Tuần qua, hai giải thưởng văn học lớn đã được công bố, gây chú ý trong giới độc giả toàn cầu. Một trong số đó là giải Climate Fiction Prize, tôn vinh các tác phẩm về khí hậu, đưa người đọc vào những thế giới tưởng tượng, nơi con người phải đối mặt với những hậu quả tàn khốc từ môi trường biến động. Giải thưởng còn lại, National Book Critics Circle (NBCC), kỉ niệm 50 năm thành lập, trao giải trong bối cảnh nước Mĩ đang trải qua nhiều căng thẳng chính trị và xã hội.
Giải Climate Fiction Prize: Những tác phẩm đề cử mùa đầu tiên
5 tác phẩm lọt vào vòng đề cử của giải Climate Fiction Prize.
Giải tiểu thuyết về khí hậu Climate Fiction Prize vừa công bố danh sách rút gọn, với 5 tác phẩm nổi bật sẽ tranh tài cho giải thưởng trị giá 10.000 bảng Anh. Giải thưởng vinh danh những tác phẩm truyền cảm hứng, giúp nhân loại đối mặt với thách thức của cuộc khủng hoảng khí hậu bằng sự sáng tạo và hi vọng.
Một trong những tên tuổi đáng chú ý trong danh sách này là Orbital của Samantha Harvey, cuốn tiểu thuyết đoạt giải Booker 2024, kể về câu chuyện trên trạm vũ trụ quốc tế, khi nhìn từ không gian, những cơn bão thiên nhiên tàn khốc khiến trái đất trở nên mong manh. The Morningside của Téa Obreht lại đưa người đọc đến một hòn đảo trung tâm, nơi những người tị nạn từ một quốc gia không tên phải đối mặt với quá khứ bị xóa nhòa.
Bên cạnh đó, And So I Roar của Abi Daré là phần tiếp theo của The Girl with the Louding Voice, kể về hành trình của cô gái Adunni 14 tuổi từ Lagos, Nigeria, tìm cách thoát khỏi cuộc sống khổ cực và lạm dụng. Tác phẩm được giám khảo Tori Tsui nhận định là một tác phẩm mạnh mẽ và cần thiết, phản ánh sự giao thoa giữa vấn đề môi trường và cuộc sống của phụ nữ, trẻ em gái.
Briefly Very Beautiful của Roz Dineen cũng là một cuốn tiểu thuyết ấn tượng, lấy bối cảnh một thành phố đang bị tàn phá bởi thảm họa toàn cầu, với chủ nghĩa khủng bố, thiếu lương thực và cháy rừng. Câu chuyện xoay quanh Cass, người phụ nữ đang cố gắng nuôi dạy ba con trong một thế giới ngày càng trở nên hỗn loạn. Giám khảo Nicola Chester mô tả đây là một câu chuyện ám ảnh về tình yêu và sự sinh tồn.
Ngoài ra, The Ministry of Time của Kaliane Bradley cũng nhận được đề cử, được giám khảo Madeleine Bunting đánh giá là một tác phẩm mạnh mẽ, vừa mang đến những góc nhìn về chủ nghĩa đế quốc, người tị nạn, vừa thể hiện quan điểm về cuộc khủng hoảng khí hậu.
Giải Climate Fiction Prize sẽ được trao vào ngày 14 tháng 5 năm nay, và hứa hẹn sẽ là một giải thưởng đáng chú ý đối với những tác phẩm có tầm ảnh hưởng đến nhận thức về môi trường.
Giải thưởng NBCC: Chân dung những tác phẩm nổi bật
Trong khi đó, giải National Book Critics Circle (NBCC) lần thứ 50 vừa diễn ra trong không khí căng thẳng của nước Mĩ. Đây là giải thưởng đặc biệt vì các giám khảo chủ yếu là những nhà phê bình, không phải các nhà văn hay nghệ sĩ như nhiều giải thưởng khác. Năm nay, giải thưởng diễn ra giữa bối cảnh căng thẳng chính trị và xung đột quốc tế, làm cho buổi lễ thêm phần đặc biệt.
8 tác phẩm chiến thắng giải NBCC của các nhà phê bình năm nay.
Maxine Hong Kingston, người đã nhận giải NBCC vào năm 1976 với tác phẩm The Woman Warrior, đã phát biểu tại buổi lễ kỉ niệm, chia sẻ về những khó khăn khi tác phẩm của bà bị từ chối bởi các nhà xuất bản vì "không ai quan tâm đến sách của một người châu Á viết về phụ nữ châu Á". Dù vậy, bà nhấn mạnh rằng mọi thứ đã thay đổi.
Trong các hạng mục năm nay, giải Sách dịch đã được trao cho A Last Supper of Queer Apostles của Pedro Lemebel, dịch từ tiếng Tây Ban Nha bởi Gwendolyn Harper. Feeding Ghosts: A Graphic Memoir của Tessa Hulls giành giải John Leonard cho Sách đầu tay hay nhất. Hulls chia sẻ rằng, trong tác phẩm của mình, cô muốn tiếp nối sự ủng hộ của những người như Maxine Hong Kingston và Toni Morrison.
Giải Thơ được trao cho Anne Carson với Wrong Norma, và Hồi kí vinh danh Hanif Abdurraqib với There's Always This Year: On Basketball and Ascension, một câu chuyện về người mẹ quá cố và sự hy sinh của bà. Tự truyện thuộc về Alexei Navalny với Patriot, trong đó ông kể về cuộc đấu tranh chính trị tại quê hương mình.
Giải Tiểu sử đã được trao cho Candy Darling: Dreamer, Icon, Superstar của Cynthia Carr, và giải Phi hư cấu thuộc về Challenger: A True Story of Heroism and Disaster on the Edge of Space của Adam Higginbotham. Cuốn sách kể về thảm kịch của con tàu vũ trụ Challenger, nơi có sự tham gia của những phi hành gia nữ, nhưng họ không được công nhận xứng đáng.
Cuối cùng, Hisham Matar giành giải Hư cấu với tác phẩm My Friends, và các giải thưởng đặc biệt đã được trao cho Lori Lynn Turner, Lauren Michele Jackson, Sandra Cisneros, và Haki R. Madhubuti, những cá nhân có đóng góp nổi bật cho cộng đồng văn học.
Giải thưởng NBCC năm nay không chỉ là một sự kiện văn học quan trọng mà còn là minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của nền văn học thế giới trong những năm qua.
LINH TRANG
VNQD