Nhà văn không nên làm điều gì chống lại nhân dân

Thứ Hai, 19/11/2018 23:38

- Sáng 19/11 tại Hà Nội, Viện Văn học đã tổ chức buổi trò chuyện, gặp gỡ với nhà thơ Hungary - János Háy - người có công lớn trong việc giới thiệu văn học Việt Nam đến đất nước Hungary, gần đây nhất là chuyển ngữ tập thơ Những kỷ niệm tưởng tượng của nhà thơ Trương Đăng Dung sang tiếng Hungary.

Tại buổi trò chuyện, nhà thơ János Háy đã giới thiệu những nét khái quát về nền văn học Hungary từ khi chuyển đổi chế độ đến nay (bắt đầu từ khoảng những năm 90 của thế kỷ trước).

Toàn cảnh buổi trò chuyện, gặp gỡ với nhà thơ János Háy

Theo đó, ở Hungary sau 1990, văn chương có hai xu hướng cùng tồn tại: bảo thủ và tự do. Đáng nói ở chỗ, thay vì làm công việc của sáng tạo thì các lực lượng của hai xu hướng này lại quay ra chống đối, công kích nhau. Đó là một bước lùi của văn học. Trước đó, thời chiến tranh văn học từng đánh mất vị thế, vai trò của mình ngoài mặt trận, các nhà văn trở nên ngơ ngác và cô đơn.

Thơ Hungary hiện tại không mấy quan tâm đến những vấn đề lớn của xã hội. Thi thoảng có vài nhà thơ đề cập đến sự xuống cấp của đạo đức xã hội nhưng đó không phải điều thực sự họ muốn thể hiện. Các nhà thơ chủ yếu đi theo hướng hiện sinh, khám phá tồn tại người. Đã đến lúc thơ nên làm công việc của thơ. Thơ đã tìm lại được giá trị của mình.

Nhà nghiên cứu Trịnh Bá Đĩnh đưa ra vấn đề: Văn học Hungary đã ứng xử với những giá trị truyền thống như thế nào sau khi chuyển đổi chế độ? Nhà thơ János Háy lí giải: Những giá trị cơ bản vẫn được tiếp tục. Người ta vẫn đánh giá cao những tài năng văn học. Có điều, trước đây họ đề cao tính vô sản, tính cộng sản trong tác phẩm của nhà văn ấy, thì bây giờ họ lại đi vào khai thác, nhìn nhận khía cạnh bản thể. Vẫn là đối tượng đó nhưng cách nhìn khác nhau qua các thời kỳ.

Chân dung nhà thơ János Háy (Nguồn internet)

Nhà thơ János Háy đặc biệt đề cao tính tư tưởng trong văn học. “Văn học phải ấn tượng và có tư tưởng”. Vấn đề tồn tại người như là cái cơ bản nhất để ông khám phá và đi qua hiện sinh. Ông cho rằng, chủ nghĩa bi quan hiện sinh không bao giờ là sự bi quan. Đó là những người nghĩ nhiều về cuộc sống để nó tốt lên, cho dù bản chất của cuộc sống là bi kịch. Vượt lên mọi giới hạn của con người cũng là bi kịch. Văn chương đích thực sẽ khám phá được cái đó, và đặt nó lên một bình diện cao hơn. Sự hài hòa giữa hình thức và nội dung là sự thể hiện tuyệt vời nhất những vấn đề của đời sống hiện đại.

Ở Hungary giai đoạn này các nhà văn cũng viết nhiều về đề tài lịch sử. Trong sự tương quan nhất định, nhà văn Văn Giá cho rằng, ở Việt Nam hiện nay các nhà văn cũng viết nhiều về đề tài này như một ngụ ngôn đương đại hoặc né tránh đương đại nhưng suy tư tưởng. Đồng tình với quan điểm này, nhà thơ János Háy bày tỏ thêm, đề tài không có lỗi, vấn đề là người ta ứng xử với đề tài như thế nào. Văn chương sẽ tiếp cận thực tại và giải phóng thực tại, bạn đọc đã tìm thấy mình trong những câu chuyện và số phận lịch sử.

Với những người viết trẻ ở Hungary hiện nay, nhà thơ János Háy cho biết, họ ít có xu hướng cách tân. Trong thơ cũng có những hiện tượng mới và họ có cơ hội được xuất hiện, thể hiện mình qua sách, báo, tạp chí. Cũng có những hiện tượng thơ đám đông được cho là thời thượng trong một khúc đoạn nào đó nhưng hầu như không mang lại giá trị cho văn học. Thêm nữa, các tác phẩm văn học lớn của nền văn học thế giới hầu như đều được dịch và giới thiệu ở Hungary. Các nhà xuất bản độc lập và họ quyết định mọi thứ họ muốn. Ở Hungary văn chương không có kiểm duyệt và các nhà văn thì không nên làm gì đó chống lại nhân dân mình. “Dân tộc chúng tôi tự giải phóng mình trong tư tưởng, tiềm thức và hướng tới bình đẳng, phát triển”, nhà thơ chia sẻ khi nói về dân tộc mình.

Buổi trò chuyện của nhà thơ János Háy được diễn ra trong khuôn khổ chuyến thăm Việt Nam của ông. “Văn học Việt Nam có những tác giả đáng đọc và thơ ca là điều gì khiến chúng ta phải nghĩ đến như tập thơ Những kỷ niệm tưởng tượng của Trương Đăng Dung vậy”, nhà thơ nói.

János Háy sinh năm 1960, được biết đến là một nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch đương đại nổi tiếng người Hungary. Ông đã xuất bản 14 tập thơ, truyện, kịch và đoạt được nhiều giải thưởng lớn.

KIM NHUNG

Tin tức khác

Bài đọc nhiều nhất

Video

Ống kính nhà văn

Hoà Lam, xóm nhỏ bình yên bên bờ sông Lam

Phố phường Hà Nội rợp sắc trong ngày thu lịch sử

Người thổi hồn vào đất

Trái tim của 'Tây Bắc đệ nhất động'

Bóng thầm mà rực rỡ trên mỗi trang văn

Sau những giờ lên lớp về lí thuyết, các ông chia nhau mỗi người kèm mấy học viên sáng tác... (CHÂU LA VIỆT)

Anh Tựu trong "Vượt lũ"

Anh Tựu của chúng tôi, ngoài đời là Thầy thuốc Ưu tú, tiến sĩ, dược sĩ chuyên khoa II Trần Tựu... (KIỀU BÍCH HẬU)

Giọt nước mắt mang hình vết thương

Cứ chiều chiều bà xay bột, tối tráng bánh rồi phơi, phơi đến khô thì mang ra chợ, vừa quạt than nướng vừa bán... (VŨ THANH LỊCH)

Tiếng chim bắt cô trói cột

Chẳng biết bắt đầu từ đâu, nhưng trong kí ức của một đứa trẻ đôi lần lên núi kiếm củi, bứt lá rừng về lót chuồng cho lợn cho bò, thi thoảng gặp bụi sim chín ửng… thì núi sau lưng làng tôi được bắt đầu từ mé sông... (HỒ MINH TÂM)

Sách từ Nhà số 4