Cửa biển Lạch Trường thuộc xã Hoằng Trường, huyện Hoằng Hoá, Thanh Hoá, là nơi đã ghi dấu những chiến công của quân và dân ta trong Chiến thắng trận đầu mùng 2 và mùng 5/8/1964.
Năm 1964, trước nguy cơ thất bại của chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, Đế quốc Mĩ với ý đồ thực hiện chiến tranh phá hoại miền Bắc bằng không quân, hải quân đã có những hoạt động khiêu khích ven biển miền Bắc. Ngày 2/8/1964, khi tàu khu trục Maddox Mĩ vi phạm lãnh hải, vào tuần tiễu thăm dò tại khu vực giữa cửa biển Lạch Trường và Hòn Mê, thuộc vùng biển Thanh Hoá, đã bị quân ta đánh đuổi, Mĩ liền dựng lên "Sự kiện Vịnh Bắc bộ” vu cáo cho Hải quân Việt Nam cố tình tấn công tàu chiến Mĩ ở vùng biển quốc tế để lấy cớ tấn công miền Bắc. Ngày 5/8/1964, Mĩ huy động 64 lượt máy bay ồ ạt, bất ngờ ném bom vào nhiều mục tiêu quan trọng của ta suốt dải ven biển từ sông Gianh, Quảng Bình, đến Bãi Cháy, Quảng Ninh. Cửa biển Lạch Trường (nằm giữa hai huyện Hoằng Hoá và Hậu Lộc, Thanh Hóa) là một trong những trọng điểm đánh phá của địch. Quân và dân Thanh Hoá đã chiến đấu anh dũng, bắn rơi tại chỗ 3 máy bay địch. Gần 60 năm trôi qua, nơi đây không chỉ là địa chỉ đỏ mà còn là vùng đất phong thuỷ, hội tụ núi - sông - biển thu hút mọi tầng lớp nhân dân tới tham quan, tìm hiểu lịch sử, văn hóa tại khu vực gắn với sự kiện đặc biệt này.
Kề ngay cửa biển Lạch Trường là Đài chiến thắng trận đầu mang biểu tượng cánh buồm đỏ vươn khơi ghi dấu những chiến tích của quân và dân ta tại đây 60 năm trước. Tượng đài do Quân chủng Hải quân phối hợp với tỉnh Thanh Hóa xây dựng năm 2015.
Mặt chính của Đài chiến thắng nhìn ra cửa Lạch Trường.
Cửa biển khi thủy triều rút.
Những bãi nuôi ngao đẫm phù sa cũng phơi mình mênh mông.
Án ngữ cửa biển là dãy núi Linh Trường, chạy ra sát ra mép nước. Với địa thế thuận lợi, cửa biển Lạch Trường từ xa xưa đã là chốn neo đậu lí tưởng của tàu thuyền sau mỗi chuyến vươn khơi trở về. Mặt khác, tàu thuyền từ cảng Hải Phòng vào Nam cũng ghé qua đây nghỉ lại hoặc tiếp nhiên liệu, hàng hoá, vũ khí. Đó cũng là lí do Lạch Trường trở thành mục tiêu bắn phá của không quân Mĩ nhằm ngăn chặn sự chi viện của miền Bắc cho chiến trường miền Nam.
Năm xưa, những tay súng của lực lượng tự vệ Xí nghiệp đánh cá Lạch Trường cùng các chiến sĩ hải quân đã quần nhau với giặc kiên cường trên biển. Hôm nay, những tàu cá của con em Hoằng Hoá, Hậu Lộc từ Lạch Trường vẫn tiếp tục vươn khơi, đánh bắt cá tôm chăm lo cho cuộc sống và góp phần xây dựng quê hương.
Những con thuyền nghỉ ngơi sau chuyến vươn khơi bám biển.
Đến Lạch Trường, du khách sẽ ngỡ ngàng trước cảnh hoang sơ tuyệt đẹp của Hòn Bò, bãi đá Râu Rồng với những hình thù đặc biệt như vờn cùng sóng biển mỗi khi triều lên.
Đá núi ở đây có những tạo hình độc đáo khiến du khách thích thú trước những khuôn hình lạ.
Đến Lạch Trường, du khách còn được trải nghiệm cảnh bà con nông dân với những công việc kiếm sống nhờ bãi biển.
Dùng dụng cụ móc ruột hà bám trên các vỉa đá là công việc quen thuộc của những phụ nữ ven biển.
Sản vật từ biển Hoằng Trường.
Cửa biển Lạch Trường là ranh giới giữa huyện Hoằng Hóa và huyện Hậu Lộc.
Ngoài cửa Lạch Trường là Hòn Ne án ngữ. Vì vậy nơi đây đã trở thành địa thế quân sự quan trọng.
Nằm ngay dưới chân Hòn Bò là đền thờ Đức thánh cả Tô Hiến Thành - vị quan triều Lý có công lớn trong việc tổ chức giúp dân khai hoang, lấn biển. Cũng tại đền thờ Đức thánh cả Tô Hiến Thành, một bộ xương cá voi (cá Ông), loài cá có ý nghĩa tâm linh với những ngư dân đi biển, được nhân dân lưu giữ để phối thờ.
Trong chiến đấu, Thanh Hoá cũng nổi tiếng với sự tham gia của các cụ cao niên. Trung đội dân quân xã Hoằng Trường năm 1964 do cụ Tường 63 tuổi, trung đội trưởng trực tiếp chỉ huy, tuy tuổi cao, mắt kém song cụ vẫn bình tĩnh phụ trách khẩu trung liên cùng con cháu chiến đấu kiên cường. Câu chuyện về các cụ dân quân đã trở thành nét đẹp truyền thống của xứ Thanh trong những năm đánh Mĩ. Hôm nay, những cụ ông cụ bà bên cửa biển Lạch Trường vẫn phát huy truyền thống anh dũng kiên cường, cần cù chịu khó bám biển giúp đỡ con cháu trong cuộc sống. Ảnh: Một cụ già vừa trở về từ bãi biển.
Khu vực cửa biển Lạch Trường gần đây đã được huyện Hoằng Hóa quy hoạch xây dựng Công viên văn hóa tâm linh Hòn Bò - Lạch Trường, khánh thành năm 2021. Một số công trình tại đây cũng đã được tôn tạo và nâng cấp để phục vụ nhu cầu thăm viếng, vãn cảnh, tìm hiểu văn hóa, lịch sử của nhân dân.
Tượng đài chiến thắng trận đầu hiện nằm trong khuôn viên Chùa Bụt. Du khách đến Hoằng Hóa, đi biển Hải Tiến có thế dễ dàng ghé Hoằng Trường tham quan các di tích lịch sử - văn hóa - tâm linh này.
THÀNH SA
VNQD