Trưng bày báo chí cách mạng Việt Nam 1925-1945

Nhân kỷ niệm 70 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (1945-2015), Bảo tàng Lịch sử quốc gia (LSQG) đã khai mạc trưng bày chuyên đề: “Sưu tập Báo chí cách mạng Việt Nam 1925-1945” vào sáng 28/8.

Với gần 200 hình ảnh, tài liệu, hiện vật quý hiếm, đặc biệt sưu tập gần 90 đầu báo, tạp chí cách mạng thời kỳ 1925-1945 hiện đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Bảo tàng Thái Nguyên, Bảo tàng Sơn La…, trưng bày chuyên đề “Sưu tập Báo chí cách mạng Việt Nam 1925-1945 ” giúp khách tham quan hiểu hơn về một thời kỳ biên tập, in ấn, phát hành đầy khó khăn, gian khổ của các thế hệ người làm báo; cao hơn nữa là sự  hy sinh, mất mát của chính những người chiến sĩ cầm bút và biết bao quần chúng nhân dân, cơ sở cách mạng đã bảo vệ, nuôi giấu cơ quan biên tập, in ấn báo trong hoàn cảnh hiểm nguy những năm trước Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Nội dung trưng bày gồm 5 phần theo các giai đoạn phát triển của báo chí cách mạng.

Phần thứ nhất là báo chí cách mạng giai đoạn 1925-1930 với những tờ báo tiêu biểu như: Thanh Niên, Bôn-sê-vích, Công Nông Binh, Thân Ái, Búa Liềm, tạp chí Công hội Đỏ, Lao Động, Hầm Mỏ, Dân Cày, Giải Thoát; Sao Đỏ… Nội dung các tờ báo cách mạng tập trung tuyên truyền chủ nghĩa cộng sản trong quần chúng, giương cao ngọn cờ chủ nghĩa Mác-Lênin, cổ động quần chúng lao động, trước hết là công nhân, tham gia đấu tranh và xây dựng tổ chức, bảo vệ quyền lợi thiết thực hàng ngày và đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc…
 

Một số báo Dân Cày

Trong giai đoạn 1930-1936, báo chí  đóng góp tích cực vào việc khôi phục và phát triển Đảng, các tổ chức quần chúng, gắn chặt nhiệm vụ xây dựng về tổ chức với đấu tranh chính trị và lý luận. Báo chí được xuất bản bằng nhiều cách: bút thép trên giấy sáp, đánh máy trên giấy sáp, mực tím trên giấy, rồi in trên bàn thạch, hay đất sét, chép tay làm nhiều bản. Trong điều kiện hoạt động bí mật, bất hợp pháp, nên mỗi tờ báo khuôn khổ các số không đều nhau, loại giấy không thống nhất, lúc giấy tốt, khi giấy xấu, không định kỳ…

Bảo tàng LSQG đã lựa chọn các tờ: Tạp chí Đỏ, Tranh Đấu, Tiến Lên, Cờ vô sản, Giác ngộ, Tin Tranh đấu Bắc kì, Người Lao Khổ, Công Nông Binh, Giải phóng, Đỏ, Hồn Lao động, Phấn đấu, Dân cày, Lưỡi cày, Con đường sống, Xích xinh, Học sinh…

Các tờ báo được chọn trưng bày trong giai đoạn 1936-1939 là: Le Travail, Tân xã hội, Nhành Lúa, Rasemblement, Kinh tế Tân Văn, L’anant garde, Le Peuple, En avant, Tiến Hóa, Tin Tức, Dân chúng, Thế giới, Dân Tiến, Lao động, Dân Muốn, Notre voix, Đông Phương, Tiến Lên, Mới, Hồn trẻ, Bạn Dân, Hà Thành thời báo, Phổ Thông, Đời Nay… Các tờ báo tuyên truyền về chủ nghĩa Mác-Lênin, Quốc tế Cộng sản, Liên Xô, Đảng cộng sản Pháp và Mặt trận nhân dân Pháp, Mặt trận chống phát xít, cổ động quần chúng tham gia các cuộc vận động Đông Dương Đại hội, bầu cử và đấu tranh nghị trường, phát động quần chúng đấu tranh đòi các quyền tự do dân chủ, tự do báo chí…

Do đặc thù báo chí giai đoạn này xuất bản công khai, nửa hợp pháp với nhiều hình thức như: ra báo chữ Pháp, chuyển báo đã được phép xuất bản từ trước sang phục vụ cách mạng, thuê mượn mua lại báo của người khác, xin phép ra báo và ra báo tiếng Việt không xin phép nên các báo được lựa chọn để trưng bày trong giai đoạn này sẽ trưng bày theo hai nhóm: báo cách mạng từ số đầu đến cuối và báo chỉ có một thời đoạn là báo cách mạng.
 

Trụ sở báo Tin tức. Ảnh tư liệu

Báo chí cách mạng giai đoạn 1939-1945 là nội dung chuyên đề thứ 4 có nội dung quán triệt các Nghị quyết của Đảng và chủ trương của Tổng bộ Việt Minh, bám sát từng bước tiến triển của cách mạng, đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc chuẩn bị, tiến tới Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 thắng lợi. Về số lượng báo tuy không nhiều bằng các thời kỳ trước, nhưng chất lượng tin bài tốt hơn, nội dung phong phú hơn, hình thức trình bày đẹp hơn. Nhiều tờ báo tồn tại lâu hơn thời kỳ bí mật trước đó.

Ngoài các tờ báo của Trung ương Đảng, các tổ chức đoàn thể ở hầu hết các địa phương đều xuất bản báo bí mật, hình thành một hệ thống thống nhất từ Trung ương xuống địa phương, từ tổ chức Đảng tới các tổ chức quần chúng. Mạng lưới báo chí trung ương cùng với hàng loạt các tờ báo ở địa phương đã đáp ứng tương đối kịp thời những yêu cầu của cán bộ đảng viên và các hội viên cứu quốc trong cao trào đấu tranh cách mạng. Một số tờ tiêu biểu như: Việt Nam Độc Lập, Cờ Giải Phóng, Cứu Quốc... được đưa ra trưng bày.
 

Chuyên đề thứ 5 là bộ sưu tập truyền đơn thời kỳ Cách mạng tháng Tám gồm các truyền đơn của Đảng Cộng sản Đông Dương, Mặt trận Việt Minh, Việt Nam Công giáo kháng Nhật cứu quốc Hội… kêu gọi binh lính Pháp phản chiến, kêu gọi đồng bào Việt Nam ủng hộ cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, kêu gọi đồng bào không đi lính, không nộp thóc cho Nhật, kêu gọi gia nhập Việt Minh chấn chỉnh mở rộng các đội võ trang chuẩn bị khởi nghĩa, kêu gọi nhân dân đoàn kết đánh đổ chính quyền thân Nhật, quyên góp tiền quỹ mua súng đánh Nhật…

Ngoài ra, một số hiện vật liên quan đến hoạt động in ấn, phát hành báo chí, truyền đơn cách mạng những năm trước Cách mạng tháng Tám 1945 sẽ được trưng bày trong dịp này.

Triển lãm kéo dài trong 3 tháng.

Nguồn: Báo điện tử Chính phủ (Nguyệt Hà)

VNQD

• Triển lãm ảnh và tuần phim về Việt Nam tại Nga

• Triển lãm đầu tiên của các nữ họa sĩ Việt Nam-Malaysia

• Khai mạc đợt phim kỷ niệm 70 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9

• Triển lãm “Tuyên truyền Cách mạng trước năm 1945 qua tài liệu lưu trữ”

• Đa dạng các hoạt động văn hóa, triển lãm chào mừng Quốc khánh 2/9

• Triển lãm chuyên đề “Bộ sưu tập 79 chữ ký của Chủ tịch Hồ Chí Minh thời kỳ 1945 - 1969”

• Liên hoan phim Đức 2015 diễn ra tại 04 tỉnh, thành phố

• Triển lãm, trao giải Liên hoan ảnh nghệ thuật TP Hồ Chí Minh-40 năm đổi mới

• Tổ chức Chương trình nghệ thuật “Giai điệu Mùa Thu”

• Chung kết Liên hoan cán bộ thư viện tuyên truyền giới thiệu sách Chủ đề “Việt Nam - Đất nước, Con người”