. LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Một buổi sáng thức dậy bạn thấy mình đang mặc bộ áo lính loang lổ, khua gươm, múa kiếm giữa trận tiền. Bạn thấy người ta lao vào chém giết nhau vì một mệnh lệnh, phất cờ, tiếng kèn..., thấy máu đổ, thân người quằn quại. Bạn cũng sẽ nghe người ta reo hò, nghe xung phong, nghe sát, nghe la, nghe rên đau, nghe van xin và nghe cả những linh hồn không ngớt than hận. Còn gì tồi tệ và kinh khủng hơn khi giữa phế tích lũy thành, ta lạc vào buổi sáng ấy, trong bộ áo lính trận vấy máu và làm dơ những tiếng cười của gió.
- Vâng, con đã thấy, là chàng, năm 1774.
*
* *
Khi chàng ngồi dậy giữa bãi chiến trường ngổn ngang xác người, chàng không còn nhìn thấy gì cả ngoài một vùng đêm tối tăm. Cái thứ đen đặc rộng lớn đó đã nuốt vào trong lòng nó những tiếng giục la, tiếng kêu thất thanh từ giã sự sống, nỗi đau khốn cùng của những kẻ bị thương, vô vàn sự tiếc nuối trong cuộc tử sinh vô nghĩa. Nó còn nuốt cả gươm đao, vô vàn xác chết đủ mọi tư thế, đủ mọi hình hài nguyên vẹn, đứt lìa. Nuốt cả chiến thắng lẫn chiến bại, cả những cảm giác hả hê, lẫn nỗi kinh sợ và khổ đau. Ngày mai, tất cả sẽ phơi bày trước bình minh, để những xót xa, bẽ bàng cứ bám víu mãi trên từng trang sử chỉ chuộng màu hồng...
Chàng cảm thấy những bóng người lướt đi trong sương đêm, những bước đi thanh thoát, đã giải phóng họ khỏi sự giày vò của một đời chiến binh lao khổ. Họ đã im lặng, im lặng nặng nề ngự trị trên khuôn mặt và đôi chân.
Chàng sờ tay lên khuôn mặt mình, sền sệt chất nhầy đáng sợ, của máu hay thứ mồ hôi sa trường không ít lần đã đọng lại sau những cuộc tử chiến. Gió thu mang tinh khôi của hương rừng xa xăm lướt nhẹ trên cánh mũi. Chàng thấy người con gái đẹp nhất làng đi hái măng trong rừng, trên vai còn gùi cả nhành hoa dại. Nàng mặc áo tím, tím mung lung thao thiết chiều muộn. Lúc đó, chàng mới cảm giác sự sống vẫn còn đang hiện hữu. Rồi chàng khóc, điều mà ít người lính trận nào có thể làm trong một cuộc chiến.
Nhưng những hố sâu thê lương có thể được xóa đi nhờ lưu vực của dòng sông mê mằn mặn, ướt át. Tạo hóa đã ban cho, có quyền phán xét và kết liễu.
Tiếng khóc khô khốc như đá của lính, lộn chộn giữa bốn bề đêm thẳm.
*
* *
Tôi đứng trước cậu thanh niên run rẩy vừa lê gối từ trước Đại hùng bảo điện vào. Con sợ lắm, con sợ lắm. Cậu ta khóc, vùi đầu vào người tôi. Đừng sợ, đừng sợ điều gì cả, dù đã thấy. Tôi khẽ vuốt tóc cậu. Khi ta dám đối diện thì sẽ chẳng còn thứ gì là đáng sợ...
*
* *
Thành vắng bóng người. Những bức tường đổ sập xuống lòng phố, những mái nhà cháy đen, những lá cờ rũ rượi, những ngõ nhỏ xanh xao, những dấu chân hốt hoảng... còn vương vất đặc cả kí ức. Chàng ngồi xuống một bậc thềm đầy rêu. Sự hiu hắt thấm trên từng liếp phên, dấu gạch. Chàng lấy gươm gạt một chữ nhất xuống nền dài theo vệt nắng. Chẳng có âm thanh gì ngoài tiếng chuột lúc rúc đâu đó trong đống tro ngồn ngộn cuối góc thành. Một vài cánh chim điêu lượn lờ trên tiếng kêu mong cầu chết chóc của chúng. Chàng lại vẽ thêm một vệt nữa lên bức tường trước mặt, loang loáng bụi bạc rồi loang loáng... tím.
Một áo tím phấp phơ trên cổng Tây thành. Chàng dụi mắt. Áo tím đứng đó, vẻ hờ hững, bất cần. Chàng chống gươm đứng dậy. Áo tím thướt tha tênh tênh bước đi. Mặt nàng tròn và sáng như trăng, da nàng sáng tối thất thường như những áng mây trên núi Đâu Mâu.
Nàng nở nụ cười của loài hoa oải hương tàn tạ.
Chàng mở miệng định nói gì nhưng chẳng có âm thanh nào phát ra. Áo tím vẫy tay, vẫn cười héo úa. Lính trận chạy đến lối bậc thang lên thành. Bước nặng như chì.
*
* *
Sau này, khi đã rời khỏi quê hương, rời khỏi phế lũy, nhầy nhụa đã bám đầy mình để kiếm tiền và trở thành tay chơi có tiếng, con vẫn bị ám ảnh bởi những ảo mộng áo tím dang dở trong ngôi thành thất thủ. Con bé có cái nơ tím mười bảy tuổi, nói là muốn bán trinh. Hỏi để làm gì, nó không nói. Nhưng nghe đâu, gia đình nó, ai đó bị tù tội hay bệnh tật gì đó cần chạy chữa. Cậu ta nói như mê sảng.
... Áo tím, lại vẩn vơ trong đầu rồi gộp vào làm một... trên bức thành nát, Nàng muốn gì? Con hoàn toàn không biết...
*
* *
- Ngươi hãy mau về dinh mà bẩm lại với Chúa là bọn Trần Giai đã hàng giặc, để quân Quận Việp# vượt qua sông Gianh vào được đất Bố chính. Lũy Thầy khó giữ rồi!
Viên trấn thủ thành Cao Lao nói xong thì thổ huyết, mắt trợn ngược chết trên tay chàng. Những lời của ông nói chàng nghe rõ cả, một lính trận thì không thể không nghe lời chủ tướng. Chàng buông viên trấn thủ khỏi tay mình, để ông nằm vùi trong bãi xác người lổn nhổn đã bốc mùi tanh lợm. Lính trận nhổm người quan sát xung quanh, thấy đuốc của Trịnh quân thấp thoáng xa dần khỏi bãi thây ma tử chiến hồi chiều. Chàng nhặt một thanh gươm lận vào người rồi bò men theo bờ sông đi về hướng Tây, cho đến khi không còn thấy ánh đuốc của quân doanh nào cả mới dừng lại rúc vào bụi cỏ ngủ cho đến sáng.
Trống thúc quân dồn dập đánh vào bên tai chàng. Trịnh quân tiến ồ ạt về lũy Trấn Ninh, cờ xí giương cao kiêu mạn. Bên sông, thuyền chiến tấp tập chuyển quân. Lính Bắc Hà nhanh nhẹn, tiến không sai một bước, lùi không lấn một khoảng, mắt mũi lạ lẫm, ý tứ quan sát cảnh vật hai bên đường. Đi đến đâu cờ Quận Việp trương ra đến đấy, ngạo nghễ mà đường hoàng, thế tiến mà khả thủ.
Nhớ đến lời viên trấn thủ, chàng tức tốc men theo đường rừng đi về hướng Nam báo tin dữ. Chân bước đi nhưng hồn lan man bấu víu vào những tán cây lất phất sương mai. Cỏ ngậy mùi thu sớm, dồn ngập chân chàng. Tiếng ngựa hí vang xa, kèn gọi quân giòn giã. Mùa chiến chinh đánh thốc những cú trời giáng vào tâm hồn lao xao chuyện tre làng, xanh xanh đồng nội, lảnh lót tiếng ca buổi ban mai rừng xa lắc xa lơ.
Có tiếng chuông ngân, tiếng mõ gõ, người xuống tóc cúi gập trên nền đất, đảnh lễ Phật Đài. A Di Đà Phật. Con về đây, về với miền Tịnh độ. Xa lắm, xa lắm, đừng bỏ đi. Đứng lại, chờ... chờ... chờ... Thuyền giác xa xôi, kia đường chánh đạo.
Minh họa: Quốc Thắng
Khoảng cách còn lại rất gần, đủ để chàng thấy nàng, người con gái áo tím não nề đẹp. Nàng vẫn bước đi như không. Lính trận gào như ra lệnh: “Đứng lại!”. Nàng không trả lời, lạnh lùng sắt đá. Bây giờ thì chàng mới thấy nàng bước đi khập khiễng, đứt đoạn. Lính trận đứng yên, không biết nói gì làm gì nữa. Nàng mặc chiếc quần lụa trắng xộc xệch, cả chiếc áo tím cũng đen bẩn một cách khó hiểu. Nàng nhìn lính trận bằng cái nhìn khinh bỉ, rồi lại đi, lại nhìn, lại cười, như một bóng ma hời. Đoạn thành phía trước rách toạc, lộ ra một khoảng vực tử thần, cao hơn mười trượng. “Đứng lại, nguy hiểm!”. Lính trận nói như van lơn, tiến đến gần cách một cánh tay. Áo tím cười, nụ cười đắng, nhìn xuống mặt thành. Một vệt máu dài chảy theo ống quần trắng bê bết. Nàng cau mặt, lại cười đau đớn. Nước mắt áo tím túa ra, như một nguồn suối vắt khô sức mình mà tuôn chảy. Lính trận cảm thông, “Đừng”, chàng đưa tay ra rất gần để áo tím có thể nắm gọn. “Đừng! Đừng...”.
Có những tiếng cười man rợ cất lên. “Gái Nam Hà cũng ngon ra phết!”.
Và chàng đã nghĩ đến việc cần thiết phải tuốt trần lưỡi gươm.
*
* *
Tôi nhớ nói với con là đừng suy nghĩ gì cả, đừng quan tâm gì cả. Sau khi đối diện nó, mọi thứ sẽ trở về đúng chỗ của nó. Tôi nắm lấy tay cậu thanh niên. Cậu nhìn tôi tin tưởng. Con sẽ ở lại đây với chú. Ừ, được. Tại con sợ cô gái áo tím, bãi người chết gươm đao kia nữa. Sao con lại thấy hả chú. Do ảo giác con ạ. Con bị những giấc mơ ám ảnh dữ dội quá. Không, con thấy thật sự, trước mắt con, không phải vì nhắm mắt ngủ mơ đâu.
Tôi không biết giải thích ra sao, một hội chứng lạ mà giới bác sĩ tâm lí như tôi mới gặp lần đầu. Phải. Tôi đã phải rời khỏi phòng khám của mình để vào khu Đại hùng bảo điện giữa phế lũy này để chữa trị cho cậu. Cậu thanh niên bảo, ngay từ hồi nhỏ đã thấy mình là một người lính trong khu phế lũy sát nhà. Con có hay chơi game không? Ít lắm. Con không thích. Con chỉ thích vào khu phế tích, nhất là những đêm trăng thanh. Nó quyến rũ mê hồn. Rất nhiều sống động... Những sống động bước ra từ phế luỹ câm lặng. Từ những cộn mây đọng trên đỉnh núi xung quanh...
*
* *
Vườn thu mùa này tan tác, lá rụng sầu nuột dưới những tán bàng khô khốc. Chàng dẫm lên từng chiếc lá xào xào. Đã hai ngày chưa có một chút gì vào bụng. Những con chim thất thần hót trên những chiếc cành meo mốc. Chàng nhặt cục đá định sẽ cho nó một hòn. Nhưng khi nghĩ đến máu, chàng lại thôi. Con chim thấy động bay đi, một nhúm lông của nó lả tả rơi xuống. Lính trận chăm chăm nhìn những cánh trắng bay bay trong gió. Cho đến khi nó dừng lại bên một gốc cây. Một tay nải nằm bên dưới.
Gạo. Gạo vương vãi trên cỏ, trên lá.
Chàng chưa kịp mừng thì đã thấy một đôi chân treo thõng. Một thiếu phụ thắt cổ trên cành cây. Lính trận quỳ xuống, thân run run. Cái xác đã khô lắm, cứng như một thân cây khô. Chàng tuốt gươm đào đất để liệm cho người. Khi đào xong cái hố, chàng mới biết cách đó hai gốc cây có ba nấm mồ be bé mới vun đất. Máu giây khô quạch trên thân cây tang tóc. Những dấu tay khóc gào, cào trên mộ. Trên bàn tay thiếu phụ nhòe nhoẹt đất nâu.
Chàng ngậm ngùi xốc lại nhúm gạo đã nổi mốc. Đun nó trong chiếc bát sắt bằng lá khô. Khi chàng ăn xong, trời đã nhá nhem. Lính trận vẫn bước đi, vô định về hướng Nam. Gió heo may tạt vào mặt, lạnh như những linh hồn rủa hờn căm phẫn. Rẽ qua một lối mòn, trước mặt là một làng nhỏ, đổ ập trong bóng tối. Quê ngoại của chàng. Đây đó, lửa khói còn bốc lên, tanh sực máu khô. Những thân người gục lên đất, chồng lên nhau, lớn bé già trẻ, chết đứng chết ngồi, tàn thân tan phận.
Lính trận quỳ xuống, vục người trên đất.
Con không muốn đi nữa. Con không muốn đi nữa!
*
* *
Con xé áo quần con bé tóc tím như loài linh cẩu sựt đi đám lông da của con mồi tội nghiệp. Con thích động tác ấy, động tác của một chiến binh đầy vũ dũng. Con thắp nến khắp gian phòng. Con bật nhạc, cuồng nhiệt với điệu Rock của Led Zeppelin. Con bé hốt hoảng, co rúm một góc nhà. Con bắt đầu múa đường lưỡi ướt át của mình. Đê mê. Con nhắm mắt, áo tím bay bay trước mặt, thành cổ cháy khét, chiến trận. Con mở mắt nhìn con bé thấy nơ tím. Mắt nó nhắm nghiền, mặt biến sắc. Một vệt máu run rẩy chảy xuống từ giữa đùi. Con nhìn thấy sau lưng nó là cánh đồng chiều trải ra tít tắp, cờ quạt giăng rợp trời, những bước chân băng qua bãi chiến trường ngổn ngang xác chết. Rầm rập, rầm rập.
Khiếp đảm con bấu chặt những ngón tay vào con bé. Nó thét lên. Con trương người, gồng mình cố xóa đi bi cảnh khốn cùng đó.
Con đã thấy bọn họ chết. Thấy con là lính nữa. Cả cô gái áo tím. Rồi nơ tím. Rất đẹp...
Được rồi, con uống thuốc đi, mọi chuyện sẽ chóng qua thôi - tôi động viên cậu.
Không, con vẫn thấy họ, con vẫn bước đi trong đêm, trong sương mai, trong ráng chiều. Mẹ ơi, bác sĩ ơi, cứu con. Con sợ lắm! Con sợ lắm!
*
* *
Nàng quay lại, khẽ đưa tay. Lính trận vươn tay ra. Nàng rụt tay lại. Cười khanh khách. Rồi nhớm mình. Lính trận hụt hẫng, bàng hoàng nhìn áo tím thả mình xuống thành sâu, như một chớm gió, tím ngan ngát, cứa vào nỗi đau bất chợt hạnh ngộ, phút chốc li tan. Nàng là ai, chàng không cần biết, nàng thế nào, chàng không cần biết. Lính trận như muốn lao theo. Những tiếng cười nhợt: “Gái Nam Hà ngon ra phết mà cũng liều lĩnh ra phết”. Chàng thấy nàng nằm nghiêng dưới đất thành, mặt ngửa lên trời thao thiết. Cách đó không xa, nhiều xác người tấp đen đặc, nhũn ra như vũng sình thối.
Chàng rùng mình căm phẫn, nhảy phốc xuống đám Trịnh quân đang bước tới điên đảo chém, bổ, đâm, thọc cho đến khi mười mấy xác người tanh bành ra đất. Chàng quỵ xuống, quăng gươm ra xa.
Tiếng mõ đều đều vang trong tâm trí. Coốoc coốoc coốoc... Chàng ôm đầu chạy bổ khỏi tòa thành.
Lúc ấy, nàng bay lên mái tóc gài bông hoa tím trông như một chiếc nơ, cũng buồn như nàng. Nàng vẫy tay, cười tinh khôi. Đó là nụ cười đẹp duy nhất chàng thấy từ bấy cho đến nay.
*
* *
Tiền con gửi về đủ cho mẹ sống cả năm.
Tao đếch cần. Tao không có đứa con trời đánh như mày. Đồ thối tha! Mẹ con đã mắng như thế khi con mang tiền về. Con đã ngồi trầm ngâm. Tiếng mẹ chửi sao mà đắng quá. Thoáng trong đầu đêm với con bé có chiếc nơ màu tím... nơ tím hay hoa tím gài lên đó? Con nhớ là đã nhắm mắt để không thấy màu tím gì cả, không thấy bãi người chết nào hết. Con đã xé quần con bé. Con bé khựng lại, hốt hoảng. Tha cho em, em muốn về nhà với cha mẹ, em muốn đi học, tha cho em!
Tím chập chờn...
*
* *
Lính trận dừng chân, chống gươm đứng trước ngôi chùa cổ giờ đã thành đống gạch không rõ hình thù. Những búp sen lăn lóc nằm im trên thảm lá mục. Ngôi chùa nổi lên trên nền đen của trời chạng vạng, buồn ai oán. Chàng bước qua. Mùi nhang đèn phảng phất đâu đây. Chàng tựa mình vào cửa chính của Đại hùng bảo điện, lim dim. Chàng thấy một người đàn ông cạo trọc đầu, ngồi tĩnh lặng trong bóng tối, lảng vảng đâu đó trong kí ức mình. Chàng mở mắt, bên chàng, tượng phật rỡ ràng trong đêm tối, những ánh quang mềm dịu lạ kì, tỏa những vệt dài lung linh. Một động lực vô hình đã kéo chàng đứng dậy, cúi xuống, quỳ chân đảnh lễ Phật Đài. A Di Đà Phật. Đường xa, đường xa, bờ chánh giác muôn vàn nẻo khó, xin dừng lại, quay đầu.
Con rắn mối thậm thụt qua lớp lá nhìn chàng như thể một hóa thân can đảm. Chàng vẫn chưa biết, lũy Thầy đã xẻ đôi. Nhưng ở đây, lính trận thấy bình an. Chàng nằm xuống, ngủ bên bậc thềm. Trong cơn mê, những tiếng bước chân hối hả nện trên đất, gió thổi ào ạt, những mạch huyết ấm nóng tràn qua da người, bung ra ngoài và nén vào đó sự trống trải, bất lực. Chàng thấy vị tì kheo hóa duyên trên con đường làng xanh bóng tre làng, qua mương nước, chiếc cầu, cánh đồng sen nguội gió... Trên con đường ấy, lính trận thấy một hình dung ngút ngát của thế giới xa mù, sẽ không còn khổ đau, không còn thù hận, không còn tham muốn... Con ơi, gieo một chút duyên dưới cội bồ đề. Nam mô...
*
* *
Con thấy tởm, ghê sợ mình, thương cô bé có cái nơ tím... tím như bông hoa gài trên tóc. Anh, anh có lỗi! Con bảo với cô bé. Chưa bao giờ con thấy như thế. Nhưng rõ ràng là con thấy có lỗi với dung ảnh của cô gái áo tím, người mà chưa bao giờ con quen biết, nhưng cứ mãi bám theo con, bám theo đến từng phút giây hoan lạc.
Con nôn đúng ba ngày. Nôn dẫu không hề đưa chút gì vào bụng. Thứ từ trong người con tuôn ra lúc thẫm đen như máu đọng, khi lợt màu nước cống.
Cô gái áo tím nhìn con, rút trên tóc trao cho con một bông hoa tím, lịm đi cơn đau xé ruột.
*
* *
Sau này con tìm gặp cô bé có cái nơ tím, trao cho cô mọi ước muốn để có thể hàn gắn vết thương. Cô gái áo tím đã mỉm cười, vẻ như đang thầm thĩ lúc nàng bay lên từ cửa sổ nhà con để đáp xuống một đám mây lơ lửng cuối đồi.
*
* *
Con vẫn còn mơ giấc mơ ấy, con nằm ngủ dưới cội bồ đề.
Thầy biết con sẽ về đây, con sẽ về, lính trận năm 1774. Tôi nói.
Con là ai?
Con là hạt bồ đề. Con đã nằm ngủ bên gốc cây ấy hơn 200 năm rồi.
Đúng là chàng thanh niên đã đập đầu lê gối từ cổng tam quan để vào đến Đại hùng bảo điện. Bầy rắn mối lò đầu qua đám lá nhìn, ngưỡng mộ.
Con đã là người! Cậu ta thầm thì.
Tôi se sẽ gật đầu. Giờ thì cậu sẽ không còn là bệnh nhân của tôi nữa.
Chùa im ắng, những con chim thôi cất tiếng hót. Chỉ có tiếng chuông là còn vọng ngân, lật trở giấc thiền để cô lại những hạt A-lại-da thức thành một thứ thuần túy chân như.
L.V.T.G