Buổi ra mắt hai tác phẩm mới của nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn là hồi kí “Chua ngọt đời văn” và tiểu thuyết lịch sử “Kẻ khôn hơn vua” diễn ra trong không khí trang trọng nhưng đầm ấm đầu tuần qua tại TP. Hồ Chí Minh đã thu hút đông đảo bạn bè văn chương, các nhà nghiên cứu, phê bình cùng nhiều thế hệ độc giả.
Phát biểu khai mạc, bà Trịnh Bích Ngân, Chủ tịch Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh đã bày tỏ sự trân trọng trước quyết định xuất bản hai tác phẩm ở tuổi 80 của Nguyễn Mạnh Tuấn như một minh chứng cho tinh thần bền bỉ của một người cầm bút suốt hơn nửa thế kỉ. Nhà văn Trịnh Bích Ngân nhấn mạnh “khi đề cập thành bại của văn chương Việt Nam suốt 50 năm qua, thì nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn có tư cách một nhân chứng tin cậy nhất, thuyết phục nhất”. Bà cũng khẳng định “nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn hai lần được trao tặng Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam vào năm 1980 và năm 1982. Thế nhưng, hào quang ấy không hề khiến ông bận tâm. Bởi lẽ, điều quan trọng nhất với ông là nhà văn phải sống được bằng chính ngòi bút.”
Nhà văn Trịnh Bích Ngân phát biểu tại buổi ra mắt sách.
Nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn khẳng định ông viết văn với tâm trạng không hề ảo tưởng và điều này được ông lặp đi lặp lại nhiều lần trong cuốn hồi kí “Chua ngọt đời văn”. Ông cho rằng người cầm bút càng bớt đi những ảo tưởng về danh vọng, tài năng thì càng đi được xa hơn trên con đường văn chương. Từ kinh nghiệm của bản thân, Nguyễn Mạnh Tuấn cũng cho rằng "viết là một nghề nghiêm túc, có thể nuôi sống người viết nếu ta làm việc tới nơi tới chốn".
Tại cuộc gặp gỡ, giao lưu ra mắt sách, nhiều nhà văn, nhà phê bình đã đọc tham luận, phát biểu ý kiến về hành trình nửa thế kỉ viết văn của Nguyễn Mạnh Tuấn. Nhà thơ, nhà phê bình Lê Thiếu Nhơn cho rằng chỉ với ba tác phẩm "Đứng trước biển", "Cù lao Tràm" và "Những khoảng cách còn lại" thì Nguyễn Mạnh Tuấn đã đứng vững vàng với tư cách một tác giả lớn. Đồng thời, nhà phê bình Lê Thiếu Nhơn cũng cho rằng "Chua ngọt đời văn" không đơn thuần là một hồi kí cá nhân, mà còn là một tư liệu quý giá, ở đó có thể thấy những vinh quang, những thành công về vật chất và cũng có cả những thăng trầm nghề nghiệp, những góc khuất văn chương như vụ kiện bản quyền tác phẩm kéo dài suốt bảy năm.
Buổi ra mắt có sự tham dự của đông đảo các nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình văn học.
Nhà văn Lại Văn Long sau khi đưa ra những con số biết nói về chuyện in sách của Nguyễn Mạnh Tuấn thời kì đầu đổi mới, có khi một tác phẩm lên đến 14 hay 16 vạn bản, cùng những thành công trong việc viết kịch bản của ông. Nhà văn cho rằng điều đáng quý nhất là cách Nguyễn Mạnh Tuấn tiếp cận một đề tài lớn như tiểu thuyết lịch sử “Kẻ khôn hơn vua” có nội dung nói về nhân vật Tô Hiến Thành triều Lý, với tinh thần độc lập và ngòi bút điềm đạm, không sa đà vào minh họa hay lí tưởng hóa lịch sử. Sau khi bày tỏ sự trân trọng với cuốn tiểu thuyết lịch sử này, nhà văn Lại Văn Long cũng thẳng thắn và chân tình phản biện một số chi tiết trong sách mà ông cho là chưa chính xác, khiến cho bầu không khí giao lưu thêm phần sôi động và cởi mở.
Phản hồi những nhận xét về tác phẩm “Kẻ khôn hơn vua” nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn cho biết: “Lịch sử là dòng chảy lớn, còn tiểu thuyết là góc nhìn cá nhân. Tôi sẽ còn chỉnh sửa trong những lần tái bản. Quan trọng là giữ được tinh thần trung thực với nhân vật và thời đại.”
Bày tỏ sự ngưỡng mộ với nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn từ khi còn là một độc giả trẻ tuổi, TS. Hồ Khánh Vân (Đại học KHXH và NV TP.HCM) cho biết, khi đọc “Những khoảng cách còn lại” và “Đứng trước biển” chị càng hiểu những dằn vặt, trăn trở của ông trong đời sống hậu chiến”. TS. Hồ Khánh Vân nhấn mạnh vai trò của Nguyễn Mạnh Tuấn với tư cách là một trong những người mở đường cho văn học thời kì đổi mới. Chị đánh giá cao sự chân thành trong những câu chuyện mà nhà văn kể, đặc biệt là việc ông không tô điểm bản thân mà luôn giữ giọng điệu giản dị, đôi khi tự trào, hài hước. Theo chị, cuốn hồi kí không chỉ phản ánh đời văn của tác giả mà còn là “một mảnh ghép quan trọng của dòng chảy văn học Việt Nam từ sau 1975.”
Các nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình Nguyễn Thị Ngọc Hải, Lê Thiếu Nhơn, Bùi Thanh Truyền cùng giao lưu, đối thoại với Nguyễn Mạnh Tuấn.
Một trong những điểm nhấn được nhắc đến nhiều nhất tại buổi ra mắt tác phẩm là nghĩa cử của nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn khi công bố sẽ dành toàn bộ số tiền bán sách trong sự kiện để ủng hộ đồng bào miền Trung đang chịu ảnh hưởng sau đợt bão lũ. Thông tin xuất hiện bất ngờ khiến khán phòng trầm xuống rồi bật lên trong tiếng vỗ tay kéo dài. Ở tuổi 80, hành động này của ông được nhiều đồng nghiệp đánh giá là một cách lặng lẽ nhưng mạnh mẽ để nhà văn bước ra khỏi trang viết, hướng về đời sống.
Trong khoảnh khắc cuối cùng của buổi lễ, hình ảnh nhà văn cười hiền lành, cẩn thận kí tặng trên những cuốn sách, được vây quanh bởi độc giả nhiều thế hệ, đã cho thấy tinh thần của sự kiện khi văn chương không chỉ tồn tại trên trang giấy mà còn sống trong những cuộc gặp, những bàn tay nắm lấy nhau và trong tình cảm của người đọc dành cho người viết. Sự hiện diện ấy, giản dị mà trang trọng, chính là món quà đẹp mà nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn mang đến cho đời sống văn hóa TP. Hồ Chí Minh trong những tháng cuối năm 2025.
Nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn đã xuất bản 9 tập truyện ngắn, 2 tác phẩm cho thiếu nhi, 12 cuốn tiểu thuyết trong đó có những tác phẩm nổi bật như: Những khoảng cách còn lại, Đứng trước biển, Cù lao Tràm, Yêu như là sống… Ông còn là tác giả của 11 kịch bản phim điện ảnh, 5 kịch bản phim chiếu rạp, 23 kịch bản phim truyền hình (khoảng hơn 500 tập phim), 2 kịch bản sân khấu. Nhiều bộ phim điện ảnh và truyền hình theo kịch bản của ông trở thành dấu mốc trong nghệ thuật và trong đời sống xã hội, phản ánh các vấn đề thời sự nóng bỏng: Biển sáng, Xa và gần, Đời hát rong, Lưới trời, Hạnh phúc đắng cay, Đồng tiền xương máu, Blouse trắng, Nghề báo…
KỲ LÂN
VNQD