. NGUYỄN ĐỨC HÀ
Lí tưởng cách mạng có vai trò hết sức quan trọng, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt mà mỗi quân nhân cách mạng cần phải có. Trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng chỉ rõ cần phải: “Tăng cường giáo dục lí tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng vươn lên” (Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, tập 1, Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.168). Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ; quán triệt sự lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của Quân uỷ Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, các nhà trường Quân đội luôn coi việc bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên là nhiệm vụ hàng đầu. Trong đó, phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật là một nội dung quan trọng.
Hội diễn múa cờ của Trường Sĩ quan Chính trị
Nhận thức sâu sắc vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng của bộ đội, những năm qua, Đảng uỷ, ban giám hiệu, Chỉ huy các cấp ở các nhà trường Quân đội luôn quan tâm lãnh đạo chỉ đạo, quán triệt và thực hiện nghiêm túc các văn bản, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Quân đội về công tác xây dựng và đổi mới văn hoá, văn học nghệ thuật như: Nghị quyết Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI; Thông tư số 138/2020/TT-BQP ngày 10/11/2020 của Bộ Quốc Phòng quy định “Về chế độ, định mức, tiêu chuẩn đời sống văn hóa, tinh thần trong Quân đội nhân dân Việt Nam”; Kết luận số 1172-KL/QUTW ngày 16/6/2022 của Thường vụ Quân ủy Trung ương “Về tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác văn hóa, văn học, nghệ thuật trong Quân đội thời kì mới”… Qua đó, nội dung, hình thức, biện pháp phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên trở nên phong phú, đa dạng, tương đối phù hợp và bước đầu đem lại hiệu quả thiết thực. Khác với những hình thức bồi dưỡng khác, bồi dưỡng lí tưởng cách mạng qua các hình tượng nghệ thuật là biện pháp giáo dục, bồi dưỡng mang tính tự giác, không gò bó nhưng sâu sắc, tạo chuyển biến trong suy nghĩ và hành động của học viên.
Tuy nhiên, so với mục tiêu nâng cao chất lượng quá trình giáo dục - đào tạo, việc phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên ở các nhà trường Quân đội vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn, bộc lộ một số hạn chế, khuyết điểm cần khắc phục… Trong đó, cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể trong quá trình phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên các nhà trường Quân đội.
Thầy trò trao đổi kiến thức về nhiếp ảnh
Đây là giải pháp then chốt, quyết định đến chất lượng, hiệu quả của việc phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên, đồng thời là giải pháp hữu hiệu, ngăn chặn sự xâm nhập, ảnh hưởng của các loại văn hóa phẩm xấu, độc thâm nhập vào đơn vị. Thực hiện tốt giải pháp này không chỉ tạo sự chuyển biến về nhận thức, thống nhất về ý chí và hành động của các chủ thể phát huy mà còn tạo nên sự đồng thuận của các lực lượng. Chính vì vậy, đòi hỏi các tổ chức, lực lượng phải thường xuyên quan tâm, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, coi đó là nhiệm vụ cấp bách để thực hiện mục tiêu, yêu cầu đào tạo ở các nhà trường Quân đội.
Hai là, đổi mới nội dung, đa dạng hóa các hình thức, biện pháp phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên các nhà trường Quân đội.
Đây là một giải pháp quan trọng, bảo đảm cho nội dung, hình thức phát huy luôn phù hợp với thực tiễn, đáp ứng việc bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên. Ngoài các nội dung, hình thức phát huy đang thực hiện thông qua hoạt động giảng dạy văn học, nghệ thuật trên giảng đường, sinh hoạt các Câu lạc bộ, múa hát tập thể, học các bài hát quy định, những điệu nhảy trong Quân đội theo hướng dẫn của Tổng cục Chính trị, tổ chức vẽ tranh, nhiếp ảnh, sáng tác thơ, văn… gắn với các phong trào thi đua, kỉ niệm những ngày lễ lớn. Tổ chức các diễn đàn nghệ thuật, các mô hình, giáo cụ trực quan, bình thơ văn, các ca khúc cách mạng, ca ngợi Tổ quốc, quê hương, ca ngợi Đảng, Bác Hồ; mạn đàm, trao đổi cách tiếp nhận các tác phẩm văn học, nghệ thuật; tổ chức các hoạt động vui chơi, sinh nhật đồng đội, các cuộc vận động, cuộc thi, liên hoan, hội diễn, tổng kết, giao lưu văn hóa, biểu diễn nghệ thuật, tham gia các sự kiện văn hóa của Quân đội, đất nước.
Ngoài các hình thức trên, các nhà trường Quân đội có thể thành lập và duy trì các hoạt động ngoại khoá, bổ trợ, trong đó có hoạt động của các câu lạc bộ, diễn đàn, tổ tư vấn của học viên. Các câu lạc bộ với đa dạng hình thức tổ chức sinh động sẽ là sân chơi, gắn với nhu cầu, tâm lí của tuổi trẻ và đặc điểm, nhiệm vụ của các nhà trường đồng thời cập nhật những vấn đề dư luận quan tâm trên cơ sở định hướng chính trị đúng đắn, hợp lí.
Ba là, phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác trong tự bồi dưỡng lí tưởng cách mạng qua các hoạt động văn học, nghệ thuật của học viên.
Đây là một trong những giải pháp quan trọng, có ý nghĩa quyết định trực tiếp đến hiệu quả phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên. Mỗi học viên không chỉ là đối tượng hoạt động phát huy hướng tới để giáo dục, bồi dưỡng mà còn là chủ thể tích cực của quá trình này; thông qua sự tiếp nhận văn học, nghệ thuật và quá trình tự giáo dục, tự bồi dưỡng của mỗi học viên để chuyển hóa thành phẩm chất, lí tưởng, nhân cách bên trong họ. Điều này cần phải được duy trì thành nền nếp, thường xuyên. Đồng thời, có sự quản lí, theo dõi, uốn nắn kịp thời của cán bộ quản lí các cấp.
Bốn là, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, đảm bảo điều kiện cơ sở vật chất, trang bị kĩ thuật cho phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên.
Đây là giải pháp cơ bản và cần thiết khi phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên các nhà trường Quân đội. Bởi, tất cả những phẩm chất, năng lực của học viên nói chung và quá trình thực hiện các hoạt động phát huy nói riêng luôn được hình thành, phát triển trong một điều kiện xã hội, môi trường tập thể với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị nhất định.
Thực tế, ở các đại đội đủ quân được trang bị tivi 32 inch đã trở nên lạc hậu. Đàn oóc-gan, đàn ghi-ta điện, trống điện tử cấp cho một số tiểu đoàn song rất ít cán bộ, chiến sĩ biết sử dụng, gây lãng phí. Nhiều vật tư, trang thiết bị như camera, máy ảnh cấp cho đơn vị thuộc công nghệ cũ, hiệu quả sử dụng thấp… Thực tiễn trên đặt ra cho lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong các nhà trường Quân đội phải tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang bị, phương tiện kĩ thuật phục vụ hoạt động phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật đồng thời tổ chức quản lí, sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm, hợp lí các trang bị, phương tiện kĩ thuật hiện có phù hợp với thực tiễn hiện có của đơn vị mình.
Năm là, tăng cường công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên; tích cực đấu tranh với những luận điệu chống phá của các thế lực thù địch.
Kết hợp giữa “xây” và “chống” là phương châm xuyên suốt quá trình thực hiện các hoạt động phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên. Vì vậy, vừa làm tốt công tác sơ kết, tổng kết; mặt khác đẩy mạnh đấu tranh chống quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch là giải pháp quan trọng, trực tiếp làm thất bại âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc của các thế lực thù địch nhằm chống phá Quân đội về chính trị. Phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên các nhà trường Quân đội hiện nay đòi hỏi các cấp lãnh đạo cần thường xuyên nâng cao nhận thức, ý thức cảnh giác cho mọi lực lượng trong các nhà trường nói chung và học viên nói riêng về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch trong quá trình thưởng thức, đánh giá, tiếp nhận và sáng tạo các tác phẩm văn học, nghệ thuật.
Văn học, nghệ thuật là một mặt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội. Phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật trong bồi dưỡng lí tưởng cách mạng cho học viên các nhà trường Quân đội hiện nay là một nhiệm vụ quan trọng có nội dung, hình thức tiến hành đa dạng và tổng hợp. Mỗi học viên cần thể hiện tính tích cực, chủ động trong quá trình tự bồi dưỡng lí tưởng cách mạng thông qua các hoạt động phát huy vai trò của văn học, nghệ thuật. Qua đó, thể hiện tinh thần xung kích, tiền phong, khát vọng cống hiến, mãi mãi xứng đáng với truyền thống bản chất tốt đẹp của Quân đội, với danh hiệu, danh xưng cao quý “Bộ đội Cụ Hồ” mà nhân dân tin yêu trao tặng.
N.Đ.H
VNQD