(Tập thơ Lặng lẽ thời gian của Nguyễn Văn Khôi - Nxb Hội nhà văn, 2015)
Theo tôi nghĩ, mỗi người thơ đích thực thường có một miền đất riêng cho những sáng tác của mình, nó có thể là một miền kỉ niệm, một miền kí ức, một miền tự sự trong sâu thẳm tâm hồn mỗi người. Và cao hơn, nó có thể là một miền khí quyển riêng của thơ họ và chỉ thấy trong thơ của riêng người ấy với những phát hiện mới lạ, độc đáo mang phong cách thi ca đương đại. Với tác giả Nguyễn Văn Khôi, thơ anh ở dạng thứ nhất với ngữ điệu trữ tình, với cảm xúc trữ tình, với hình tượng trữ tình quen thuộc, chân chất và gần gũi như cảnh vật đời sống quê hương ở quanh ta. Ngữ điệu trữ tình ấy có thể là một thoáng Chùa Hương tìm về nguồn cội trong bài thơ Lên Hương Tích của anh:
Sương giăng giăng mái Đền Trình
Giữa dòng mây nước bóng mình gương soi
Mái chèo dạn sóng thuyền trôi
Đôi bờ suối Yến ngậm ngùi thông reo
Cuốc kêu, chim hót, vượn trèo
Hoàng hôn đổ bóng, trăng treo gió ngàn…
Và rồi, hình tượng trữ tình thân quen ấy có thể hiện lên trong một bức-tranh-thơ Về chùa Thầy qua nét vẽ thanh thoát, gợi hình, gợi cảm trong những dòng lục bát khá tinh tế của anh dưới đây:
Cùng em về hội chùa Thầy
Sài Sơn non nước trời mây hữu tình
Rêu phong cổ kính tâm linh
Thiền sư Đạo Hạnh tu hành ngàn năm
Trải bao thế sự thăng trầm
Vẹn nguyên một dải danh lam xứ Đoài
Nhớ trăng vằng vặc nghiêng soi
Thiên nhiên - còn thấy muôn đời tỏa hương.
Trong hai bài thơ trên, tôi thấy cái dư vị của sự trong sáng, nhẹ nhõm, thanh tao, khoan hòa, thiền mặc… đã lặng lẽ thấm vào từng mạch chữ. Hình ảnh trong thơ tuy không mới, nét chạm khắc của ngôn ngữ thơ cũng không có gì lạ, nhưng tôi vẫn cảm thấy đây đúng là một bức-tranh-thơ khá hoàn thiện với vẻ đẹp linh thiêng của các ngôi chùa nổi tiếng trong quần thể danh thắng của xứ Đoài văn hiến ngàn xưa với những nét thăng trầm cùng lịch sử.
Theo tôi, bản-ngã-thơ lãng mạn trữ tình của Nguyễn Văn Khôi nghiêng nhiều hơn về phía thơ tình đa tâm, đa cảm. Dường như, ở địa hạt ấy, thơ anh trở nên sống động hơn, trăn trở hơn, trải nghiệm hơn và thao thiết hơn. Mở đầu tập thơ, ở bài Điều giản dị, với nhà thơ, có lẽ đây là một triết lí sống, một thái độ sống khi anh khẳng định:
Điều giản dị
trái tim yêu nhất
Tôi là tôi
em phải là em
Sự rung cảm
trong đêm nảy hạt
Búp non xanh
khúc hát của tim.
Nhưng tôi biết Trái tim yêu làm ra vẻ cứng rắn của anh đã không ít lần rung động, bồi hồi cất lên những lời thương nhớ qua Lặng lẽ thời gian, và anh thấy lúc nào hình như mình cũng đang mắc “nợ” tình người dù chỉ là một lần gặp nhau, một lần đã thành kỉ niệm và người thơ ấy không thể dễ lãng quên những thoáng xúc động đã trở thành kí ức, đã có thể rất gần gũi và đã xa xôi:
Bên nhau gần mặt cách lòng
Trăng theo hồ nước qua dòng heo may
Thuyền tình neo đậu bến gai
Mây hiu hắt tím nắng mai còn chờ?
Có thể thấy mạch thơ trữ tình của tác giả Nguyễn Văn Khôi trong tập thơ Lặng lẽ thời gian đều có một nét chung là cố gắng vươn tới một trình thức tinh tế của lối thơ cổ điển, để tâm trạng con người cùng đồng hiện với thiên nhiên và nhiều khi dùng cảnh vật để gợi tình, lấy cảnh sắc để gợi cảm và luôn đề cao mối giao hòa, cân bằng giữa đời sống cỏ-cây-mây-nước với đời sống con người. Điều tôi muốn nói với tác giả thơ Nguyễn Văn Khôi, qua 3 tập thơ đã in, cho thấy gương mặt thơ của anh và giọng thơ anh đã dần bộc lộ và bắt đầu phát sáng. Điều quan trọng hơn, anh cần có nhiều ý tưởng thơ mới và chúng ta hãy đợi chờ ở hành trình thơ ca sắp tới của anh.
NGUYỄN VIỆT CHIẾN chọn và giới thiệu
Hạt mây cuối trời
Trăng non lẫn nước hồ Gươm
Đong đầy nỗi nhớ hương thơm rắc hoài
Đợi em nước chảy hao ngày
Qua trăng tròn bóng kéo dài mây trôi
Tiếng chim da diết xé trời
Một người nay xót một người phương xa
Tóc mưa rủ xuống hồn ta
Gương trong xanh lắng ngày qua đôi mình
Trăng vờn gió nhắc lung linh
Ru về mơ một bóng hình thời nay
Ngước nhìn dải lụa mây bay
Quờ tay xa lắc, hạt mây cuối trời.
Có phải em khờ dại
Con gió chớm mơn man
Khẽ buồn run sợi tóc
Chảy vào nhói tâm can
Chiều thu vàng khó nhọc
Gió vô tình bối rối
Líu ríu bước chân em
Hoàng hôn rủ bên thềm
Xót xa người về núi...
Cồn cào trong khắc khoải
Đắm con gió lao xao
Máu tim anh ứ lại
Trong lồng ngực nghẹn ngào
Ngày đầu đến trong nhau
Ngày sau không trở lại
Có phải em khờ dại
Tình đọng trong lá sầu
Đợi chờ sáng trăng sao
Nguôi ngoai trong giây phút
Còn lại gì mai sau
Men về say thơm ngát.