Trong hành trình 80 năm kể từ mùa thu lịch sử năm 1945, thơ ca cách mạng đã trở thành mạch nguồn nuôi dưỡng niềm tin, hun đúc ý chí, bồi đắp tình yêu Tổ quốc. Chương trình nghệ thuật Những câu thơ viết nên hình đất nước là sự tổng hòa của quá khứ, hiện tại và tương lai nơi những vần thơ đi cùng năm tháng được cất lên, để từ đó khơi dậy khát vọng dựng xây và bảo vệ non sông trong thời đại mới.
Chương trình do Tạp chí Văn nghệ Quân đội phối hợp cùng Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội và Trung tâm Phát thanh – Truyền hình Quân đội tổ chức diễn ra tối 14/8, quy tụ những tác phẩm, tác giả, nghệ sĩ đã gắn bó đời mình với thơ ca cách mạng và hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ.
Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cùng các đại biểu tại chương trình.
Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã đến dự và chỉ đạo chương trình. Dự chương trình còn có Đại tướng Trịnh Văn Quyết, Bí thư Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị; Thượng tướng Trương Thiên Tô - Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam; Trung tướng Đỗ Xuân Tụng - Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam. Dự chương trình còn có đại biểu các cục, ban, ngành, đại diện một số cơ quan đơn vị trong toàn quân.
Chương trình còn được đón nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Nguyên Bí thư Trung ương Đảng, Nguyên Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương, Nguyên Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin, tác giả bài thơ "Đất nước" với vai trò khách mời giao lưu cùng với hai nhà thơ Vương Trọng và Phạm Sỹ Sáu. Về phía các cơ quan ngoài Quân đội có đồng chí Trần Thanh Lâm, Phó trưởng ban Tuyên giáo & Dân vận Trung ương; PGS.TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân - Chủ tịch Liên hiệp các Hội văn học Việt Nam. Hơn 400 khách mời là các nhà văn, nhà thơ, các đại biểu trong và ngoài Quân đội đã tham dự chương trình.
Đại tướng Trịnh Văn Quyết, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam cùng các đại biểu, khách mời tại chương trình.
Tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội, Chương trình nghệ thuật Những câu thơ viết nên hình đất nước đã diễn ra trang trọng, đậm chất thi ca và để lại ấn tượng trong lòng khán giả.
Dáng hình Tổ quốc qua những vần thơ
Đây không chỉ là buổi biểu diễn nghệ thuật, mà còn là một hành trình cách mạng được miêu tả bằng thi ca, nơi mỗi câu thơ là một dấu chân, một điểm son trên con đường lịch sử, mỗi giai điệu là một nhịp đập hòa trong không khí sôi động của Tổ quốc kỉ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Mở đầu chương trình là Tổ khúc Hình của Đảng lồng trong hình của Nước mang theo hơi thở từ những bài thơ hào sảng mà thấm đấm nghĩa tình của nhà thơ Tố Hữu, nhà thơ Chế Lan Viên, nhà thơ Nguyễn Đình Thi, nhà thơ Xuân Diệu, qua phần thể hiện của NSND Tạ Tuấn Minh, NSƯT Khuất Quỳnh Hoa, các nghệ sĩ Nguyễn Thanh Hường, Tống Minh Tùng, Trương Tuấn Vũ. Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc/ “Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi!” - Câu thơ vang lên như tiếng trống mở hội lớn, giục giã ngày tổng khởi nghĩa. Dòng chảy cảm xúc được tiếp nối và lắng đọng qua tác phẩm Bác Hồ một tình yêu bao la do NSND Thái Bảo trình bày như một lời tri ân tới Người cha già của cả dân tộc.
Tổ khúc Hình của Đảng lồng trong hình của Nước đã dẫn khán giả vào thế giới thơ ca cách mạng, nơi những vần thơ vẽ nên dáng hình Tổ quốc.
Bằng những tác phẩm đã trở thành biểu tượng của thơ ca kháng chiến chống Pháp, bài thơ Đồng chí của Chính Hữu, qua giọng ngâm trầm ấm của NSND Văn Chương trên nền nhạc dân tộc, đã vẽ nên một tượng đài bất tử về tình đồng đội, đồng chí. Đó là tình cảm được sinh ra từ sự đồng cảm giai cấp, từ những gian khó nơi chiến trường sốt run người, vầng trán ướt mồ hôi, để rồi kết tinh lại trong hình ảnh đầy chất thơ và giàu ý nghĩa: Đầu súng trăng treo. Bài thơ như một câu chuyện ấm áp và mộc mạc theo suốt bước chân những người chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam hơn 80 năm qua.
Khúc ca khải hoàn của chín năm kháng chiến trường kì được thể hiện trọn vẹn qua trích đoạn Hoan hô chiến sĩ Điện Biên của nhà thơ Tố Hữu, do NS Ngọc Thọ trình bày. Bài thơ như một bản tin chiến thắng dồn dập, một lời reo vui vỡ òa của cả dân tộc: Kháng chiến ba nghìn ngày/ Không đêm nào vui bằng đêm nay/ Đêm lịch sử, Điện Biên sáng rực/ Trên đất nước, như huân chương trên ngực/ Dân tộc ta, dân tộc anh hùng!. Tác phẩm không chỉ ngợi ca chiến công mà còn là một đài tưởng niệm bằng thơ, ghi công những người anh hùng thân chôn làm giá súng/ Đầu bịt lỗ châu mai, những người dân công “gánh, thồ” trên dốc Pha Đin, đèo Lũng Lô, những người đã lấy máu xương mình để làm nên chiến thắng “chấn động địa cầu”.
Nghệ sĩ Ngọc Thọ với bài thơ Hoan hô chiến sĩ Điện Biên của nhà thơ Tố Hữu.
Thơ ca - vũ khí tinh thần của người lính
Nếu phần mở đầu dựng nên bức phông nền lịch sử, thì các tiết mục tiếp theo là những bức tranh cận cảnh, khắc họa từng gương mặt, từng dáng đứng của người lính qua hai cuộc kháng chiến. Chiến thắng Điện Biên Phủ dẫn đến Hiệp định Giơ-ne-vơ, miền Bắc được giải phóng nhưng đất nước lại tạm thời chia cắt, cả dân tộc bước vào cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Thơ ca giai đoạn này tiếp tục là tiếng gọi non sông, là ý chí chiến đấu và niềm tin chiến thắng.
Từ miền Tây Bắc trở về với dòng chảy Trường Sơn, Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm) do NSND Tạ Tuấn Minh và NSƯT Khuất Quỳnh Hoa thể hiện, trải dài như một bản trường ca về tình yêu và trách nhiệm. Giữa các tác phẩm thơ, âm nhạc xen vào như cánh hoa nối mùa: Tình em (Hồ Ngọc Sơn – Huy Du) dịu dàng, trong trẻo; Mẹ đồng chiêm (Vương Trọng) nặng trĩu phù sa, mồ hôi và tình mẹ, để thấy hậu phương là điểm tựa vững chắc tiếp thêm sức mạnh ý chí cho những người lính trẻ trên tiền tuyến chống quân thù.
Màn trình diễn bài thơ Đất nước của nhà thơ Nguyễn Khoa Điếm.
Những câu chuyện từ chiến trường hiện lên không phải bằng màu khói lửa, mà bằng màu kí ức, nơi thơ ca và hiện thực hòa làm một. Người lính nói về thế hệ mình (Thanh Thảo) qua giọng đọc của NS Thế Anh, vẽ lại cả một thời tuổi trẻ “đi con đường người trước đã đi, bằng rất nhiều lối mới” – hồn nhiên mà quả cảm với hoạt cảnh dàn dựng đậm chất lính tôn vinh những nét tươi trẻ, tinh nghịch của anh bộ đội thời kháng chiến. Bên cạnh đó Dáng đứng Việt Nam của nhà thơ Lê Anh Xuân do nghệ sĩ Tống Minh Tùng thể hiện đưa đến một tư thế kiêu hãnh trước lửa đạn, hi sinh, Màu hoa đỏ (thơ Nguyễn Đức Mậu, nhạc Thuận Yến) do ca sĩ, NSND Hồng Hạnh và tốp múa phụ hoạ đem đến một không gian rực lửa bi tráng và da diết, Vàm Cỏ Đông của nhà thơ Hoài Vũ do NSND Vương Hà trong bộ bà ba, khăn rằn với giọng nữ trong trẻo dạt dào hơi thở phương Nam... tất cả cùng dựng nên bức trường thành bằng ngôn từ và âm nhạc. Các nghệ sĩ bằng tình yêu thơ ca và trình diễn đầy cảm xúc không chỉ làm sống dậy không khí của đất nước, tình cảm của những người con chiến đấu cho Người sống mãi Việt Nam ơi!.
Nghệ sĩ Thế Anh trong Một người lính nói về thế hệ mình một cách hào hùng, đanh thép như khẳng định tất cả những gì chúng tôi có được/ đều trải cho nhau/ trải ra đất thật tình và Thiếu thốn nhận về mình không cần mặc cả.
Từ biên giới đến biển đảo và cuộc sống hôm nay
Đất nước thống nhất, nhưng những người lính Cụ Hồ lại tiếp tục những hành trình mới: làm nghĩa vụ quốc tế cao cả ở Campuchia, chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, và canh giữ biển đảo thiêng liêng. Thơ ca của các nhà thơ quân đội vẫn tiếp tục là mạch nguồn không bao giờ cạn. Trên những trang sử mới, Bộ đội Cụ Hồ tiếp tục hiện diện nơi biên giới, hải đảo. Gặp lại các em của nhà thơ Nguyễn Đình Chiến qua sự thể hiện xuất thần của NSND Tạ Tuấn Minh là lời tiễn đưa và gọi về của đồng đội với những người lính trẻ hi sinh nơi địa đầu phía Bắc rưng rưng mà bi tráng khiến nhiều khán giả rơi nước mắt: Hàng bia nhỏ không còn nhìn rõ chữ/ Nhưng gương mặt nào anh cũng nhớ y nguyên.
NSND Tạ Tuấn Minh làm sống dậy những vần thơ bằng chất giọng trầm ấm của mình khiến đêm thơ lắng đọng - Đường bình độ cả trung đoàn thầm nhắc/ Phải giữ yên mảnh đất các em nằm
Khi mùa mưa đi qua của nhà thơ Phạm Sỹ Sáu lại mang đến một không khí chiến trường ngoài biên giới với hơi nước, mùi đất và tình người từ đất nước Campuchia, nơi quân tình nguyện Việt Nam vừa cầm súng chiến đấu, vừa cầm cày giúp dân hồi sinh - Chúng tôi sống chan hòa trong tình cảm nhân dân/ Khi đoàn kết đã trở thành máu thịt.
Ca sĩ, NSND Hồng Hạnh với ca khúc "Màu hoa đỏ", thơ Nguyễn Đức Mậu, nhạc Thuận Yến.
Những câu thơ của Tổ quốc nhìn từ biển của nhà thơ Nguyễn Việt Chiến do NSND Vương Hà thể hiện lại mở ra khoảng không bao la của biển đảo quê hương, nhắc nhở rằng trên những ngọn sóng Hoàng Sa, Trường Sa vẫn còn dáng hình những người lính giữ đảo - Nếu Tổ quốc đang bão giông từ biển/ Có một phần máu thịt ở Hoàng Sa và Lời cha dặn phải giữ từng thước đất/ Máu xương này con cháu vẫn nhớ ghi.
Việt Nam trên đường chúng ta đi (thơ Xuân Sách, nhạc Huy Du) vang lên khép lại chương trình với âm hưởng ấy như tiếng bước chân dồn dập của cả dân tộc đang tiến về phía trước cùng những hình ảnh minh hoạ trên màn hình lớn về một đất nước hoà bình, phát triển, hội nhập hôm nay như mở ra một chân trời mới của hiện tại và tương lai tươi sáng.
Tiết mục Việt Nam trên đường chúng ta đi, nhạc Huy Du, phổ thơ Xuân Sách.
Những câu thơ viết nên hình đất nước không chỉ đem lại một bữa tiệc nghệ thuật, mà còn làm sống dậy mạch nguồn thi ca cách mạng. Trong từng tiết mục, người xem nhận ra thơ ca không đứng ngoài cuộc đời, mà đi cùng từng bước chân người lính, hòa cùng hơi thở của nhân dân. Đêm ấy, ánh đèn sân khấu sáng như những ngọn đuốc truyền tay. Mỗi câu thơ, mỗi khúc nhạc như bông hoa tri ân gửi đến những người lính đã ngã xuống để bảo vệ Tổ quốc, và cũng là ngọn lửa khơi lên khát vọng dựng xây, tiếp thêm sức mạnh cống hiến cho đất nước này. Từ kí ức hào hùng hôm qua đến hiện tại sáng tươi hôm nay, từ chiến hào đến công trường, từ biên giới đến biển khơi, dòng thơ vẫn miệt mài chảy, vẫn âm thầm nhọc mải dựng dáng hình Tổ quốc.
VNQĐ Online
VNQD