Trong lịch sử dân tộc, Đà Nẵng sớm được biết đến là một thương cảng lớn nhất miền Trung Việt Nam. Đà Nẵng cũng là một địa danh gắn liền với công cuộc mở mang bờ cõi Đại Việt từ nhiều thế kỉ trước. Những dấu vết đặc trưng của một cảng biển lớn - cửa ngõ giao lưu quốc tế gắn liền với xứ Đàng Trong vẫn còn hiện rõ. Trong dòng chảy lịch sử, Đà Nẵng là một tiền đồn quan trọng trong công cuộc chống giặc ngoại xâm, nhất là đối với hai cuộc kháng chiến thần thánh vừa qua.
Góp công sức, máu xương vào sự phát triển và trưởng thành của Đà Nẵng, có vai trò rất lớn của lực lượng vũ trang - những người chiến sĩ trưởng thành từ lửa đỏ. Với truyền thống “Trung thành, dũng cảm, quyết chiến, quyết thắng”, lực lượng vũ trang Đà Nẵng đã lập nhiều chiến công xuất sắc, và hôm nay, trong công cuộc đổi mới, đang góp phần quan trọng của mình vào sự phát triển bền vững của thành phố.
Trong không khí chuẩn bị mùa ra quân huấn luyện mới, Tạp chí Văn nghệ Quân đội có cuộc trò chuyện với Đại tá Đoàn Duy Tân - Chính ủy Bộ Chỉ huy quân sự thành phố Đà Nẵng.
PV: Các nhà văn quân đội nhiều thế hệ đều gắn bó rất chặt chẽ, ân tình và có nhiều sáng tác về Đà Nẵng, về lực lượng vũ trang Quân khu 5. Những cái tên như Nguyên Ngọc, Nguyễn Chí Trung, Thu Bồn, Nguyễn Trí Huân, Nguyễn Bảo, Chu Lai, Ngân Vịnh, Trung Trung Đỉnh, Thanh Quế... đều gắn bó rất sâu sắc từ trong chiến tranh tới ngày hòa bình với Đà Nẵng. Bài hát Đà Nẵng tình người từ lời thơ Ngân Vịnh là nhạc hiệu phát thanh luôn vang lên hàng ngày như nhắc nhở chúng tôi mối gắn bó ruột thịt của các nhà văn, nhà thơ quân đội với Đà Nẵng. Trong không khí chuẩn bị cho mùa huấn luyện mới của lực lượng vũ trang Đà Nẵng cũng là âm hưởng ngày hội mùa xuân, đồng chí hãy cho biết cảm xúc của mình và khái lược một số nét tiêu biểu về thành phố Đà Nẵng?
Đại tá Đoàn Duy Tân: Chúng tôi rất vui và tự hào được là người chiến sĩ trong lực lượng vũ trang, thực hiện nhiệm vụ được giao trên mảnh đất có bề dày văn hóa, giàu truyền thống cách mạng như Đà Nẵng. Đà Nẵng thật hiền hậu mà quá đỗi trầm hùng. Thành phố cảng biển tuy nhỏ về diện tích nhưng đậm đặc các di chỉ văn hóa, nhất là truyền thống cách mạng trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ. Lực lượng vũ trang Đà Nẵng trưởng thành và lớn mạnh, chiến đấu và lập công xuất sắc, góp vào chiến công chung của Khu 5 trong hai cuộc kháng chiến hết sức gian khổ, ác liệt đó. Đà Nẵng phía bắc giáp tỉnh Thừa Thiên - Huế, phía tây và nam giáp tỉnh Quảng Nam, phía đông giáp Biển Đông. Trung tâm thành phố cách Thủ đô Hà Nội 764km về phía bắc, cách Thành phố Hồ Chí Minh 964km về phía nam, khá cân bằng về địa lí như một điểm cầu nối giữa hai đầu Nam - Bắc Tổ quốc. Đà Nẵng vừa có núi cao, vừa có sông sâu, đồi dốc trung du xen kẽ đồng bằng ven biển vừa hùng vĩ vừa thơ mộng chính là lợi thế phát triển toàn diện của mình. Từ nhiều thế kỉ trước, kể cả khi cửa biển Hội An đang trong thời kì phát triển rực rỡ vào thế kỉ XVII, thì cửa biển Đà Nẵng đã được đánh giá rất cao với công năng vượt trội của nó. Cửa biển Đà Nẵng với dãy núi Ngũ Hành Sơn và con sông Cổ Cò sâu rộng đón những chiếc tàu vượt đại dương, luôn hấp dẫn các thương đoàn Nhật Bản, Trung Hoa. Năm 1835, vua Minh Mạng từng chỉ dụ: “Tàu Tây chỉ được đậu tại Cửa Hàn, còn các cửa biển khác không được tới buôn bán” đã lập tức biến Đà Nẵng thành một thương cảng lớn nhất miền Trung. Các quan hệ buôn bán, chuyên chở, giao thương trong và ngoài nước ngày một tập trung vào cửa biển Đà Nẵng. Chính bởi vậy, Đà Nẵng đã sớm phát triển các ngành tiểu thủ công nghiệp, sửa chữa tàu thuyền, sơ chế nông lâm sản và các dịch vụ thương mại khác. Đà Nẵng nằm ở trung độ của Việt Nam, trên trục giao thông huyết mạch Bắc - Nam cả về đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không, cửa ngõ giao thông đặc biệt quan trọng của cả miền Trung và Tây Nguyên, là điểm cuối của hành lang kinh tế Đông - Tây đi qua các nước Myanmar, Lào, Thái Lan. Chính bởi vậy, những giao thoa, hội nhập không chỉ về kinh tế, thương mại mà cả văn hóa, văn học nghệ thuật cũng rất phong phú. Các nhà văn, nhà thơ quân đội kể trên gắn bó với hai cuộc kháng chiến, gắn bó với Khu 5, với Đà Nẵng vừa là lẽ tất nhiên vừa là niềm tự hào của người chiến sĩ lực lượng vũ trang thành phố. Nhà văn Nguyễn Chí Trung, nhà thơ Thu Bồn, Ngân Vịnh luôn được quân và dân Đà Nẵng hết sức thương mến, coi như người Đà Nẵng ruột thịt cùng mình. Chuẩn bị cho mùa ra quân huấn luyện mới, chính các sáng tác văn học nghệ thuật là hành trang không thể thiếu đối với mỗi người chiến sĩ, góp phần làm giàu có hơn tâm hồn, giúp người chiến sĩ trưởng thành toàn diện hơn để phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Đó cũng là nét đẹp của người chiến sĩ lực lượng vũ trang Đà Nẵng hôm nay.
PV: Truyền thống “Trung thành, dũng cảm, quyết chiến, quyết thắng” của lực lượng vũ trang Đà Nẵng đã được hun đúc lên bằng trí tuệ, mồ hôi và rất nhiều xương máu của các lớp người đi trước. Đồng chí hãy khái quát một số dấu mốc tiêu biểu để có được truyền thống vẻ vang trên?
Đại tá Đoàn Duy Tân: Thành tích vẻ vang của lực lượng vũ trang Đà Nẵng là rất nhiều chiến công, dấu mốc lịch sử đã in đậm trong trái tim nhân dân và chiến sĩ các thế hệ. Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2/9/1945, cũng là khoảng thời gian lực lượng vũ trang thành phố Đà Nẵng ra đời, và trước đó cũng chính là lực lượng nòng cốt cùng nhân dân khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945. Khí thế sục sôi, dòng thác cách mạng đã mau chóng để người chiến sĩ hòa mình, góp công sức trong công cuộc lớn. Từ trước đó, Đảng bộ và nhân dân thành phố đã không ngừng chăm lo xây dựng, phát triển lực lượng vũ trang. Khi mới hình thành vào tháng 2/1945, chỉ có 7 đội viên, thì đến tháng 7/1945 đã phát triển lên 1.400 đội viên du kích, biên chế thành các tiểu đội, trung đội, đại đội. Đây chính là lực lượng nòng cốt cùng nhân dân Đà Nẵng khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945. Tiếp đó, hưởng ứng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Hồ Chủ tịch, cùng với quân và dân cả nước, lực lượng vũ trang thành phố Đà Nẵng đã anh dũng chiến đấu chống thực dân Pháp xâm lược và lập nhiều chiến công xuất sắc. Trong 9 năm kháng chiến, lực lượng vũ trang Đà Nẵng đã tổ chức hàng trăm trận đánh lớn nhỏ, tiêu biểu là các trận phục kích quân Pháp vận chuyển quân và vũ khí qua đèo Hải Vân, tiêu diệt hàng trăm tên địch, trong đó có tên Đại tá Rô-giê chỉ huy quân Pháp ở miền Trung, phá hủy 24 xe quân sự, nhiều tàu, thu hồi 16 khẩu súng các loại. Tổ chức phục kích và tập kích vào các mục tiêu quân sự của quân Pháp trong thành phố, tiêu diệt nhiều sĩ quan, ác ôn, bắt 19 lí trưởng đưa đi giáo dục cải tạo, bắt sống tên Tôn Thất Dật - Thị trưởng Đà Nẵng.
Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước, ngay sau khi Mĩ đổ quân vào Đà Nẵng ngày 8/3/1965, lực lượng vũ trang thành phố đã chủ động và phối hợp với các lực lượng tiến công quân Mĩ trong nội thành và mở rộng vành đai chiến đấu, tiêu biểu là trận đánh phủ đầu quân Mĩ ngày 12/3/1965 của du kích xã Hòa Lạc, phục kích một trung đội lính thủy đánh bộ Mĩ ở Bàu Mạc giành thắng lợi giòn giã. Tiếp đó là các trận đánh vào khách sạn Caraven ngày 5/4/1965; trận tập kích sân bay Đà Nẵng đêm 29 rạng ngày 30/6/1965, phá hủy 57 máy bay, 43 xe quân sự, loại khỏi vòng chiến đấu 118 tên và trận tập kích kho xăng Liên Chiểu đêm 25/9/1965 thiêu hủy 9 bồn xăng 20.000 triệu lít, phá hủy một đoàn tàu chở dầu, diệt 100 tên địch; trận tập kích sân bay Nước Mặn đêm 26/10/1965, loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm tên giặc lái, nhân viên chuyên môn kĩ thuật, phá hủy 100 máy bay trực thăng... và nhiều trận chiến đấu khác đã hình thành phong trào thi đua “Diệt xe cơ giới”, “Bắn máy bay”, “Lấy súng Mĩ bắn Mĩ”, “Tìm Mĩ mà đánh, tìm ngụy mà diệt”, góp phần cùng quân và dân cả nước đánh bại chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của Mĩ, buộc chúng phải kí Hiệp định Paris, chấm dứt chiến tranh xâm lược Việt Nam.
Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, lực lượng vũ trang thành phố đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các binh đoàn chủ lực, thần tốc, táo bạo, bất ngờ tiến công dồn dập vào hệ thống căn cứ, đồn bốt của Mĩ - ngụy, đập tan Khu liên hiệp quân sự Đà Nẵng, xóa sổ Quân đoàn 1 ngụy trên 1 vạn tên, cùng với quân giải phóng và nhân dân giải phóng hoàn toàn Đà Nẵng vào ngày 29/3/1975, tạo thời cơ để giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Những dấu mốc lịch sử ấy luôn là niềm tự hào và cũng là động lực phát triển, trưởng thành của mỗi người chiến sĩ lực lượng vũ trang Đà Nẵng hôm nay.
Công tác quân sự, quốc phòng luôn được Thành phố Đà Nẵng quan tâm Ảnh: TL
PV: Thật tự hào với những dấu mốc lịch sử cũng là những chiến công tạo nên chất “tường đồng vách sắt” của người chiến sĩ các thế hệ lực lượng vũ trang Đà Nẵng, góp phần tạo nên phẩm chất anh hùng của quân đội ta. Từ nền tảng đó, sau dấu mốc ngày 1/1/1997, thành phố Đà Nẵng trở thành đơn vị trực thuộc Trung ương, lực lượng vũ trang thành phố đã ra sức phấn đấu, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ và nhận được sự tin cậy, khen thưởng của Quân khu, của Bộ Quốc phòng và các cấp cao hơn. Đồng chí hãy chia sẻ về vấn đề này.
Đại tá Đoàn Duy Tân: Trước bối cảnh chung sau khi chia tách còn những khó khăn nhất định, Bộ Chỉ huy quân sự thành phố đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền thành phố lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ quốc phòng địa phương và xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân ngày càng vững chắc, kết hợp phát triển kinh tế với tăng cường tiềm lực cho quốc phòng, tạo nên thế trận phòng thủ cơ bản, liên hoàn, vững chắc.
Lãnh đạo Bộ Chỉ huy các thời kì luôn xác định phải tăng cường chỉ đạo các lực lượng vũ trang thành phố thực hiện tốt chức năng là đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất, nhất là trong công tác dân vận, vận động quần chúng. Điểm nổi bật phải kể đến là đã chủ động phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, các đơn vị quân đội của Bộ, Quân khu tổ chức 16.457 lượt cán bộ, chiến sĩ, trên 20.000 lượt hội viên, đoàn viên thanh niên và sinh viên các trường đại học trên địa bàn hành quân dã ngoại làm tốt công tác dân vận, vận động quần chúng ở những xã, phường khó khăn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng tôn giáo không chỉ trong địa bàn thành phố mà còn ở một số nơi thuộc tỉnh Quảng Nam.
Tích cực thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội, các phong trào đền ơn đáp nghĩa, xây dựng môi trường văn hóa trong quân đội gắn với chương trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của thành phố; xây dựng cơ sở chính trị, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng, chính quyền, các lực lượng vũ trang, xây dựng “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc.
Trong những năm gần đây, sự phát triển bền vững của thành phố đều có công sức của lực lượng vũ trang. Những người lính Cụ Hồ đều ra sức phấn đấu, phát huy tốt truyền thống “Trung thành, dũng cảm, quyết chiến, quyết thắng”, làm nên những thành tựu mới được nhân dân ghi nhận. Trong công tác tuyển quân thực hiện nghĩa vụ quân sự đầu năm 2023, Đà Nẵng là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về chất lượng thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự. Rất nhiều lá đơn tình nguyện tâm huyết của thanh niên đã cho thấy tuổi trẻ Đà Nẵng luôn hướng tới cái đích cao nhất trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, sẵn sàng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, luôn mong muốn khoác trên mình bộ quân phục Bộ đội Cụ Hồ.
PV: Với vị thế là trung tâm kinh tế của khu vực miền Trung - Tây Nguyên, ngành công nghiệp của thành phố Đà Nẵng đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 20% một năm. Thành phố đang đề ra mục tiêu trở thành một trong những địa phương đi đầu trong công cuộc công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Góp phần vào sự tăng trưởng cao ấy chính là sự ổn định chính trị - xã hội mà trong đó vai trò của lực lượng vũ trang thành phố là rất đáng ghi nhận. Xin đồng chí nói rõ hơn về vấn đề này.
Đại tá Đoàn Duy Tân: Đối với lực lượng vũ trang thành phố Đà Nẵng, chúng tôi luôn xác định phải đảm đương thật tốt vai trò, vị trí, chức năng của mình, hoàn thành tốt nhiệm vụ tham mưu cho Thành ủy, Ủy ban nhân dân thành phố, lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc. Năm 2022 đã lãnh đạo, chỉ đạo diễn tập khu vực phòng thủ cho 3 quận đạt kết quả tốt, đảm bảo an toàn tuyệt đối. Phối hợp với Viện Lịch sử quân sự và Quân khu 5 tổ chức Hội thảo khoa học kỉ niệm 70 năm chiến thắng Đồn Nhất - Hải Vân Quan với chất lượng và tiếng vang sâu sắc. Ban hành và triển khai kế hoạch tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (Khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Kiện toàn Ban chỉ đạo về Khu vực phòng thủ, Hội đồng Nghĩa vụ quân sự, Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phát triển dân sinh thành phố... Công việc rất nhiều, song được Quân khu và thành phố chỉ đạo sâu sát, các cơ quan chức năng phối hợp nhịp nhàng, nên các mặt công tác đều hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc. Chỉ tính riêng việc tham gia thẩm định các dự án kinh tế - xã hội có liên quan tới lĩnh vực quốc phòng (46 dự án) được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ, đã nói lên vai trò quan trọng của lực lượng vũ trang thành phố với sự phát triển bền vững của Đà Nẵng.
PV: Chúng tôi được biết, lực lượng vũ trang thành phố Đà Nẵng luôn hưởng ứng và đạt thành tích cao trong các hội thi, hội thao và các phong trào thi đua toàn diện của cấp trên, Quân khu 5, thành phố. Đây cũng là nét nổi trội của đơn vị nhiều năm dẫn đầu phong trào thi đua của Quân khu. Xin đồng chí nêu một vài thành tích tiêu biểu.
Đại tá Đoàn Duy Tân: Đúng như vậy! Lực lượng vũ trang Đà Nẵng khi tham gia các hội thi, hội thao do cấp trên tổ chức đều đạt kết quả tốt, tiêu biểu như: Hội thi Pháp luật về dân quân tự vệ toàn quốc năm 2022 đạt 1 giải Nhất và 2 giải Nhì cá nhân; Hội thi Kĩ thuật tăng - thiết giáp toàn quân được tặng cờ giải Nhì toàn đoàn và 1 giải Nhất cá nhân; Hội thi kho vũ khí - đạn cấp chiến thuật, chiến dịch đạt giải Ba toàn đoàn; Cuộc thi clip tuyên truyền về chăm sóc, bảo vệ trẻ em và phòng chống bạo lực gia đình do Quân khu tổ chức đạt giải Nhất; Hội thi Sáng kiến cải tiến mô hình học cụ cấp Quân khu có 9 đề tài đạt giải... Chính từ các cuộc thi trên, người chiến sĩ lực lượng vũ trang thành phố Đà Nẵng được rèn luyện và trưởng thành toàn diện. Chất lượng từ các cuộc thi đã và đang là động lực phấn đấu của anh em…
PV: Đối với lực lượng vũ trang thành phố, các mặt công tác dân vận, chính sách, tinh thần tương thân tương ái luôn được đề cao với những hoạt động rất hiệu quả. Đồng chí hãy cho biết một số hoạt động tiêu biểu trong năm 2022?
Đại tá Đoàn Duy Tân: Phải khẳng định rằng, vấn đề trên vừa là truyền thống vừa là nét đẹp của lực lượng vũ trang Đà Nẵng. Toàn lực lượng hưởng ứng và thực hiện tốt phong trào thi đua “Lực lượng vũ trang thành phố chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Lực lượng vũ trang thành phố chung tay vì người người - không để ai bị bỏ lại phía sau”. Trong năm 2022, chúng tôi đã bàn giao 5 căn nhà cho gia đình dân quân bị thiệt hại do bão lũ tại huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam; xây 2 căn và sửa chữa 1 nhà tình nghĩa, 1 nhà đồng đội với tổng kinh phí 600 triệu đồng; tổ chức hoạt động “Chung tay chăm lo tết cho người nghèo” với tổng kinh phí 555 triệu đồng; thi công 1.030m đường bê tông nông thôn; tổ chức các hoạt động đền ơn đáp nghĩa nhân dịp 27/7 chu đáo, ý nghĩa với tổng số tiền 1,116 tỉ đồng. Tham mưu thực hiện tốt công tác đối ngoại quân sự tại tỉnh Saravan - Lào với hình thức thăm, tặng quà, cấp phát thuôc tổng số tiền gần 4 tỉ đồng. Những con số trên vật chất tuy không lớn, nhưng tấm lòng với đồng đội, với nhân dân thật vô cùng đáng quý. Đó cũng là niềm tự hào và sự phấn đấu liên tục của người chiến sĩ lực lượng vũ trang Đà Nẵng.
PV: Những con số cũng là những thành tích đạt được của lực lượng vũ trang Đà Nẵng đã khẳng định sự trưởng thành vững chắc, tinh thần phát huy truyền thống “Trung thành, dũng cảm, quyết chiến, quyến thắng” của người chiến sĩ luôn xuyên suốt và hướng tới tầm cao mới. Trên tinh thần ấy, xin đồng chí khái quát ngắn gọn phương hướng phấn đấu của lực lượng vũ trang thành phố hôm nay.
Đại tá Đoàn Duy Tân: Lực lượng vũ trang thành phố luôn hiểu sâu sắc rằng, các thế hệ đi trước đã hi sinh biết bao máu xương vì Tổ quốc, thắp sáng ngọn lửa truyền thống trao truyền đến hôm nay. Các thế hệ cán bộ chiến sĩ lực lượng vũ trang thành phố hôm nay và mãi mãi sau này nguyện kế tục xứng đáng và phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, đoàn kết thành một khối vững chắc cùng nhau xây dựng quê hương, xây dựng lực lượng vũ trang thành phố cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, thực sự là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố, xứng đáng với lời khen tặng của Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Đà Nẵng: Lực lượng vũ trang thành phố Đà Nẵng “Trung thành, dũng cảm, quyết chiến, quyết thắng”.
PV: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí Chính ủy!
PV
VNQD