“Hòn sỏi không chết bởi nó không thay đổi. Hòn sỏi không chết bởi vì nó không sống. Tất cả những gì thay đổi, tất cả những gì lớn lên, tất cả những gì phát triển đều sẽ chết: tất cả những gì sống đều sẽ chết. Nói thì nghe kì quặc, nhưng chúng ta chết bởi vì chúng ta sống". Nếu nói đó là đoạn trích trong một cuốn sách triết học hẳn là nhiều bạn đọc sẽ ngạc nhiên, triết học mềm mại như vậy ư?
Đó là văn phong mà nhóm tác giả Brigitte Labbé, Jacques Azam, Michel Puech đã thể hiện trong bộ sách Thưởng thức triết học bao gồm 12 cuốn: Tôn trọng và coi thường, Tin và biết, Dành thời gian và mất thời gian, Máy móc và con người, Theo đạo và không theo đạo, Tôn trọng và coi thường, Sự sống và cái chết, Lao động và tiền bạc, Đống ý và bất đồng, Chiến tranh và hoà bình, Nhớ và quên, Thể xác và tâm trí, Quyền và nghĩa vụ.
Bộ sách do Nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành.
Bộ sách đã khơi gợi tư duy triết học trong mỗi người về những điều trong cuộc sống, bắt đầu từ những điều giản dị, đời thường nhất. Bởi vậy nên câu chuyện triết học đã trở nên thật gần gũi, dễ hình dung chứ không cao xa, phức tạp như chúng ta vẫn nghĩ. Quan trọng là, từ những câu chuyện ngay trong đời thường, được viết bằng giọng văn dung dị, trong sáng, mạch lạc, phù hợp với tất cả mọi độc giả, trong đó có cả trẻ em. Điều này thúc đẩy trẻ em có thêm ham mê tìm hiểu về cuộc sống xung quanh và hình thành ý thức với những điều căn bản nhất.
Từ thưở hồng hoang của các nền văn minh, con người tò mò muốn khám phá thế giới xung quanh mình. Thales coi nước là căn nguyên của vạn vật. Heraclitus lại cho đó là lửa. Trọng tâm tìm hiểu của triết học lúc này là vũ trụ, là tự nhiên - những gì nằm bên ngoài con người nhỏ bé. Thế rồi, con người dần lớn khôn, sự tò mò cũng mở rộng, hướng về đạo đức, lẽ công bằng, gia đình, quốc gia và mối quan hệ giữa người với người.
Từ “triết học” trong tiếng Anh là “philosophy”, vốn bắt nguồn từ chữ Hy Lạp cổ đại “philosophía”, nghĩa là “tình yêu trí tuệ”. Bẩm sinh mỗi người đã là một triết gia. Không cần ai khơi gợi, chúng ta có thể tự đặt những câu hỏi lớn về thời gian, về hạnh phúc và ý nghĩa của tất tật mọi điều trong cuộc sống. Chỉ cần có một câu hỏi nào đó, đôi khi đơn giản đến không ngờ, khiến bạn đủ đau đáu và nỗ lực tìm kiếm câu trả lời cho nó thì lúc đó, bạn đã sống một “đời sống triết học”. Tuy nhiên, đáng tiếc, sự tò mò bẩm sinh này thường không được phát triển theo thời gian và khi chúng ta lớn lên, các câu hỏi sẽ biến mất.
Bộ sách Thưởng thức triết học được thiết kế để khai thác bản năng triết học tự phát trong mỗi người và phát triển nó thông qua những câu chuyện trong tình huống quen thuộc của cuộc sống. Thưởng thức triết học không phải bộ sách triết học khô khan, với đủ những thuật ngữ rắc rối, trừu tượng mà là một bộ sách tranh hài hước, nhẹ nhàng, đơn giản, thích hợp với mọi lứa tuổi đọc để cùng ngồi lại và bày tỏ suy tư, suy ngẫm các vấn đề trong xã hội đương đại.
Với các chủ đề mang đậm tính đương đại như tôn giáo, cách đối nhân xử thế, chiến tranh, hòa bình, thể xác, tâm trí… mỗi cuốn sách được trình bày rõ ràng, thẳng thắn và hài hước để đánh thức những ý tưởng, khơi dậy khả năng lập luận và tranh biện ở trẻ; gợi nhiều suy tư và sự nhìn lại ở người lớn. Qua đó cũng gợi mở hướng ứng xử đúng đắn, nhân văn và khoan dung, nhận thức vai trò của bản thân trong xã hội ở mỗi người.
“Ta cứ tưởng rằng khi được người khác vâng lời nghĩa là chúng ta được tôn trọng. Ta cứ tưởng rằng khi được người khác sợ hãi thì chúng ta được tôn trọng. Nhầm lẫn giữa tôn trọng với lịch sự, sự quan tâm, vâng lời, sự sợ hãi hay những điều khác đôi khi thật phiền toái: Nếu ta không tôn trọng cách dùng từ “tôn trọng”, rồi ta sẽ không biết tôn trọng thực sự là gì nữa.” Giá trị của những cuốn sách như thế này được thể hiện ngay trong cách sử dụng ngôn ngữ và thông điệp mà những cuốn sách đang gửi gắm theo cách dễ chịu nhất cho bạn đọc, như những áng văn, như những dẫn giải của chính tâm hồn và tâm trí bạn.
THU LAN
VNQD