Các ưu tiên xuất bản trong tương lai cũng bao gồm tính bền vững, các nhân vật chính có hệ thần kinh khác nhau và những câu chuyện mới về thần thoại Hy Lạp...
Palestine, trí tuệ nhân tạo, đa dạng thần kinh, tính bền vững... là những nội dung quan trọng trong chương trình nghị sự tại hội chợ sách London tuần này. Hơn 30.000 đại lí, tác giả, dịch giả, nhà xuất bản và các chuyên gia trong ngành sách khác đã đổ xô đến Olympia London để đảm bảo các thỏa thuận và thảo luận về các xu hướng xuất bản, thách thức và thể loại đang phát triển. Dưới đây là tổng hợp của chúng tôi về những điểm chính cần rút ra và xu hướng có thể xuất hiện ở các hiệu sách trong khoảng năm tới.
1. Tiếng nói của người Palestine
Ailah Ahmed, giám đốc xuất bản của Penguin.
Ailah Ahmed, giám đốc xuất bản của Penguin, viết vào ngày đầu tiên của hội chợ, những người làm sách vì một Palestine tự do đã tổ chức một buổi cầu nguyện bên ngoài để “đánh dấu cái chết của các nhà văn, nhà thơ, học giả và nhà báo người Palestine bị Israel sát hại”. English PEN đã tổ chức hai cuộc hội thảo tập trung vào Palestine và quyền tự do ngôn luận, với sự tham gia của các nhà văn trong đó có Isabella Hammad, người gần đây đã lọt vào danh sách dài cho giải thưởng Phụ nữ .
Rafeef Ziadah phát biểu hội chợ: “Thật khó khăn khi đối mặt với bạo lực mà chúng ta đang chứng kiến để nhường chỗ cho thơ ca”. “Nhiều người đã viết thư cho tôi nói rằng, 'Tại sao bạn không làm những bài thơ như cách chúng tôi được dạy từ cuộc sống?’ Thơ không hoạt động theo cách đó. Thơ ca không thể luôn sẵn có khi có chiến tranh” Về mặt thỏa thuận, Profile Books đã giành được quyền xuất bản Israel sợ gì từ Palestine? của Raja Shehadeh, khám phá những cơ hội hòa bình đã bị “Israel từ chối” kể từ khi thành lập vào năm 1948. Shehadeh khám phá “điều gì đã xảy ra nhiều lần và tại sao”.
2. Dạng sách về nhân vật đa dạng hệ thần kinh
Một khung cảnh trong Hội chợ sách London 2024.
Theo Hội tâm lí học Anh, những người thuộc nhóm neurodiversity (tạm dịch là dịch là đa dạng thần kinh) bao gồm những người mắc các chứng như tự kỉ, khó đọc, tăng động giảm chú ý, hội chứng toures. Hệ thống não bộ, thần kinh của mỗi người đều có những điểm mạnh và điểm yếu. Chẳng hạn, có người hiểu và xử lí hình ảnh rất tốt nhưng trí nhớ lại không tốt bằng, tuy mức độ chênh lệch không quá đáng kể. Nhưng, ở những người “đa dạng thần kinh”, sự khác biệt giữa các kĩ năng, khả năng của họ là rất lớn.
Tại Hội chợ sách London, những cuốn sách viết về các nhân vật chính đa dạng thần kinh được chú ý và tôn vinh trong một cuộc chuyện trò và trao đổi. Có thể kể đến nhà văn Marina Magdalena, với bộ truyện Antigone Kingsley kể về một cô gái mắc chứng ADHD – một dạng của người đa dạng thần kinh. Tại đây, nhà văn Pamela Aculey đã có bài nói chuyện, chia sẻ về công nghệ thực tế tăng cường hiện nay có thể làm phong phú thêm trải nghiệm đọc cho trẻ em có hệ thần kinh khác nhau. Aculey nói: “Những bộ óc vĩ đại thường không suy nghĩ giống nhau”. Đặc biệt, buổi trò chuyện này thêm ý nghĩa khi diễn ra sau khi diễn viên hài và nhà văn Fern Brady giành được giải thưởng phi hư cấu Nero đầu tiên với cuốn hồi kí Strong Female Character, kể về việc cô được chẩn đoán mắc chứng tự kỉ ở tuổi trưởng thành.
3. Tác động của AI
Bill Thompson của BBC Research & Development đã phát biểu tại hội chợ, ở một trong nhiều cuộc nói chuyện về AI và ngành xuất bản: “Nhà văn là một thứ rất đặc biệt, nó sẽ không bị thay thế bởi một cỗ máy”. Nhưng ngành xuất bản? Nó sẽ hỗn loạn. Toàn bộ ngành công nghiệp này sẽ được chuyển đổi. Ông nói thêm, cách các nhà xuất bản giải quyết vấn đề bản quyền, tiếp thị, phân phối, sách điện tử và dịch thuật sẽ được thay đổi bởi AI.
Những người tham gia hội thảo nhấn mạnh rằng các mô hình AI như ChatGPT có thể được sử dụng làm công cụ cộng tác cho người viết. “Nó sẽ không viết sách cho bạn, nhưng nó sẽ kề vai sát cánh bên bạn” khi “gia đình cảm thấy chán ngán với bạn”, khi “con cái bạn không chia sẻ với bạn về những biến chuyển trong cảm xúc”, AI “sẽ luôn ở đó, nó sẽ không mệt mỏi và dừng lại”. Kate Devlin, một độc giả về AI và xã hội tại King's College London, nói thêm rằng cô ấy đã sử dụng AI theo lối đối kháng, khi cô gặp phải một cơn bế tắc lớn với người viết. Cô đã yêu cầu ChatGPT mở đầu một chương cho cô ấy nhưng khi kết quả được đưa ra, cô hoàn toàn không đồng ý và rất tức giận đến nỗi làm cạn kiệt ý tưởng viết lách.
4. BookTok và sự lãng mạn
Romance and romantasy – từ ghép giữa lãng mạn và giả tưởng – cũng là tâm điểm trong năm nay, với các cuộc thảo luận về BookTok (là cách gọi những video về sách được đăng trên mạng xã hội TikTok) và các thể loại mà nó đã giúp tăng vọt. Theo Lucy Hale, giám đốc điều hành của nhà xuất bản Pan, The Bookseller đưa tin, các nhà xuất bản ưa chuộng và có nhu cầu cao về thể loại lãng mạn và truyện tình yêu. Penguin xuất bản Del Rey UK và US đã mua lại bản quyền Silvercloak của Laura Steven, được mô tả là một bộ phim giả tưởng lãng mạn lấy bối cảnh trong một thế giới “đầy rẫy tội ác, nơi phép thuật được thúc đẩy bởi nỗi đau và niềm vui, các nhóm mafia ẩn nấp trong mọi con hẻm”.
5. Làn sóng kể chuyện tiếng Hy Lạp
Làn sóng kể chuyện tiếng Hy Lạp gần đây được báo trước bởi sự thành công của các tựa sách như The Song of Achilles của Madeline Miller vẫn chưa kết thúc, khi tại hội chợ chứng kiến hai thương vụ mua lại mới trong lĩnh vực này: Nhà xuất bản Magic Cat đã có được bản quyền đối với She Speaks, tái hiện nữ quyền tiếng Hy Lạp, một tác phẩm huyền thoại của nhà văn cổ điển Honor Cargill-Martin. Trong khi đó, HarperNorth đã mua lại Bad Girls of Ancient Greek của tác giả đầu tay Lizzy Tiffin, viết về các nhân vật Hy Lạp cổ đại như Athena, Medusa, Aphrodite và Polyphonte.
6. Tính bền vững
Tính bền vững trong xuất bản vẫn là một chủ đề nóng trong năm nay, với hơn 20 sự kiện được tổ chức tại Trung tâm Phát triển Bền vững chuyên dụng. Siena Parker, giám đốc tác động xã hội tại Penguin, phát biểu tại hội chợ rằng Cam kết Tuyên bố Xuất bản – đã chứng kiến 184 bên kí kết đồng ý đạt được lượng khí thải carbon ròng bằng 0 càng sớm càng tốt và muộn nhất là đến năm 2050 – đã giúp “tác động” ngành công nghiệp này. Giai đoạn tiếp theo của cam kết là Trung tâm sẽ hỗ trợ các bên kí kết đạt được cam kết này.
Hội chợ cũng chào đón hai cuốn sách mới về biển: Oceana (tạm dịch: Đại dương) của David Attenborough và Colin Butfield, dự kiến xuất bản nhân dịp sinh nhật lần thứ 99 của Attenborough vào ngày 8 tháng 5 năm 2025; và Coastlines: A Four-Billion Year Journey Along the World’s Seashores (tạm dịch: Đường bờ biển: Hành trình bốn tỉ năm dọc theo bờ biển thế giới) của Ben Wilson. Cả hai sẽ được xuất bản bởi nhà xuất bản Hachette.
THÀNH NAM dịch
VNQD