân dân Việt Nam
Trong tổ chức và hoạt động quân sự, mỗi quân nhân hành động theo điều lệnh, điều lệ chung và mệnh lệnh của người chỉ huy. Đó cũng chính là một biểu hiện của văn hóa quân sự. Quan trọng hơn là sự tự giác, chủ động thực hiện có hiệu quả các hoạt động quân sự. Điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào sự điều chỉnh hành vi của con người. Các giá trị văn hóa quân sự thông qua hoạt động của con người quân sự và tổ chức quân sự, nếu được phát huy tốt sẽ xây dựng được mối quan hệ lành mạnh trong nội bộ, đối với lãnh đạo, chỉ huy, với nhân dân, với bạn bè quốc tế.
Vai trò văn hóa quân sự trong mỗi giai đoạn cách mạng, tùy theo điều kiện, hoàn cảnh, yêu cầu cụ thể mà có nội dung, biểu hiện khác nhau. Trong lịch sử trưởng thành và chiến đấu thắng lợi, quân đội ta đã trở thành đội quân hùng mạnh, bách chiến bách thắng. Nhiều nhà chính trị, quân sự, văn hóa đã nhận định rằng nguồn gốc sâu xa những chiến công của quân đội ta chính là từ văn hóa quân sự Việt Nam. Giá trị văn hoá quân sự Việt Nam thấm sâu một cách tự giác vào mọi đơn vị, mọi quân nhân, công nhân, viên chức quốc phòng, góp phần đặc biệt quan trọng trong xây dựng phẩm chất chính trị tinh thần, bồi dưỡng lập trường tư tưởng; hình thành, hoàn thiện hệ thống thiết chế chính trị; củng cố, phát triển hệ thống các quan hệ chính trị; thúc đẩy, nâng cao chất lượng các hoạt động chính trị thực tiễn trong các tổ chức, hoạt động quân sự của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Như vậy, tăng cường bản chất giai cấp công nhân cho Quân đội nhân dân Việt Nam là nhu cầu và nhiệm vụ trọng yếu trong thời kì mới. Bản chất và truyền thống cách mạng là cội nguồn sức mạnh chiến đấu, là tài sản vô giá của quân đội trong công cuộc xây dựng và chiến đấu trước đây, hiện nay cũng như mãi mãi sau này. Những vấn đề nêu trên nếu được thực hiện đồng bộ, nhất quán, chắc chắn sẽ vừa tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội nhân dân Việt Nam, vừa góp phần xây dựng Quân đội ta ngày càng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, hoàn thành tốt nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
D.Q.H – N.V.H