Thị trường châu Á ngày càng có nhiều tiểu thuyết kể về cùng một địa điểm bình thường, chẳng hạn như cửa hàng tiện lợi, hiệu sách, thư viện và cửa hàng bách hóa… Điều bất ngờ là chúng được rất nhiều độc giả quan tâm yêu thích, và rồi trở thành sách bán chạy nhất. Nhìn sâu hơn vào xu hướng hiện tại, đó là cơn sốt của “tiểu thuyết chữa lành”.
Bối cảnh bình dị
“Tiểu thuyết chữa lành” có thể định nghĩa như những cuốn sách khiến ta thoải mái khi đọc mà không phải tốn quá nhiều năng lượng mỗi khi trải nghiệm. Chúng cũng ủi an và tiếp thêm nhiều động lực cho các người đọc. Không có bất kỳ cốt truyện khó hiểu hay phức tạp nào, những “tiểu thuyết chữa lành” nói về sự đồng cảm, an ủi, kích thích lòng can đảm cũng như gợi nhắc thêm đoàn kết.
Các nhân vật ấy sẽ thường gặp nhau ở những nơi như cửa hàng tiện lợi hoặc hiệu sách và kể câu chuyện của mình. Dòng tiểu thuyết này không bắt buộc người đọc phải tập trung vào một số nhân vật nhất định, vì vậy độc giả có thể bắt đầu đọc từ bất kỳ phần nào của cuốn sách. Khi mọi người đọc câu chuyện cá nhân của các nhân vật và trở nên quen thuộc với xuất thân của họ, họ sẽ được ủi an một chút và thấy đồng cảm. Tuy nhiên, để xây dựng được một cấu trúc như vậy, tiểu thuyết cần có một địa điểm nhất định để các nhân vật tập trung vào đó.
Một số tiểu thuyết chữa lành nhanh chóng được mua bản quyền và chuyển ngữ tại Việt Nam.
Ngoài những điểm đó thì dòng sách này cũng có các thiết kế bìa trông tương tự nhau. Chúng thường lấy bối cảnh là những đêm tối, với một tòa nhà tỏa ra ánh sáng yếu ớt hắt ra từ cửa sổ của một cửa hàng. Một số người cho rằng xu hướng này bắt đầu với Điều kỳ diệu của tiệm tạp hóa Namiya của nhà văn Nhật Keigo Higashino, và giờ đây nhiều tác phẩm khác cũng làm được điều tương tự như Bách hóa giấc mơ của ngài Dollargu của Lee Mi-Ye hay Thư viện nửa đêm của nhà văn Mĩ Matt Haig.
Năm nay, Cửa hàng tiện lợi bất tiện của nhà văn Kim Ho-Yeon trở thành tựa sách có những thành tích kỉ lục. Nó kể câu chuyện về một người đàn ông, trước đây từng là người vô gia cư, có cơ hội làm việc bán thời gian tại một cửa hàng tiện lợi do một bà lão làm chủ, người mà anh ta đã trả lại chiếc ví mà mình vô tình nhặt được và bảo vệ khỏi đám côn đồ trên đường. Người đàn ông bị mất trí nhớ do rượu, và tình hình bắt đầu khôi phục trở lại khi anh có dịp tương tác với những khách hàng có hoàn cảnh và câu chuyện khác nhau.
Những vị khách này ban đầu cảnh giác cũng như hoài nghi người đàn ông ấy, nhưng qua quá trình tìm hiểu cả hai đều tìm thấy sự an ủi và có thêm nhiều những sự can đảm. Mặc dù nhìn chung không có câu chuyện giật gân hay hoặc yếu tố căng thẳng, nhưng nó đã được rất nhiều hiệu sách bình chọn là “Cuốn sách của năm” chỉ nhờ truyền miệng.
Bên cạnh Cửa hàng tiện lợi bất tiện, thì một cuốn khác cũng đang trở nên ăn khách là Welcome to Bookstore Hyunamdong (tạm dịch: Chào mừng đến với Hiệu sách Hyunamdong) của nhà văn Hwang Bo-Reum. Từng có thời gian hai tác phẩm này tranh giành vị trí đầu tiên trong danh sách bán chạy. Bởi nhẽ cửa hàng tiện lợi cũng như hiệu sách đều là những nơi quen thuộc đối với chúng ta.
Chào mừng đến với Hiệu sách Hyunamdong xoay quanh một hiệu sách nhỏ, bình thường trong một khu dân cư. Nhân vật chính, người đã nghỉ việc tại một văn phòng và rồi mở một hiệu sách. Cuốn sách trở nên nổi tiếng từ khi được đăng nhiều kỳ trên một nền tảng viết lách, sau đó được xuất bản dưới dạng sách điện tử và được xuất bản chính thức dưới dạng sách giấy theo yêu cầu bùng nổ của độc giả
Thành tích ấn tượng của hai tác phẩm lần lượt chiếm giữ vị trí thứ 1 và thứ 9 trong tổng doanh số bán hàng của Nhà sách Kyobo trong nửa đầu năm 2022. Có 5 tiểu thuyết lọt vào top 10, gồm Pachinko (của Min Jin Lee, thứ 8), Bách hóa giấc mơ của ngài Dollargut (thứ 6) và Thư viện nửa đêm (thứ 10). Nếu bỏ qua Pachinko, thì các tiểu thuyết còn lại đều là “tiểu thuyết chữa lành”.
Xu hướng thay đổi
Các tiểu thuyết chữa lành thường có bìa sách trông giống nhau.
Có một hiện tượng cũng thú vị khác là giờ đây tiểu thuyết Nhật Bản cũng đang tham gia vào trào lưu “tiểu thuyết chữa lành” này. Tác phẩm Going to Gobayashi Bookstore Again Today (tạm dịch: Đến hiệu sách Gobayashi lần nữa hôm nay) đã trở thành sách bán chạy nhất dành cho tiểu thuyết sau khi được xuất bản vào tháng 8, gần giống với cuốn Cửa hàng tiện lợi bất tiện.
Ngoài ra We Sell Special Lunch Boxes (tạm dịch: Chúng tôi bán hộp cơm trưa đặc biệt) và Special Sauna (tạm dịch: Tiệm xông hơi kỳ lạ) cũng được yêu thích thời gian gần đây. Mỗi cuốn đều có vẽ một cửa hàng cơm hộp và một phòng tắm hơi trên trang bìa, đây là những không gian chung, nhưng chúng có một cái gì đó đặc biệt và khá… đáng ngờ. Ngoài ra các chi tiết như “may mắn” bí ẩn mà những người đến thăm những nơi đó nhận được cũng là một đặc trưng thường xuyên thấy trong dòng “tiểu thuyết chữa lành”.
Ngành xuất bản đã phân tích rằng nhiều nhà xuất bản đã tìm kiếm tiểu thuyết ứng với tâm trạng cũng như câu chuyện tương tự sau thành công của cuốn Điều kỳ diệu của tiệm tạp hóa Namiya. Giờ đây, với sự thành công của Cửa hàng tiện lợi bất tiện, các nhà xuất bản thậm chí còn đang lục lọi tiểu thuyết Nhật Bản để tìm kiếm những cuốn sách tương tự. Và liệu “tiểu thuyết chữa lành” đang tràn ngập thị trường bởi thế hệ này đang cần sự can đảm, an ủi và chữa lành hơn bao giờ hết. Nhưng, có lúc nào ta không cần chúng không?
Mỗi khi nhân loại trải qua thời kỳ khó khăn, thì những “viên thuốc tinh thần” luôn luôn cần thiết sẽ lại xuất hiện. Có lẽ “tiểu thuyết chữa lành” là một trong số đó. Hoặc trò của tiểu thuyết và những gì mọi người tìm kiếm đang dần thay đổi. Trong một đời sống xoay quanh bởi mạng xã hội và vô số nội dung video, con người ngày càng bận rộn cũng như mệt mỏi. Và “tiểu thuyết chữa lành” là đủ đối với họ, với việc khao khát những câu chuyện chậm rãi và những cảm xúc êm đềm nói với họ rằng họ đang làm tốt, và mọi người đều đang trải qua nhiều điều tương tự.
Nhìn vào “độ cuồng” và sự phổ biến ở trên thị trường, thì cơn sốt “tiểu thuyết chữa lành” có thể vẫn còn tiếp tục trong thời gian tới. Do đó dù cho giới văn học hiện tại có thể không dễ chấp nhận và coi trọng chúng, thì ngành xuất bản cũng sẽ không thể nhắm mắt làm ngơ trước xu hướng này.
Tuy nhiên, một ngày nào đó, người ta sẽ phát ngán với những “tiểu thuyết chữa lành” đang có vô tận này và muốn đọc lại tiểu thuyết đậm tính văn chương. Như vậy, khi trào lưu này dẫn đến trào lưu khác, “tiểu thuyết chữa lành” sẽ dẫn đến tiểu thuyết khác, tiếp tục tạo ra những con đường mới, không có điều gì là quá xấu cả.
NGÔ THUẬN PHÁT dịch theo bài viết của Park Dong-Mi
VNQD