Nhà thiết kế Đỗ Quyên Hoa tên thật là Phan Thị Hoa, sinh năm 1967, quê ở Thanh Hóa, hiện đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội. Chị là nhiếp ảnh gia từng có nhiều năm gắn bó với các tỉnh miền núi phía Bắc. Tuy nhiên, những bức ảnh vẫn chưa đủ để chị gửi gắm tiếng lòng mình với vùng biên viễn. Chị đã cầm cọ vẽ để giãi bày.
Chiều 12/7/2022, triển lãm mỹ thuật Tình biên viễn của nhà thiết kế Đỗ Quyên Hoa đã khai mạc tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (66 Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội).
Họa sĩ Đỗ Quyên Hoa tại triển lãm.
Là một nhiếp ảnh gia, từng có nhiều năm đi và đến với núi rừng Tây Bắc hùng vĩ và cho ra đời nhiều bức ảnh đẹp đến nao lòng nhưng với Đỗ Quyên Hoa - người phụ nữ luôn khát khao tìm đến cái đẹp, những giá trị về nghệ thuật cũng như những đặc trưng của con người, thiên nhiên với sự hiện diện của đời sống, của văn hóa vùng cao thì điều đó chưa đủ, chưa diễn tả được hết niềm đam mê của chị.
Hình ảnh ánh mắt của những đứa trẻ, nhà sàn, mùa hoa sở, đường về và những con nắng say ngủ luôn làm chị bồn chồn, rạo rực và đầy cảm hứng sáng tạo. Chị phác họa diện mạo những hình ảnh rất đỗi thân quen đã găm vào trong trí nhớ của mình qua những nét cọ bằng sơn dầu với bút pháp hiện thực - chân thật, từ đó chị đã khai thác cuộc sống con người, nội tâm nhân vật bằng những tác phẩm được chưng cất từ đời sống. Hiểu, cảm thông và chia sẻ với những khó khăn, thiếu thốn của những con người rất đỗi đời thường chị đã nhận ra cái đẹp, cái hồn nhiên vô tư lự vẫn đang đồng hành, chảy trôi trong đời sống hiện đại và những bức tranh ấy đã vụt sáng trong những nét cọ làm xúc động tâm hồn của những người đến xem triển lãm.
39 bức tranh được nhà thiết kế, họa sĩ Đỗ Quyên Hoa vẽ trong vòng hai năm bằng chất liệu sơn dầu hay acrylic đều được bố cục chặt chẽ trong từng mảng khối, đường nét và cách xử lí màu sắc tinh tế đã tạo nên những bức tranh ấn tượng và nổi bật trong ánh đèn led phòng triển lãm. Con người, cảnh sắc, thiên nhiên vùng Tây Bắc chứa đựng bao điều kì diệu. Điểm sáng trong những bức tranh ấy là sự bình dị, nguyên sơ, khởi lên đầy sức sống và giàu chất thơ.
Nhà báo Hồ Quang Lợi chia sẻ tại buổi khai mạc: Tranh của Đỗ Quyên Hoa phản ánh hết sức chân thực đời sống sinh hoạt, giản dị nhưng vô cùng đáng yêu với miền đất xa xôi này. Dưới bút pháp của tác giả, cảnh sắc miền núi dẫu có nghèo khó, gian nan đến mấy thì con người nơi ấy vẫn sống hồn nhiên, đầy sức vươn lên đáng khâm phục. Tranh của Đỗ Quyên Hoa chân thực nhưng không bi lụy mà tràn đầy tinh thần lạc quan và dung chứa tình yêu thương con người và đây là điều làm cho chúng ta xúc động.
Theo dõi những bức tranh chị vẽ tái hiện vẻ đẹp cuộc sống con người vùng Tây Bắc ta thấy mạch nguồn của chất thơ thấm đẫm vào trong từng tác phẩm như: Dặm về, Bát cơm mùa mới, Mùa hoa chuối rừng, Cái ngủ, Bình yên Tây Bắc, Yêu một ánh mắt... Chị thường liên hệ đến những câu thơ rất... thơ như bức tranh vẽ nhà em Dớ: Nhớ mùi khói bếp nhà em Dớ/ dăm gốc lê già ngại trổ hoa. Chắc chắn phải là người đến với Tây Bắc nhiều lần và ngôi nhà em Dớ ấy đã ám ảnh vào tâm thức đến nỗi thật khó để lãng quên và sau này chị đã khắc họa cụ thể mùi khói bếp ấy vào tranh. Hoặc như bức tranh Bát cơm mùa mới hình ảnh đứa trẻ bưng bát cơm trắng rất hồn nhiên, ngây thơ và xúc động, chị đã viết rất ngộ nghĩnh Em được ăn cơm trắng/ hai tay bưng bát đầy/ rau cải nằm nương nắng/ chưa kịp hái chiều nay. Có thể nói bức tranh đã lột tả được cuộc sống đầy khó khăn của con người miền biên viễn, lột tả được ánh mắt của em bé vùng cao với bát cơm không có thịt và mẹ chưa kịp đi nương về nên ánh mắt ấy với cái nhìn xa xăm nửa như mong ngóng, nửa như an yên và làm cho người xem tranh vừa đồng cảm vừa xót xa.
Trong buổi lễ khai mạc, nhà báo Trần Đăng Tuấn đã đại diện cho quỹ Cơm có thịt nhận 5.000 phần quà của họa sĩ Đỗ Quyên Hoa và gia đình tặng, giúp đỡ trẻ em vùng cao thật trang trọng. Xúc động hơn nữa là cụ thân sinh ra chị năm nay đã 90 tuổi từ quê nhà lên để chúc mừng con gái với triển lãm tranh về Tây Bắc. Cụ chia sẻ: “Tôi có bảy năm chiến đấu ở vùng cao Tây Bắc, khi trở về con gái đã lẫm chẫm biết chạy và hôm nay gặp lại những bức tranh này tôi đã rất xúc động”.
Tranh vẽ về con người, thiên nhiên vùng cao Tây Bắc luôn làm cho mỗi chúng ta xúc động. Tình yêu cuộc sống, nghị lực vươn lên, sự hồn nhiên quá đỗi của người Tây Bắc cùng với vẻ đẹp nguyên sơ của nơi ấy trong những bức tranh của họa sĩ Đỗ Quyên Hoa đã đem đến cho công chúng những suy ngẫm sâu sắc hơn về cái đẹp trong cuộc sống này.
Triển lãm Tình biên viễn kéo dài đến ngày 17/7/2022 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
ĐINH TIẾN HẢI
VNQD