Vươn xa cánh sóng, bảo vệ vùng trời Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Trường Sa

Trung đoàn 292 (Sư đoàn 377, Quân chủng Phòng không - Không quân) có nhiệm vụ quản lí vùng trời Nam Trung bộ, Tây Nguyên và Trường Sa. Để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đã nỗ lực vươn lên làm chủ khí tài mới, trang bị hiện đại, hoàn thành tốt nhiệm vụ, bảo vệ vững chắc phạm vi vùng trời được giao.

Phó Thủ trướng Trương Hòa Bình thăm Trung đoàn radar 292. Ảnh: TL

Từ Tây Bắc đến Nam Trung bộ

Về Trung đoàn 292 chúng tôi không thể, không ghé thăm phòng truyền thống của đơn vị. Bên những trang sử hào hùng, những hiện vật “biết nói” nơi này mỗi người sẽ thêm tự hào về thế hệ cha ông ta đánh giặc, về những người lính canh trời của Quân chủng Phòng không- Không quân… Những tư liệu, hiện vật nơi này còn khiến chúng tôi biết thêm những điều thú vị về Trung đoàn 292 – Đoàn ra đa Tô Hiệu, đó là những người lính ra đa đóng quân nơi miền Nam Trung bộ này từng là những người lính canh trời Thủ đô.

Điều đó bắt nguồn từ lịch sử hình thành, xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Trung đoàn 292. Để tăng cường quản lí không phận cho địa bàn chiến lược quan trọng từ hướng Tây Bắc vào khu vực Hà Nội, đảm bảo cho các lực lượng Phòng không – Không quân đánh máy bay địch, ngày 8/7/1961, Bộ Quốc Phòng ra Quyết định số 64/QĐ-QP thành lập Trung đoàn cần vụ đối không thứ 3 mang phiên hiệu Trung đoàn radar 292. Sau một năm vừa ổn định tổ chức biên chế, vừa huấn luyện và triển khai đội hình chiến đấu, đúng 0 giờ ngày 15/6/1962 các đơn vị của Trung đoàn radar 292 đã đồng loạt phát sóng làm nhiệm vụ canh giữ bầu trời cửa ngõ phía Tây của Thủ đô Hà Nội với các trạm radar đóng quân rải rác khắp các tỉnh Tây Bắc, trên những điểm cao xa xôi cách trở. Vừa thực hiện nhiệm vụ, cán bộ,chiến sĩ của Trung đoàn vừa chủ động học tập, nghiên cứu khai thác làm chủ vũ khí trang bị, nghiên cứu nắm chắc quy luật hoạt động của máy bay địch cả ở tầng thấp, tầng trung và tầng cao. Trong Chiến dịch Phòng không bảo vệ Hà Nội 12 ngày đêm tháng 12 năm 1972, Trung đoàn đã góp phần cùng với các lực lượng khác hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phát hiện, thông báo mục tiêu cho các đơn vị hỏa lực bắn rơi 81 máy bay Mĩ, trong đó có 34 chiếc B-52, 5 chiếc F-111…

Hòa bình lập lại, Trung đoàn được giao nhiệm vụ trinh sát quản lí vùng trời được giao trên địa bàn Tây Bắc, cánh sóng radar của Trung đoàn luôn phát sóng liên tục 24/24 giờ, phát hiện mục tiêu và cung cấp tình báo xa, nhanh, đúng, đủ, liên tục, kịp thời cho các đơn vị phòng không, không quân, không để Tổ quốc bị bất ngờ, lỡ thời cơ. Lớp lớp thế hệ cán bộ, chiến sĩ “giữ trời” Tây Bắc luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần xây dựng nên truyền thống của trung đoàn.

Vươn xa cánh sóng, bảo vệ vùng trời vùng biển

Đến năm 1993, trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ lãnh hải, hải đảo, việc bảo vệ vùng trời ở khu vực và Biển Đông ngày càng trở nên cấp thiết, chấp hành quyết định của Bộ Quốc phòng, Trung đoàn cơ động vào vùng đất nắng và gió Cam Ranh, Khánh Hòa, đứng chân trong đội hình Sư đoàn Phòng không 377, thực hiện nhiệm vụ vươn xa cánh sóng bảo vệ vùng trời Tây Nguyên, Nam Trung Bộ và đặc biệt là Trường Sa. Nhiệm vụ mới, địa bàn mới, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn tiếp tục viết lên những trang sử hào hùng của Trung đoàn, Sư đoàn…

Những năm gần đây, Trung đoàn 292 được trang bị những khí tài mới, hiện đại để thực hiện nhiệm vụ quản lí vùng trời. Ảnh: Trạm radar quan sát trên đảo Phan Vinh, Quần đảo Trường Sa. Ảnh: PL&XH

Hiện nay, Trung đoàn có 5/8 trạm ra đa đóng quân ngoài đảo xa, trong đó có 4 trạm ra đa trên Quần đảo Trường Sa. Trung đoàn được biên chế thêm các loại ra đa mới như: 36-D6, ELM- 2288/ER… trường ra đa của Trung đoàn đã khép kín toàn bộ vùng trời Tây Nguyên, Nam Trung bộ và Trường Sa. Đối với các trạm đảo xa đất liền, nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu đòi hỏi phải thường xuyên, liên tục ở mức cao. Cán bộ Trung đoàn đã luân phiên kiểm tra đột xuất nội dung thực hiện xây dựng chính quy, nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu... động viên cán bộ chiến sĩ nơi đảo xa yên tâm thực hiện nhiệm vụ. Nhờ vậy, hệ số chiến đấu của đơn vị hàng năm đạt 100%; hoàn thành tốt chỉ tiêu công tác huấn luyện; 100% phân đội đạt tiêu chuẩn “Đơn vị huấn luyện giỏi”. Các lần Sư đoàn, Quân chủng kiểm tra, chuyển cấp báo động đơn vị đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Trò chuyện với Đại tá Trần Văn Độ, Trung đoàn trưởng, Trung đoàn 292 chúng tôi được biết, đơn vị có đặc thù đóng quân phân tán trên nhiều tỉnh, thành phố, cả đất liền và hải đảo, nhiệm vụ phạm vi quản lí trên diện rộng, từ Tây Nguyên đến Nam Trung bộ, ra tới Trường Sa; địa bàn đóng quân còn gặp nhiều khó khăn nhưng cán bộ chiến sĩ Trung đoàn 292 luôn khắc phục mọi khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ canh trời. Thời gian qua, trung đoàn đã khai thác sử dụng nhiều khí tài mới, trang bị hiện đại để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Bên cạnh đó, trong những năm qua, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 292 đã có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng huấn luyện toàn diện, làm chủ trang bị khí tài mới, đáp ứng yêu cầu sẵn sàng chiến đấu cao.

Đi tìm bí quyết...

Đến Trạm radar 69, tận mắt quan sát cán bộ, chiến sĩ đang thực hành huấn luyện các khoa mục chúng tôi thấy rõ tính chất, nhiệm vụ của những người lính "canh trời" đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác cao, khẩn trương trong thực hiện nhiệm vụ. Với mỗi cán bộ, chiến sĩ ngành radar, công tác kĩ thuật luôn đặt ở vị trí hàng đầu, việc làm chủ trang bị, khí tài luôn đòi hỏi cả trí tuệ và xử lí tình huống nhanh nhẹn, linh hoạt... Thiếu tá Trần Phú, Trạm trưởng Trạm radar 69 cho biết: “Mùa huấn luyện này đơn vị chúng tôi đã đưa vào sử dụng sáng kiến, cải tiến mới “Màn hình mô phỏng huấn luyện trắc thủ đài radar VRS-2DM” là sản phẩm “của nhà” do Trung úy, đài trưởng Đoàn Thế Nam và anh em trong đài nghiên cứu. Sáng kiến này mô phỏng tình huống chiến đấu của đài radar, giúp mỗi trắc thủ quan sát nhanh, rõ nét trong thực hành thao tác chiến đấu để rèn luyện khả năng truyền tình báo, góp phần thiết thực, nâng cao chất lượng huấn luyện cho đơn vị”.

Luôn sẵn sàng chiến đấu, quản lí vùng trời Tổ quốc, đó là nhiệm vụ của những kíp trực radar. Ảnh: TL

Tìm hiểu thực tế, chúng tôi nhận thấy, để nâng cao chất lượng huấn luyện, Trung đoàn radar 292 thường xuyên duy trì nghiêm nền nếp, chế độ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, quản lí vùng trời. Các cơ quan, đơn vị quan tâm đến nội dung xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Cấp ủy, chỉ huy các cấp chủ động đề ra nhiều chủ trương, biện pháp nâng cao chất lượng huấn luyện làm chủ trang bị kĩ thuật mới, xây dựng kế hoạch, phương án chiến đấu sát với thực tế. Trung đoàn thường xuyên duy trì nghiêm túc các chế độ trực, làm tốt công tác chuẩn bị huấn luyện, kiểm tra sâu sát đến từng chi tiết, nội dung, tổ chức tập huấn chặt chẽ, huấn luyện bám sát nội dung, chương trình... Cùng với phương châm cấp trên bồi dưỡng cấp dưới, phát huy tính tự học, học chéo lẫn nhau, đẩy mạnh phong trào học ngoại ngữ, khuyến khích tính tự nghiên cứu trong đội ngũ cán bộ, kĩ thuật viên đơn vị còn phát động phong trào “Tích lũy kiến thức” được triển khai sâu rộng ở tất cả cơ quan, đơn vị trong Trung đoàn, đạt hiệu quả cao.

Bên cạnh đó, Trung đoàn 292 cũng chú trọng công tác huấn luyện toàn diện, khoa học, xây dựng hệ thống các bài tập từ lí thuyết đến thực hành, giúp bộ đội nắm chắc tính năng, kĩ chiến thuật của các loại máy bay, các phương tiện bay của địch, để kịp thời thông báo về các đơn vị hỏa lực, đơn vị hiệp đồng tiêu diệt mục tiêu từ xa; các đơn vị tập trung luyện tập thành thục các phương án chiến đấu sát với thực tế, nâng cao khả năng hiệp đồng, vọng quan sát mắt, sở chỉ huy trạm, trung đoàn, qua đó giúp các đơn vị, kíp chiến đấu nâng cao trình độ xử trí tình huống kíp sở chỉ huy các cấp, không để bất ngờ, lỡ thời cơ, sai, sót...

60 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành, lớp lớp cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn radar 292 luôn phát huy tinh thần đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động, không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, quản lí vùng trời và các nhiệm vụ khác. Trung đoàn 292 đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân và Huân chương Quân công hạng Ba. Bộ Quốc phòng, Quân chủng Phòng không - Không quân tặng cờ "Đơn vị dẫn đầu Phòng trào Thi đua quyết thắng" và cờ “Đơn vị huấn luyện giỏi”. Năm 2008, Trung đoàn vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kì đổi mới”.

Bộ đội radar vẫn được ví như những đôi mắt canh trời Tổ quốc, và với vùng trời Tây Nguyên, Nam Trung bộ, Trường Sa, vẫn luôn có những đôi mắt radar của Trung đoàn 292 - Đoàn radar Tô Hiệu ngày đêm không ngủ để góp phần bảo vệ bình yên vững chắc vùng trời của Tổ quốc…

NGUYỄN VĂN HẠNH