Tre, trúc là một loài cây nhiệt đới có ở hầu khắp mọi miền đất nước, đặc biệt ở các vùng quê Việt Nam. Đã từ lâu, cây tre, cây trúc được đưa vào thơ ca. Gió đưa cành trúc la đà/ Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương; Thân gầy guộc, lá mong manh/ Mà sao nên lũy nên thành tre ơi… Tre đã trở thành biểu tượng của văn hóa truyền thống Việt Nam. Đặc biệt, cây tre cũng có nhiều đặc điểm tương đồng với tinh thần và cốt cách của người Việt Nam. Cây tre là biểu tượng của sự dũng cảm, kiên cường bất khuất cùng sức sống mãnh liệt. Trong lịch sử dựng nước và giữ nước, cây tre đã góp phần vào những chiến công vang dội của dân tộc như làm vũ khí, làm thành lũy… Không những thế, cây tre, cây trúc trúc còn là một trong những nguyên liệu quan trọng để thiết kế đồ dùng, nội thất phục vụ cho cuộc sống và sinh hoạt. Về làng nghề Xuân Lai, bạn sẽ được chiêm ngắm những biến thể từ tre trúc khi các sản phẩm truyền thống được các nghệ nhân thổi hồn Việt tài hoa và độc đáo.
Bắc Ninh là một tỉnh nhiều làng nghề truyền thống, nhưng làng nghề tre trúc Xuân Lai là một làng nghề khá đặc biệt.
L
àng nghề này thuộc thôn Xuân Lai, xã Xuân Lai, huyện Gia Bình, đã tồn tại hàng trăm năm.
Ở đây có rất nhiều hộ gia đình làm nghề thủ công tre trúc. Tiếng gõ đục vang động khắp làng quê yên ả.
Tre trúc từ các tỉnh miền núi phía Bắc như Cao Bằng, Bắc Cạn… được thu mua về đây.
Sau khi dóc mấu, tre được ngâm dưới ao 6 tháng để tránh mối mọt, tăng độ bền, dẻo dai. Khi vớt lên, người thợ lau sạch, cạo lớp vỏ ngoài cây tre rồi phơi khô.
Tre được hơ qua lửa để uốn thẳng sau đó đem hun khói từ 7 - 10 ngày. Quá trình này giúp tre được sấy khô, giữ màu lâu hơn.
Khi hun xong, người thợ sẽ phải thực hiện nhiều công đoạn khác nữa mới ra được nguyên liệu làm nên các sản phẩm.
Những sản phẩm thủ công ở đây rất tinh xảo và đậm đà hồn Việt, được khách hàng trong nước và quốc tế ưa chuộng.
Trước đây, sản phẩm làm từ tre, trúc của làng chủ yếu là thúng, rổ, rá, chõng tre, cán cuốc, sào, cần câu...
Ngày nay, các sản phẩm tre trúc Xuân Lai được sản xuất với quy mô lớn, đa dạng với nhiều sản phẩm cao cấp như: bàn ghế, trường kỉ, bàn làm việc, tranh nghệ thuật, đèn lồng, bình phong… các sản phẩm đều mang lại cảm giác thân thiện, bình dị nhưng không kém phần sang trọng.
Các sản phẩm tre trúc Xuân Lai được nhiều người ưa chuộng và có thị trường rộng lớn trong và ngoài nước. Cây tre đã mang lại cho Xuân Lai một nghề truyền thống và làm đậm đà nền văn hóa Việt cũng như góp phần bảo tồn những giá trị truyền thống.Tổ chức trang: VŨ THÀNH DUY
Thực hiện: NGUYỄN HẢI - KIM ĐÀI
VNQD