Đã bước sang tuổi 80, sức khỏe giảm đi nhiều, song Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND) Bo Bo Tới, người dân tộc Rắc Lây, trú tại xã Sơn Trung, huyện Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa vẫn nhớ như in những năm tháng gian khổ, hào hùng, cùng đồng đội nếm mật nằm gai, ngày đêm mưu trí đánh giặc, giữ làng. Bằng uy tín, nhiệt huyết cách mạng và sự hiểu biết, vốn sống của mình, trong những ngày cách mạng lịch sử, ông vẫn thường đến các điểm trường, thôn xóm để kể chuyện chiến đấu, nhắc nhớ về những chiến công, sự hi sinh của các anh hùng liệt sĩ, qua đó tiếp lửa truyền thống, hun đúc lí tưởng, hoài bão, ước mơ, lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, vượt khó vươn lên cho thế hệ trẻ hôm nay.
Bo Bo Tới tham gia cách mạng năm 1962. Thông minh, nhanh nhẹn, giỏi đi rừng, lại nhiệt tình, xông xáo, ông được cấp trên tin tưởng giao nhiệm vụ dẫn đường, liên lạc, chuyển công văn, tài liệu mật từ Thị ủy Cam Ranh đến các cơ sở cách mạng của ta đứng chân trên địa bàn huyện Khánh Sơn. Theo lời kể của Bo Bo Tới, Khánh Sơn được ví như nóc nhà của tỉnh Phú Khánh ngày xưa (nay là Phú Yên và Khánh Hòa), bởi nơi đây có nhiều dãy núi cao, rất hiểm trở và phức tạp. Đứng trên đỉnh núi Tà Nỉa, bộ đội ta có thể bí mật trinh sát, điều nghiên, nắm chắc hoạt động của địch trong khu Quân cảng Cam Ranh, cách đó khoảng 30 cây số theo đường chim bay. Chính vì vậy, Khánh Sơn luôn là mục tiêu càn quét, bắn phá của địch. Song, với tinh thần chiến đấu ngoan cường, dũng cảm, quân và dân ta liên tục đánh bại các cuộc tấn công của địch vào vùng căn cứ cách mạng này.
Anh hùng LLVTND Bo Bo Tới kể lại những trận đánh lịch sử trong những ngày thu cách mạng hôm nay.
Là con nhà nông, thích ăn to, nói lớn, giỏi dàn quân, đánh trận, nên đầu năm 1965, Bo Bo Tới lên gặp lãnh đạo Thị ủy Cam Ranh, gãi đầu gãi tai, xin chuyển về Xã đội Sơn Trung công tác để được cầm súng chiến đấu cùng anh em du kích. Biết không thể thuyết phục ông ở lại làm liên lạc, đồng chí Bí thư Thị ủy đành gật đầu đồng ý. Về cơ sở được ít ngày, trong một lần đi tuần ở vòng ngoài, Bo Bo Tới phát hiện có một tiểu đội lính Mĩ đang lùng sục, thám thính, dọn đường cho máy bay trực thăng từ Quân cảng Cam Ranh lên đổ quân. Không chút do dự, ông giương súng diệt gọn 2 tên, khiến những tên còn lại hồn bay phách lạc, cuống cuồng bỏ chạy. Sau trận đánh, từ chiến sĩ du kích, ông được thăng chức Xã đội phó, rồi Xã đội trưởng và kết nạp Đảng chỉ trong một thời gian ngắn. Dưới sự chỉ huy mưu trí, quyết đoán của ông, du kích xã Sơn Trung liên tục lập công xuất sắc, khiến kẻ thù rất hoang mang, lo sợ.
Quyết tâm đưa Khánh Sơn trở về “thời kì đồ đá”, tháng 3/1971, Mĩ sử dụng không quân, pháo binh đánh phá ác liệt vào khu vực núi Tà Nỉa và các làng xã ở Khánh Sơn, dọn đường cho một tiểu đoàn công binh hỗn hợp, với gần 400 lính Mĩ, Nam Triều Tiên, ngụy và nhiều vũ khí, hỏa lực tối tân, hiện đại, tràn lên càn quét. Phát hiện mưu đồ của địch, Bo Bo Tới cùng du kích xã khôn khéo lợi dụng địa hình, địa vật, đào công sự hầm hào, làm bẫy chông, bẫy đá, bẫy mìn, kiên quyết nổ súng ngăn chặn địch. Sau nhiều giờ chiến đấu, ta tiêu diệt tại chỗ 12 tên, bắn bị thương nhiều tên khác, buộc kẻ địch phải thu quân rút chạy. Hơn một tuần sau, dưới sự chi viện của không quân, pháo binh, trinh sát, 2 đại đội khác thuộc Sư đoàn dù 101, thuộc quân đội Mĩ, tiếp tục đổ bộ xuống Tà Nỉa. Bất chấp hiểm nguy, Xã đội trưởng Bo Bo Tới cùng các chiến sĩ Bo Bo Lắm, Cau Văn, Cau Chánh, Bo Bo Bích, Bo Bo Trong với 1 khẩu trung liên, 2 khẩu AK, 3 khẩu CKC vẫn kiên quyết nổ súng, phá tan ý đồ của địch.
Đêm ấy, khi kẻ địch vừa rút hết, đồng chí Mấu Xuân Việt, Bí thư Chi bộ Sơn Trung đã huy động quần chúng nhân dân đào được 6 hầm chông trong khu vực sân bay dã chiến nằm trên đỉnh đồi Tà Nỉa. Vũ khí trang bị cạn dần, Bo Bo Tới cùng các chiến sĩ quyết định tỏa vào rừng sâu, tìm gỡ những quả mìn cóc, mìn định hướng do quân đội Mĩ bỏ lại, để giăng bẫy, chờ địch đến. Cuối tháng 6/1971, không quân, pháo binh Mĩ tiếp tục đánh phá ác liệt vào xã Trung Sơn và đồi Tà Nỉa khiến nhiều hầm chông, bẫy mìn mà du kích ta cài đặt trước đó lần lượt bị phá hủy. Tranh thủ khi hỏa lực địch chuyển làn, để máy bay trực thăng xà xuống đổ quân, Bo Bo Tới và các chiến sĩ bất chấp hiểm nguy, vác mìn định hướng lên cài đặt lại. Gần trưa, khi chiếc trực thăng đầu tiên, chở theo 30 lính Mĩ và Nam Triều Tiên vừa hạ cánh xuống sân bay dã chiến Tà Nỉa thì bị vấp mìn và nổ tung. Thấy vậy, những chiếc khác vội vã quay đầu chạy về hướng Quân cảng Cam Ranh. Ba ngày sau, địch tiếp tục đổ quân xuống Tà Nỉa, song lần này, chúng vẫn bị thua đau.
Cán bộ, nhân viên Ban Chỉ huy quân sự huyện Khánh Sơn thăm hỏi Anh hùng LLVTND Bo Bo Tới trong ngày Cách mạng tháng 8.
Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, từ năm 1965 đến năm 1975, Bo Bo Tới đã đánh 25 trận, diệt 60 tên địch (trong đó có 40 tên Mĩ và 7 tên Nam Triều Tiên), bắn bị thương 15 tên, bắn rơi 2 máy bay lên thẳng, phá hủy 1 xe quân sự. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc, ngày 20/10/1976, ông vinh dự được phong tặng danh cao quý Anh hùng LLVTND. Hòa bình lập lại, ông tích cực chung tay, góp sức, cùng cấp ủy, chính quyền địa phương, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, phát triển, đi lên. Trong căn nhà đồng đội khá khang trang do Bộ Quốc phòng xây tặng, những tấm huân chương, kỉ vật kháng chiến của một thời trai trẻ hào hùng luôn được Bo Bo Tới trân trọng và gìn giữ.
TRỌNG KHANG
VNQD