Hai mươi nhà văn và học giả, trong đó có Sally Rooney, Annie Ernaux và Viet Thanh Nguyen, vừa gửi thư kêu gọi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron khôi phục chương trình hỗ trợ sơ tán các nghệ sĩ và học giả Palestine khỏi Gaza – chương trình từng được ví như “phao cứu sinh” nhưng đã bị đình chỉ vào tháng 8 vừa qua.
Sally Rooney và Annie Ernaux nằm trong số những người ký tên vào bức thư. Tổng hợp: Linda Brownlee, Reuters.
Trong một lá thư gửi tới văn phòng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vào thứ Sáu tuần trước, 20 nhà văn và trí thức nổi tiếng quốc tế đã lên tiếng kêu gọi chính phủ Pháp tiếp tục chương trình Pause, một sáng kiến được thiết lập để hỗ trợ sơ tán các nghệ sĩ, nhà văn và học giả đang gặp nguy hiểm, đặc biệt từ vùng chiến sự như Gaza.
Các tác giả kí tên trong thư bao gồm những tên tuổi lớn như Sally Rooney, nhà văn Ireland; Annie Ernaux, chủ nhân giải Nobel Văn học; Viet Thanh Nguyen, người Mỹ gốc Việt đoạt giải Pulitzer; cùng các cây bút quốc tế như Deborah Levy, Abdulrazak Gurnah, JMG Le Clézio, Naomi Klein, Édouard Louis, Leïla Slimani, Anne Enright, Max Porter, và nhiều người khác.
Họ gọi quyết định đình chỉ chương trình là một “hình phạt tập thể”, khi chính phủ Pháp đột ngột ngừng chương trình vào đầu tháng 8 sau cáo buộc một nữ sinh Palestine có phát ngôn bài Do Thái trên mạng xã hội. Sinh viên này đến từ Gaza và dự kiến theo học tại Đại học Sciences Po Lille vào mùa thu năm nay.
“Là những nhà văn, chúng tôi kêu gọi các bạn khôi phục lại đường dây cứu sinh này càng sớm càng tốt và kêu gọi các nguyên thủ quốc gia khác xây dựng các chương trình tương tự,” lá thư viết.
Chương trình Pause được chính phủ Pháp phối hợp với Collège de France thành lập từ năm 2017, nhằm hỗ trợ thị thực, nơi cư trú và các điều kiện sống cơ bản cho các nhà nghiên cứu, nghệ sĩ, và học giả quốc tế trong hoàn cảnh khẩn cấp. Kể từ khi chiến sự ở Gaza nổ ra vào tháng 10 năm 2023, đã có 31 nghệ sĩ, nhà văn và học giả Palestine cùng gia đình được Pháp tiếp nhận thông qua chương trình này và một sáng kiến tương tự dành cho sinh viên.
Tuy nhiên, ngày 1 tháng 8, Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Noël Barrot tuyên bố rằng “sẽ không có bất kì cuộc di tản nào” trong khi các cơ quan chức năng điều tra trường hợp phát ngôn bị cáo buộc là bài Do Thái. Động thái này lập tức vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng trí thức quốc tế.
Trong thư gửi tổng thống, các tác giả nhấn mạnh rằng: “Việc tạm dừng các chương trình sơ tán dựa trên một trường hợp bài đăng phân biệt chủng tộc trên mạng xã hội là một hình thức trừng phạt tập thể vào thời điểm mà tất cả các bên kí kết Công ước diệt chủng nên làm hết sức mình để cứu người Palestine khỏi sự hủy diệt và nên từ chối tiếp tay cho tội ác chống lại loài người.”
Lời kêu gọi kết thúc bằng mong muốn không chỉ Pháp mà các quốc gia khác cũng nên xây dựng những chương trình hỗ trợ tương tự, nhằm bảo vệ sự sống và tự do sáng tạo cho các nghệ sĩ và trí thức đang đối mặt với hiểm nguy từ chiến tranh và đàn áp.
MINH KIÊN dịch theo The Guardian
VNQD