Sách về nhà số 4

CƠ SỞ HÌNH THÀNH CÁC HIỆN TƯỢNG VĂN HỌC

Thứ Hai, 07/10/2019 14:50

"Hoài Thanh từng viết như một dự cảm với ít nhiều xác tín vào năm 1941 rằng: “Di sản tinh thần của cha ông đại khái hãy còn nguyên vẹn cả. Tôi tin rằng nó có thể đem sinh khí đến cho thơ và cứu các nhà thơ ra khỏi một tình thế chừng như lúng túng.” Nhưng nếu như di sản đã giúp gia tăng tinh thần ngôn chí cho thế hệ này, đặc biệt là thời Trần và cuối Trần đầu Lê, thì phần giúp gia tăng cái hồn nhiên mới thật là đáng kể. Hoài Thanh thật tài khi, với tư cách là linh hồn của thơ Mới lại phát hiện: “…nếu họ biết tìm thơ xưa với một tấm lòng trẻ, họ sẽ phát huy được những gì vĩnh viễn hơn, sâu sắc mà bình dị hơn trong linh hồn nòi giống.” Tôi xin thêm: Suy cho cùng, dân tộc nào mà chẳng có di sản. Nhưng may mắn cho chúng ta là di sản thời Lý - Trần có các tăng ni tham chính, để chính trị và kế đó là văn hóa Đại Việt không bị đóng băng trong giáo lý Khổng Mạnh; một kiểu lấy sóng lướt sóng để vượt thoát khỏi nghiệt ngã từng sơ nhiễm những trăm năm Bắc thuộc. Suốt thời Lê và đầu Nguyễn, Khổng Mạnh lại độc tôn thì sinh khí dân tộc giạt ra ngoại biên, tìm cách bảo tồn và phát triển trong những lũy tre làng để được hồn nhiên là mình. Đó là điều thế hệ tôi học được. Trong các nỗ lực khai mở, săn tìm thi pháp như một gấp gáp bổ sung cho cái thời gian bị mất, Hữu Thỉnh và Nguyễn Duy đào sâu hơn vào di sản trầm tích, sâu hơn chỗ Nguyễn Bính, Đoàn Văn Cừ, Vũ Đình Liên dừng lại. Hữu Thỉnh theo hướng dân ca:

Đất nước theo em ra ngõ một mình

Cau vườn rụng một tàu đã cũ

rồi:

Ước gì có chút hương bồ kết

Cho đá mềm đi núi ấm lên

Nguyễn Duy theo hướng dân dã vỉa hè nơi được coi là tã lót của văn chương truyền miệng:

đừng chê anh khoái bụi đời

bụi dân sinh ấy bụi người đấy em

xin nghe anh nói cực nghiêm

linh hồn cát bụi ở miền trong veo

rủ nhau cơm bụi giá bèo

yêu nhau theo mốt nhà nghèo…vô tư!"

Cơ sở  hình thành các hiện tượng văn học - Tiểu luận phê bình
Tác giả: Văn Chinh
Nhà xuất bản Hội Nhà văn

VNQD
Thống kê
Bài đọc nhiều nhất
Cây thốt nốt quỳ trên núi Tưk-cot

Cây thốt nốt quỳ trên núi Tưk-cot

Tôi được nhiều lần sang Campuchia cùng các đội chuyên trách tìm kiếm, cất bốc, hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hi sinh qua các thời kì chiến tranh... (HỒ KIÊN GIANG)

Nguyên mẫu trong hai truyện vừa đầu tay viết cho thiếu nhi của tôi

Nguyên mẫu trong hai truyện vừa đầu tay viết cho thiếu nhi của tôi

Khi viết cuốn Những tia nắng đầu tiên tôi đã hóa thân vào các em nhỏ học sinh lớp 6 của năm học 1969 - 1970 ở Hà Nội... (LÊ PHƯƠNG LIÊN)

Bà Minh của tôi

Bà Minh của tôi

Sống ở Hà Nội, trở thành một công dân có hộ khẩu đến nay đã hơn hai thập kỉ, nhưng chưa bao giờ tôi có cảm giác mình thuộc về Hà Nội... (ĐỖ BÍCH THÚY)

Đồng đội là nguyên mẫu trong các sáng tác của tôi

Đồng đội là nguyên mẫu trong các sáng tác của tôi

Có nhân vật chỉ là dáng dấp của nguyên mẫu, có nhân vật là nguyên mẫu đã sống và chiến đấu cùng tôi, suốt những năm tháng ở rừng... (VŨ NGỌC THƯ)