Sau buổi ra mắt thành công tại Thành phố Hồ Chí Minh, “Truyền thuyết Kim Ngưu, bộ phim hoạt hình màn ảnh rộng có độ dài 90 phút đã có buổi ra mắt tại Hà Nội tối 12/6/2025 tại Trung tâm chiếu phim Quốc gia. Những lời khen ngợi đã được dành cho bộ phim được coi là dấu mốc của hoạt hình Việt trong hành trình chinh phục khán giả trong nước và vươn ra thế giới.
Đông đảo các văn nghệ sĩ, báo chí đã thưởng thức bộ phim hoạt hình màn ảnh rộng dài nhất từ trước tới nay của điện ảnh Việt Nam. Trạng Quỳnh Nhí: Truyền Thuyết Kim Ngưu lấy cảm hứng từ các huyền tích về hình tượng Trâu vàng gắn với Hồ Tây, thần tích tại đền Kim Ngưu, truyền thuyết về lạc Long Quân, Âu Cơ và các trận chiến tiêu diệt Mộc tinh, Ngư tinh, Cửu Vĩ… Kịch bản phim được phát triển bởi sự kết hợp có chủ đích và làm mới hai câu chuyện dân gian nổi tiếng: Huyền tích Trâu vàng ở Hồ Tây (Hà Nội) và thần tích tại chùa Kim Ngưu (Bắc Ninh) cùng truyền thuyết về Lạc Long Quân, Âu Cơ và các trận chiến tiêu diệt quái yêu trong “Lĩnh Nam chích quái”.
Đây không chỉ là sự kết hợp sáng tạo về mặt cốt truyện, mà còn thể hiện tư duy của đạo diễn trong việc xây dựng một hệ thống thần thoại Việt mang tính thống nhất và có chiều sâu gắn với cội rễ văn hóa Việt. Đạo diễn không chỉ gìn giữ mà còn làm sống lại tinh thần dân gian Việt trong một hình thái mới: huyền bí, sử thi và đầy cảm xúc thông qua câu chuyện truyền thuyết được kể lại bằng ngôn ngữ điện ảnh hiện đại, đầy mới mẻ.
Poster phim "Trạng Quỳnh Nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu".Cốt truyện chính trong Trạng Quỳnh Nhí: Truyền Thuyết Kim Ngưu xoay quanh hành trình của nhóm bạn Quỳnh tiêu diệt Cửu Vĩ Hồ, thế lực đen tối đang trỗi dậy. Bị buộc tội ăn cắp một viên ngọc quý để chống lại triều đình, bố mẹ của Quỳnh bị truy đuổi. May mắn thay, Quỳnh trốn thoát nhờ những người bạn trong làng. Trong khi tìm cách minh oan cho gia đình, Quỳnh phát hiện ra âm mưu của những kẻ tà ác đang muốn lợi dụng sức mạnh của Cửu Vĩ Hồ để gây hỗn loạn cho thế gian. Tình cảnh đưa đẩy, Quỳnh cùng nhóm bạn và một chú trâu kì lạ cùng nhau bước vào một hành trình phiêu lưu vừa mạo hiểm vừa kì thú.
Bộ phim mở ra một khung cảnh của làng quê Bắc Bộ với những tạo hình không thể đặc trưng hơn gợi hoài niệm về làng quê Việt Nam thuở trước, với những dấu ấn đặc trưng: cây đa, giếng nước, sân đình, bờ đê, đầm sen… Tạo hình nhân vật với áo tứ thân, váy đụp của phụ nữ và áo the, khăn xếp của nam giới cũng khơi gợi cảm thức hoài cổ, đưa khán giả ngược dòng thời gian về với những nét đẹp lâu đời của văn hóa dân tộc. Làng Khoai trong phim đã chạm vào được kí ức tập thể của đại đa số khán giả Việt. Một điểm sáng của phim nữa khi tạo dựng những bối cảnh về thiên thiên đất nước quen thuộc, gần gũi và hữu tình. Người xem ồ lên thích thú khi nhận ra kia là cảnh sắc Tràng An, Tam Cốc của Ninh Bình, chỗ nọ là khung cảnh vùng cao với núi non hùng vĩ Hà Giang, cảnh sắc sơn thủy hữu tình với những đầm sen, vạt súng điểm xuyết như đưa người xem khám phá đặc sắc các vùng miền Việt Nam. Lựa chọn bối cảnh và kĩ thuật hoạt hình điêu luyện, các nhà làm phim hoạt hình thời đại số đã tạo nên những cảnh sắc kì thú của thiên nhiên, văn hóa Việt khiến khán giả bên cạnh việc thưởng thức bộ phim còn được “du lịch qua màn ảnh”.
Tạo hình trâu trên poster phim.
Chú trâu là một hình tượng gần gũi với nông thôn Việt Nam cũng gắn với biểu tượng tâm linh Kim Ngưu, hình tượng này đã được xây dựng vui nhộn, hài hước xuyên suốt bộ phim. Trong khi đó hình ảnh cáo chín đuôi lại gợi liên tưởng đến truyền thuyết về thắng cảnh Hồ Tây của Hà Nội với những mơ hồ hư thực trong tâm thức các thế hệ người Việt. Khu vực Hồ Tây là nơi đây lưu giữ chiến tích Lạc Long Quân tiêu diệt Cửu Vĩ Hồ, kế bên đầm Xác Cáo, muôn dân lập đền Kim Ngưu để trấn áp yêu quái…
Những lời khen ngợi đã được dành cho bộ phim cùng những nỗ lực của đạo diễn, ekip sản xuất đã tạo nên một sản phẩm hoạt hình Việt mang đậm bản sắc văn hóa, bắt kịp xu hướng thế giới và thỏa mãn nhu cầu của công chúng Việt. Ông Vi Kiến Thành, nguyên Cục trưởng Cục Điện ảnh Việt Nam nói rằng, Trạng Quỳnh Nhí: Truyền Thuyết Kim Ngưu đã hiện thực hóa giấc mơ của hoạt hình Việt Nam về việc làm chủ kĩ nghệ thuật và công nghệ, khiến cho chúng ta có quyền nghĩ đến những bộ phim hoạt hình chất lượng khác của các ekip trong nước. Trong khi đó ông Trần Cường, Cục trưởng Cục Điện ảnh đương nhiệm dường như bổ sung thêm khi nhận định về phim hoạt hình Việt: “thế giới làm được gì ta đã làm được thế”. Đạo diễn, NSND Nguyễn Thước cho biết, ở hội đồng duyệt phim ông đã duyệt số lượng lớn các phim hoạt hình của các nhà phát hành, điều đó cho thấy nhu cầu xem phim hoạt hình của khán giả rất lớn. Hi vọng việc phim hoạt hình Việt ra rạp mà Trạng Quỳnh Nhí: Truyền Thuyết Kim Ngưu là một dấu ấn đậm nét sẽ mở ra một xu hướng trong thời gian tới. NSND Chiều Xuân thì hết lời khen ngợi hai ekip lồng tiếng phía Nam và phía Bắc, cả hai bản đều xuất sắc. Chiều Xuân tham gia lồng tiếng một vai ở bản dành cho khán giả phía Bắc và chị rất tâm huyết với công việc này. NSND Chiều Xuân cũng là đại sứ của bộ phim, có sự đồng điệu về tâm huyết đưa văn hóa dân gian vào phim hoạt hình với đạo diễn Trịnh Lâm Tùng.
NSND Chiều Xuân (ngoài cùng bên trái) chia sẻ tại buổi giới thiệu bộ phim tại Hà Nội.
Ông Đỗ Lệnh Hùng Tú, Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam cho rằng, bộ phim Trạng Quỳnh Nhí: Truyền Thuyết Kim Ngưu là điển hình cho việc “sáng tạo trong không gian của mình”. "Truyện cổ tích, dân gian Việt Nam là mỏ vàng về chất liệu cho phim hoạt hình, và bộ phim này đã chạm vào những vỉa quặng đầu tiên của mỏ vàng ấy”, ông Tú nói. Ông Đỗ Lệnh Hùng Tú đã rất khích lệ đoàn làm phim khi nói rằng, phải yêu trẻ em, yêu hoạt hình Việt lắm mới làm được bộ phim như Trạng Quỳnh Nhí: Truyền Thuyết Kim Ngưu. Ông Tú nhận định, bộ phim là cú hích lớn cho phim hoạt hình Việt, không chỉ chinh phục khán giả Việt, bộ phim sẽ chạm được vào sự tiếp nhận của khán giả thế giới. Đây cũng là điều nhà đầu tư, nhà sản xuất và ekip thực hiện hướng tới. Phim có chạy phụ đề tiếng Anh để tiếp cận khán giả quốc tế.
Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng chia sẻ giản dị, anh muốn mời khán giả một chuyến “du lịch làng Khoai”. Trịnh Lâm Tùng nói rằng, đây là ngày trọng đại của anh khi anh đã có thể coi như hoàn thành khát vọng đưa hoạt hình lên màn ảnh rộng cũng như mong muốn đưa hoạt hình Việt đến với bạn bè, quốc tế.
Ekip thực hiện bộ phim "Trạng Quỳnh Nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu" trong buổi chiếu ra mắt bộ phim tại Hà Nội.
Kĩ thuật hoạt hình Việt Nam đã có một bước tiến vượt bậc ở bộ phim này. Chưa bao giờ hình ảnh hồ li tinh 9 đuôi trong truyền thuyết và những câu chuyện kể lại được điện ảnh hóa sinh động với những khuôn hình đẹp đến thế. Người xem lớn tuổi như thể đang bắt gặp những câu chuyện kể của ông bà về một thế giới kì bí, chỉ khác là xưa được nghe qua giọng kể thủ thỉ của người già thì nay mọi thứ được kể bằng hình ảnh, và đó cũng là những khuôn hình hấp dẫn với những khán giả nhỏ tuổi lớn lên trong thời đại công nghệ hôm nay.
Từ trước đến nay, phim hoạt hình cho các em nhỏ chiếm một thị phần rất lớn, bởi lẽ hầu như các em không đi xem một mình, mà đi xem cùng với các phụ huynh, hay thậm chí cả đại gia đình. Tuy nhiên, về cơ bản các vị phụ huynh đưa con em đi xem là chủ yếu còn mình thì xem với vai trò “giám tuyển” và tham khảo là chính, hoặc có thì cũng là sống lại thời tuổi thơ, nhưng với Trạng Quỳnh Nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu họ sẽ có phần của mình khi chiêm nghiệm những lớp nghĩa sâu hơn, nhiều suy tư hơn, còn trẻ em vẫn thỏa thích đón nhận bộ phim trong tầm tư duy và nhu cầu giải trí của các em. Có vẻ như đạo diễn Trịnh Lâm Tùng và ekip đã tính toán đến điều này ngay từ khâu tổ chức kịch bản.
Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng và nhà phê bình Hà Thanh Vân tại buổi giới thiệu bộ phim tại TP. Hồ Chí Minh tối 10/6/2025.
Thị phần phim hoạt hình tại Việt Nam và cả thế giới rất lớn, vượt ra đối tượng khán giả nhí để đến với khán giả đại chúng, tuy nhiên, thị phần này ở nước ta từ trước đến nay phần lớn đều do các phim nước ngoài thống lĩnh. Vì thế bộ phim Trạng Quỳnh Nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu không chỉ là món quà cho các em nhỏ trong dịp hè, mà còn là tín hiệu đáng mừng cho một nền hoạt hình nội địa đang vươn mình mạnh mẽ, bền bỉ và đầy tự tin. TS, nhà phê bình Hà Thanh Vân sau khi xem phim tại lễ ra mắt ở Thành phố Hồ Chí Minh đã cho rằng: “Thông điệp từ Truyền thuyết Kim Ngưu cho thấy chúng ta không cần vay mượn những hình tượng siêu anh hùng từ phương Tây, cũng không cần phải “rụt rè” nhường đất cho các hãng phim hoạt hình quốc tế. Ngay trong lòng đất Việt, với ê kíp làm phim Việt, những nhân vật như Trạng Quỳnh và Kim Ngưu đã đủ sức tạo nên những giấc mơ điện ảnh hoạt hình thuần Việt”.
Nhà phê bình Hà Thanh Vân cho biết thêm, bộ phim Truyền thuyết Kim Ngưu mở ra một hướng đi nghiêm túc, có chiều sâu văn hóa cho hoạt hình Việt. Đó là khai thác chất liệu bản địa không theo kiểu minh họa đơn giản, dễ dãi, mà là tái tạo bằng tư duy kể chuyện mới. Nếu được tiếp sức bởi thị trường, khán giả và các chính sách hỗ trợ đúng đắn, “vũ trụ Trạng Quỳnh” hoàn toàn có thể nối dài, trở thành nơi để văn hóa truyền thống Việt bước ra thế giới trong ngôn ngữ điện ảnh hoạt hình.
Truyền thuyết Kim Ngưu khởi chiếu chính thức trên toàn quốc từ ngày 20/06/2025 với các suất chiếu sớm từ ngày 14-15/6/2025.
THIỆN NGUYỄN
VNQD