Dự án “Một triệu cây xanh” do Đồn Biên phòng Thanh, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) Quảng Trị phối hợp với UBND xã Xy, Thanh (huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị) và Câu lạc bộ Hoa Tình Nguyện VY’S TEAM triển khai với mục tiêu “Gia cố bờ sông biên giới, hạn chế làm thay đổi dòng chảy cũng là đường biên giới giữa 2 nước Việt Nam - Lào và giúp dân xóa đói, giảm nghèo” đã bước đầu cho kết quả. Những rừng keo hơn 1 năm tuổi đang dần phủ xanh các bãi cát dọc theo bờ sông biên giới Sê Pôn hứa hẹn những điều tốt đẹp sẽ đến trong một tương lai gần.
Ý tưởng xanh của Đồn trưởng Khôi
Đồn Biên phòng Thanh quản lí, bảo vệ 31,192km đường biên giới nằm hoàn toàn trên sông Sê Pôn, tiếp giáp với nước bạn Lào. Sau đợt mưa lũ lịch sử tháng 10/2020, nhiều đoạn bờ sông bị sạt lở nghiêm trọng, hoa màu của người dân canh tác bị cuốn trôi, mất trắng. Nhìn bờ sông toang hoác sau lũ, Trung tá Nguyễn Trường Khôi, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Thanh trăn trở rất nhiều. Việc sạt lở khiến dòng chảy thay đổi sẽ gây khó khăn trong việc quản lí đường biên giới. ‘Phải trồng cây để ngăn việc sạt lở này”, nghĩ vậy nhưng Trung tá Nguyễn Trường Khôi lại băn khoăn với câu hỏi, “trồng cây gì? lấy đâu ra giống cây và ai sẽ là người trồng?”. Anh nhớ đến câu chuyện trồng tre của BĐBP Quảng Ninh theo bờ sông biên giới Ka Long. Thế nhưng, việc trồng tre sẽ khó thu hút được sự chung tay của người dân bởi sẽ không mang lại hiệu quả kinh tế giúp người dân ổn định cuộc sống. Nếu trồng keo, 5 năm sẽ đủ thời gian rễ đâm sâu vào lòng đất. Trồng giãn cách theo giai đoạn thì người dân vẫn có thể vừa thu hoạch nhưng bờ sông biên giới vẫn được bảo vệ.
Trung tá Nguyễn Trường Khôi (thứ 3 từ phải sang) cùng thành viên câu lạc bộ trao cây keo giống cho người dân trên địa bàn. Ảnh: Phương Trình.
Biết được ý tưởng của Trung tá Nguyễn Trường Khôi, chị Hoàng Phương Vy (sinh sống thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa, là người thường xuyên làm việc thiện nguyện) đã kết nối với Câu lạc bộ Hoa Tình Nguyện VY’S TEAM ở tỉnh Hải Dương. Ý tưởng về chương trình thiện nguyện kiểu “trao cần câu” của Đồn trưởng Nguyễn Trường Khôi nhanh chóng nhận được sử ủng hộ của các thành viên câu lạc bộ Hoa Tình Nguyện VY’S TEAM và nhất trí sẽ hỗ trợ tiền mua 1 triệu cây keo giống để người dân trồng dọc theo bờ sông biên giới Sê Pôn. Đại úy Lê Trung Hiếu và Đại úy Nguyễn Thái Bình là Phó Bí thư Đảng ủy xã Xy, Thanh nhanh chóng cùng bộ phận liên quan tổ chức rà soát các hộ dân có đất ven sông Sê Pôn để gặp gỡ, vận động tham gia. Những người dân nhất trí, đăng kí diện tích đất để phân bổ số lượng tương ứng rồi tổ chức mua cây giống. Chỉ chưa đầy 2 tháng, 180.000 cây keo giống đã được các vườn ươm vận chuyển từ thị trấn Khe Sanh (huyện Hướng Hóa) đến UBND xã để cấp phát cho người dân.
Màu xanh của tương lai
Theo Trung tá Nguyễn Trường Khôi, lâu nay đồng bào Vân Kiều ở xã Xy, Thanh chỉ quen trồng cây nông nghiệp như sắn, chuối mà chưa quan tâm nhiều đến phát triển kinh tế trồng rừng. Tuy nhiên các hộ dân nhanh chóng hưởng ứng việc “chuyển đổi”, tham gia việc trồng keo ven bờ sông là vì: ở một số vùng lân cận, người dân đã trồng và mang lại hiệu quả kinh tế cao. 1ha có thể bán được 60 - 100 triệu đồng (giá thu mua từng thời điểm và cây đạt đủ kích thước đường kính). Bên cạnh đó, trồng keo không phải đầu tư nhiều phân bón, công chăm sóc. Keo trồng 4 - 5 năm đã có thể cho thu hoạch. Sau khi chặt cây, gốc sẽ nảy mầm. Người dẫn sẽ tỉa bớt, chỉ để lại 1 nhánh to, khỏe nhất và sau 3 năm lại có thể thu hoạch lượt mới. Làm như vậy khoảng 3 mùa mới phải trồng lại. Bài toán kinh tế trồng keo không phải người dân không biết, có điều phải có người hướng dẫn, tạo phong trào để phấn khởi làm theo thì giờ mới có. Bởi vậy những người làm dự án hi vọng triệu cây giống sẽ phủ xanh dọc tuyến biên giới để khắc phục hiện tượng sạt lở bờ sông biên giới sau mỗi trận lũ, đồng thời đây là sinh kế phát triển kinh tế cho người đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực biên giới xã Thanh, Xy.
Cây keo đang phủ xanh dần bờ sông biên giới Sê Pôn qua địa phận xã Thanh, huyện Hướng Hóa. Ảnh: Trúc Hà.
Lũ đi qua để lại lượng phù sa màu mỡ bởi vậy cây phát triển nhanh chóng khiến người dân vô cùng phấn khởi. Anh Hồ Văn Láo (thôn Thanh 1, xã Thanh) cho biết, tháng 12/2020, anh được nhận 500 cây keo giống của dự án “Một triệu cây xanh”. Gia đình đã nhanh chóng trồng trên mảnh đất nằm sát sông Sê Pôn. Đất tốt, khí hậu thuận lợi nên tỉ lệ cây chết rất ít và chưa tới 1 năm cây đã cao quá đầu người. Việc đó khiến anh Láo và gia đình rất vui. Cạnh vườn keo của gia đình anh Láo là vườn chuối nhưng đang chết dần vì sâu bệnh. Anh Láo dự định sẽ thay thế bằng cây keo. “Nếu được cấp tiếp thì rất vui, nếu không thì khi có tiền tôi sẽ ra thị trấn Khe Sanh để mua cây giống về trồng thay cho chỗ trồng chuối đã bị chết” - anh Hồ Văn Láo chia sẻ dự định của mình.
Theo Trung tá Nguyễn Trường Khôi, vì việc trồng keo này ngoài mục đích phá triển kinh tế còn mang y ý nghĩa chống sạt lở bờ sông biên giới, bởi vậy việc triển khai dự án được chia thành 3 giai đoạn. Giai đoạn 1 đã được triển khai 180.000 cây. Theo kế hoạch, giai đoạn 2 của dự án sẽ tiếp tục trồng 500.000 cây và giai đoạn 3 sẽ trồng nốt 220.000 cây còn lại. Đáng ra đã triển khai giai đoạn 2 nhưng do dịch Covid-19 tái bùng phát, diễn biến phức tạp nên việc trồng 500.000 cây keo phải tạm dừng. Tuy nhiên, việc trồng cây gây rừng là việc lâu dài và cũng là để giãn tiến độ khai thác khi cây trưởng thành.
Có thể thấy, dự án “Một triệu cây xanh” là sự đồng hành mang màu sắc rất riêng của những người lính Biên phòng với đồng bào Vân Kiều ở xã Thanh, Xy. Sự gắn bó với biên giới, tâm huyết với việc giúp dân phát triển kinh tế theo hướng bền vững, đảm bảo môi trường sinh thái và giữ gìn bờ cõi nơi dải đất biên cương.
TRÚC HÀ
VNQD