Hơn 200 tài liệu, hình ảnh, hiện vật tiêu biểu mang giá trị lịch sử của chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" năm 1972 được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam nhân dịp kỉ niệm 50 năm Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” (12/1972 - 12/2022), 78 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2022) và 33 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân. Triển lãm đã phản ánh được tầm vóc, ý nghĩa thời đại và giá trị lịch sử của chiến thắng cũng như sự quyết tâm, ý chí của quân và dân Hà Nội những ngày sục sôi đánh Mĩ.
Các đại biểu cắt băng khai mạc triển lãm có tên gọi "Điện Biên Phủ trên không - Bước ngoặt lịch sử"
Phần mở đầu của triển lãm giới thiệu những hình ảnh tiêu biểu phản ánh sự lãnh đạo, chỉ đạo, quyết tâm của Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí minh và Quân ủy Trung ương đánh bại cuộc tập kích đường không chiến lược bằng B-52 của đế quốc Mĩ vào Hà Nội, Hải Phòng và một số địa phương ở miền Bắc, buộc Chính phủ Mĩ nối lại đàm phán và kí Hiệp định Paris ngày 27/1/1973, tạo bước ngoặt lịch sử cho cách mạng Việt Nam, tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Các đại biểu tham quan triển lãm "Điện Biên Phủ trên không - Bước ngoặt lịch sử".
Triển lãm được chia ra làm 3 chủ đề chính. Chủ đề thứ nhất có tên gọi "Âm mưu và tội các của đế quốc Mĩ" trưng bày những hình ảnh, tài liệu, về đế quốc Mĩ khi tiến hành cuộc tập kích đường không chiến lược bằng máy bay B-52 vào Hà Nội, Hải Phòng và một số địa phương ở miền Bắc Việt Nam (12/1972) cùng sự tàn phá của bom đạn và tội ác hủy diệt của chúng. Chủ đề thứ 2 "Chiến thắng trên bầu trời Hà Nội" với những hình ảnh, tài liệu, hiện vật trong quá trình chuẩn bị tác chiến của Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Tổng Tư lệnh; Quân chủng Phòng không - Không quân và các lực lượng phòng không nhân dân trong 12 ngày đêm chiến đấu (18 - 29/12/1972); tinh thần ý chí chiến đấu dũng cảm, kiên cường, sự mưu trí, sáng tạo; quyết đánh, biết đánh và quyết thắng kẻ thù của Bộ đội Phòng không - Không quân, của quân dân Hà Nội, Hải Phòng và các địa phương ở miền Bắc đánh bại cuộc tập kích đường không chiến lược bằng B-52 của đế quốc Mĩ, buộc Chính phủ Mĩ nối lại đàm phán, kí Hiệp định Paris năm 1973. Chủ đề thứ 3 là "Âm vang Điện Biên Phủ trên không" trưng bày những hình ảnh, tài liệu, hiện vật phản ánh tác động, ảnh hưởng và sự lan tỏa của chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” với nhân dân thế giới, góp phần quyết định đánh bại hoàn toàn chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của đế quốc Mĩ, giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước, làm tiền đề cho những thành tựu trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Triển lãm được chia làm nhiều phần trưng bày khác nhau làm người xem dễ hình dung được sự kiện và thời gian lịch sử.
Thượng tá Lê Vũ Huy, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam cho rằng: Triển lãm là sự tri ân, tôn vinh những chiến công, sự hi sinh anh dũng của các anh hùng liệt sĩ trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, qua đó khơi dậy lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc cho các thế hệ, nhất là thế hệ trẻ trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trung tướng Nguyễn Văn Phiệt, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên tiểu đoàn trưởng tên lửa trong 12 ngày đêm chiến đấu bảo vệ bầu trời Hà Nội bồi hồi khi nhìn lại những bức ảnh, những kỉ vật mà của đơn vị ông được trưng bày tại triển lãm kí ức dồn dập ùa về. Ngày đó khi máy bay B-52 của Mĩ ném bom miền Bắc, người Mĩ xác định bằng mọi giá phải tiêu diệt bằng được trận địa tên lửa của đơn vị ông để dễ dàng khống chế Hà Nội. Bằng sự mưu trí và dũng cảm Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 57, Trung đoàn Tên lửa 261, Sư đoàn Phòng không 361, Quân Chủng Phòng không - Không quân ông đã chỉ huy các anh em trong đơn vị tránh né được nhiều trận trận tập kích bằng bom của B-52. Với quyết tâm bảo vệ vùng trời Hà Nội và hạ gục "pháo đài bay" B-52 đơn vị ông đã bắn rơi được 4 máy bay địch. Hôm nay, nhìn lại những hiện vật được trưng bày tại đây ông như được sống lại những kí ức về cuộc chiến 12 ngày đêm tháng Chạp năm 1972.
Triển lãm mở cửa đón khách tham quan từ ngày 08/12/2022 và kéo dài đến hết tháng 01/2023 tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, số 28A Điện Biên Phủ, Ba Đình, Hà Nội.
Một số hiện vật tiêu biểu được trưng bày và giới thiệu tại triển lãm:
Súng máy phòng không 12 li 7 được Tự vệ Thủ đô Hà Nội sử dụng chiến đấu chống cuộc tập kích đường không bằng máy bay B-52 năm 1972.
Một số đồ dùng của nhân dân và quân y trong 12 ngày đêm, tháng 12 năm 1972.
Trang bị của phi công B-52 bị bắn rơi tại Hà Nội trong chiến dịch 12 ngày đêm.
Hình ảnh quen thuộc của người dân Hà Nội năm 1972.
GIANG PHƯƠNG
VNQD