Trong ảnh là những chiếc thuyền bị mắc cạn tại bãi bồi ven sông Đà đoạn chảy qua thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên được chụp bởi phóng viên Ngọc Thành. Việc hạn hán kéo dài dẫn đến mực nước dòng sông này xuống thấp ở mức kỉ lục đã không chỉ khiến tàu bè mặc cạn mà còn khiến cho cuộc sống của nhiều người dân rơi vào thế mặc kẹt.
Đánh bắt thủy sản ở khu vực hạ du sông Đà là nguồn thu nhập chính, ổn định từ nhiều năm nay của rất nhiều hộ gia đình dọc bờ sông, thế nhưng 2 tháng trở lại đây, do ảnh hưởng của nắng nóng kéo dài, không có mưa nên lòng sông cạn trơ đáy, không còn thủy sản để đánh bắt. Người dân làm nông nghiệp cũng không có nước để làm vườn khiến cuộc sống của những người sống nhờ sông nước vô cùng khó khăn, mất đi nguồn thu từ công việc quen thuộc.
Sông Đà được biết đến trong văn học qua tập tùy bút Sông Đà của nhà văn Nguyễn Tuân. Tác phẩm Người lái đò sông Đà trong tập tùy bút này đã được đưa vào sách giáo khoa ngữ văn và được nhiều thế hệ học trò biết đến. Con sông này có độ dài hơn 900 kilomet, bắt nguồn từ tỉnh Vân Nam, Trung Quốc chảy theo hướng tây bắc - đông nam, vào Việt Nam qua tỉnh Lai Châu tại vị trí huyện Mường Tè. Tại Việt Nam, Sông Đà chảy qua các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình rồi nhập với sông Hồng ở khu vực huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ với chiều dài hơn một nửa tổng chiều dài con sông, 527 kilomet. Trên sông Đà có hệ thống thủy điện Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, trong đó thủy điện Sơn La có công suất lớn nhất, 2.400 MW. Khoảng một tháng nay, lưu lượng dòng chảy sông Đà xuống thấp ở mức kỉ lục, hầu hết các hồ thủy điện trên sông lượng nước đều ở dưới mực nước chết khiến các tổ máy phải ngừng hoạt động, việc sản xuất điện có nguy cơ gián đoạn kéo dài.
Kết quả quan trắc của cơ quan khí tượng cho thấy một tuần qua tổng lượng dòng chảy trên sông Đà đến hồ thủy điện Hòa Bình thấp hơn mức trung bình cùng kì nhiều năm tới 55%. Nhiều tàu bè đi qua thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên mắc cạn, đành đỗ ở khu vực bãi bồi. Những lồng cá của người dân nằm trơ trọi giữa những mảng phù sa khô nẻ. Trên những bãi cạn cỏ đã kịp mọc xanh, là nơi chăn thả gia súc của bà con ven sông. Lòng sông Đà bình thường nhiều đoạn rộng tới 700 mét nhưng hiện nay dòng chảy chỉ còn duy trì khoảng 50 mét, người dân hai bên sông muốn đi đò cũng rất khó khăn khi phải vượt qua bãi cạn hàng kilomet mới đến được mớn nước.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia nhận định trong một tuần tới lưu lượng dòng chảy trên sông Đà về hồ Hòa Bình tiếp tục giảm, thấp hơn trung bình nhiều năm cùng thời kì khoảng 81%. Các hồ thủy điện tiếp tục cạn, việc cung cấp điện cho miền Bắc sẽ gặp nhiều khó khăn. Việc cắt giảm lượng tiêu thụ điện như trong những ngày qua sẽ còn tiếp tục với tần suất có thể sẽ còn cao hơn.
Hạn hán đã khiến cuộc sống của không chỉ người dân mưu sinh nhờ sông Đà rơi vào cảnh mặc kẹt mà còn ảnh hưởng trên diện rộng đến nhiều ngành nghề khác cũng như cuộc sống sinh hoạt của đông đảo người dân trên cả nước khi lượng điện bị cắt giảm cho các nhu cầu của đời sống cũng như cho sản xuất kinh doanh.
Trọng Thái tổng hợp
VNQD