Hình hài
Trận mạc để lại hình hài
sẽ là cánh đồng
dòng sông…
hai mùa ôm hình hài châu thổ
cái chết thắm màu ô môi trổ độ tháng giêng
hoàng hôn cháy lên lòng người nhức nhối
Cơn mưa dội xuống khuôn mặt
nhịp sa dăm(1) rộn ràng
sự sống hồi sinh lên phum sóc phải không em
trong giấc mơ cà ràng(2) đỏ lửa?
Lũ áo đen(3) không thể nào giết hết ý nghĩ
khi bà mẹ Khmer đưa con băng qua cánh đồng chạy trốn
khi tiếng kinh trong chính lòng người
hoa sen tỏa sắc hồng dâng Phật
Con đã thấy những người mẹ biên giới
gánh nước bên dòng Mê Kông
đợi mùa hoa tím nở…
Những bao la ra đi từ nước mắt
con đã nghe câu hát ru của người mẹ bên kia biên giới
chảy êm đềm trên ngàn nhánh hạ lưu
đêm trăng lên mẹ sẽ gặp
bao người con hóa nhánh lục bình trôi…
--------
1. Sa dăm: Múa trống sa dăm, vũ điệu dân gian độc đáo của người Khmer.
2. Cà ràng: Bếp bằng đất nung.
3. Lũ áo đen: Lính Khmer Đỏ trong chiến tranh biên giới Tây Nam.
Bên sông
Tím thắt lục bình chiều bờ bãi
bìm bịp gọi mãi lớn ròng
và mù u đã rụng vàng lên bước tiền nhân
dòng Hậu Giang tha thiết vỗ về
Ai rao câu hò
ai đợi bên sông
nhánh tràm vừa đưa hương tiễn biệt
nhánh bần rung bật tiếng nỉ non
trăng vừa kịp tròn mùa con gái
thăng trầm rồi lại thăng trầm
người đến người đi dệt màu châu thổ
Bên sông
đời trăng bồi lở
mênh mang
hơi thở phù sa lắng đọng ngàn năm trước
cà ràng cháy rực khoảng trời
Ta vẫn đợi mùa trăng về bên sông
câu hát aday(1) rộn ràng sóc vắng
và đức tin bồi tụ nên sông nước đồng bằng.
--------
1. Hát aday: Lối hát “nói”, kết hợp giữa âm nhạc, múa và văn thơ, thường được trình diễn trong các lễ hội và nghi lễ gia đình của người Khmer.
Trăng soi
Áng kinh bừng lên châu thổ
ngọn đuốc heo hắt soi mặt đồng bằng
ai mở lời cùng mùa trăng
đêm giáp hạt người đàn bà ngồi khóc
Người bám vào phù sa thuở hồng hoang
đi hết đời sông cùng thanh âm pưng pết(1)
dâu bể tròn vòng điệu rom vong(2)
Đêm trăng người đàn bà còn khóc
nhìn chằm chằm vào trăm năm đen trắng chiếc khăn
cho hạt mưa đầu mùa vụn vỡ lên khuôn mặt
mẹ còn dặm lúa dưới trăng...
--------
1. Pưng pết: Dàn nhạc ngũ âm (năm loại nhạc cụ) của đồng bào Khmer Nam bộ.
2. Rom vong: Điệu múa truyền thống mang tính cộng đồng và biểu diễn theo vòng tròn.
VNQD