. NGUYỄN ANH TUẤN
1.
Trời đã sang thu. Cái lạnh buổi sớm mai như bàn tay vô hình níu chặt cánh rừng già chìm sâu trong cơn ngái ngủ. Lớp sương mù trắng xóa phủ kín cả ngọn núi Quân Yên(1) tựa tấm màn ma mị. Trên con đường thoai thoải lên núi thấp thoáng bóng người chậm rãi cất bước. Một người cao lớn, hông giắt đoản đao, lưng mang tay nải, vừa đi vừa cố gắng dùng lồng đèn soi đường. Một người có vóc dáng của một văn nhân nhưng bước đi đầy oai vệ.
Hai người dừng lại trước một ngôi mộ bên hữu núi. Tấm bia mộ khắc dòng chữ lớn, màu sơn đỏ: “Thái phó Trung quốc công Trịnh Cối chi mộ”(2). Người hộ vệ châm lửa cho những ngọn nến đã tắt, đoạn lấy trong tay nải ra các đồ lễ rồi đặt lên các khay đựng. Trong số đồ lễ có ba quả trứng gà luộc cùng một ít muối. Người hộ vệ kính cẩn đưa hương cho chủ nhân. Ông ta nhận lấy rồi vẫy tay ra hiệu cho anh ta lui xuống. Đoạn, ông cúi gập người, vái ba vái rồi cắm hương. Mùi trầm thơm từ những cây hương đang nghi ngút khói cùng hơi ấm từ những ngọn nến vừa mới được thắp làm cho ngôi mộ vơi bớt vẻ hoang lạnh.
Minh họa: Tào Linh
Người hành lễ có vầng trán cao rộng, cặp lông mày rậm rạp tựa như hai cánh cung vừa mới bung dây, đôi mắt phượng hẹp và dài, đang khép hờ như cố giấu đi ánh nhìn đầy uy lực của kẻ mang hùng tâm tráng chí. Ông chính là Bình An vương Trịnh Tùng - vị chúa chính thức đầu tiên của dòng họ Trịnh dưới thời Lê Trung hưng. Còn người đang nằm dưới mộ là người anh cùng cha khác mẹ của ông.
Khi hương đã tàn phân nửa, Trịnh Tùng bước đến khay đựng ba quả trứng gà, lấy một quả, bóc vỏ, chia làm đôi, lấy một ít muối rắc lên chỗ lòng đào vẫn còn sền sệt rồi cho vào miệng nhai nhồm nhoàm như một đứa trẻ. Một giọt lệ chạy dài trên gò má nhăn nhúm của ông.
2.
Bữa ấy, Thái sư Trịnh Kiểm đang đau đầu với việc binh tình từ biên ải thì kinh hãi nghe tin Trịnh Cối và Trịnh Tùng lén đi tắm ao suýt chết đuối, may mà được người hầu cứu kịp. Nhìn hai đứa con đang co ro quỳ dưới sân, ông vừa thương vừa giận. Cầm roi chỉ thẳng vào mặt thằng cả, ông quát lớn:
- Cối! Con là anh, sao không biết bảo ban em ở nhà đọc sách mà lại lén đi chơi, để xảy ra cơ sự này hả?
Trịnh Cối khoanh tay, nhìn em rồi lại nhìn cha, lắp bắp:
- Con…con…
- Nằm xuống! - Không đợi đứa con giải thích, Thái sư cắt ngang bằng một mệnh lệnh dứt khoát.
Trịnh Cối vừa nằm sấp đã bị ngọn roi mây vụt mạnh vào mông. Vốn xuất thân cơ hàn tay trắng làm nên sự nghiệp, Trịnh Kiểm rất nghiêm khắc trong cách dạy con. Ông sợ những đứa con của mình sống trong nhung lụa từ bé, nếu không được rèn giũa, lớn lên sẽ không đủ bản lĩnh để thay ông gánh vác sự nghiệp mà cả đời ông khó nhọc lao tâm.
Những ngọn roi tiếp tục vụt xuống trong tiếng khóc nức nở của hai đứa trẻ. Bỗng cậu em Trịnh Tùng chạy tới ôm lấy chân cha gào lớn:
- Hu hu… Không phải là lỗi của anh Cối đâu cha ơi… Là con đầu têu… Ban chiều, anh Cối đang viết chữ trong thư phòng… chính con đã rủ anh ấy đi tắm ao… Cha cứ đánh con đi… đừng đánh anh Cối mà tội…
Ngọn roi vừa vung lên bỗng từ từ hạ xuống. Trịnh Kiểm cúi xuống, trừng mắt hỏi:
- Cối! Có đúng như thế không?
Nhìn ánh lửa trong đôi mắt hung dữ của cha, Trịnh Cối run lên bần bật. Thế nhưng cậu vẫn im lặng, không hé nửa lời. Tuy vậy, với một người đã đi qua sương gió như Trịnh Kiểm, sự im lặng ấy cũng đủ cho ông biết câu trả lời. Vứt ngọn roi xuống sân, ông nói:
- Thằng Cối là anh cả, không chịu khuyên can em lại nghe lời rủ rê, bỏ học đi tắm ao nay phạt mười roi đã xong. Thằng Tùng là phận em, nhưng lại đầu têu, rủ anh bỏ học đi chơi, phạt quỳ từ đây cho đến khuya, cấm được ăn cơm, uống nước. Ai mang đồ ăn, thức uống cho nó, ta chặt tay.
Thái sư định quay đi, chợt thấy đám người hầu cận vẫn đang quỳ mọp gần đó run rẩy, liền hét lớn:
- Lính đâu! Trừ kẻ có công cứu nhị vị công tử, số còn lại, đem ra ngoài chém hết cho ta!
Đám người hầu mặt cắt không còn giọt máu, rối rít xin tha mạng. Dù đang còn rất đau vì đòn roi, Trịnh Cối vẫn gắng sức chạy đến níu tay áo cha:
- Cha ơi! Anh em con biết lỗi rồi. Xin cha hãy tha mạng cho họ...
Trịnh Tùng thấy vậy cũng chạy tới cùng anh xin cho đám gia nhân:
- Xin cha tha tội cho họ. Là con bắt họ không được nói cho cha biết. Chúng con không dám nữa đâu… Con xin cha…
Trịnh Kiểm lạnh lùng đáp:
- Ý ta đã quyết, không có chuyện cầu xin. Các con hãy nhớ cho kĩ. Đám người kia chết không phải do ta tàn nhẫn, mà là do các con. Do sự ích kỉ, ham chơi của các con đã làm liên lụy đến chúng. Quân bay đâu! Lập tức thi hành.
Hơn chục người lính to khỏe lao tới lôi xềnh xệch đám người hầu đi trong tiếng van xin, la hét thảm thiết. Họ bị lôi ra cửa sau. Một tiếng hô “chém” vang lên khiến cho hai anh em lạnh cả tóc gáy.
Tiếng la hét tắt ngấm. Mùi máu tanh nương theo những cơn gió bay vào.
3.
Trăng đã lên cao. Trịnh Tùng quỳ đến kiệt sức, tưởng sắp đổ gục thì một bàn tay đỡ lấy tấm thân mảnh khảnh của cậu.
- Tùng! Gắng lên em.
Trịnh Cối lấy bầu nước đưa cho em uống. Trịnh Tùng nhờ hớp nước của anh mà tỉnh lại, mếu máo:
- Anh Cối! Em đói bụng quá...
- Suỵt! - Trịnh Cối để ngón tay lên miệng ra dấu giữ im lặng, đoạn nhìn quanh rồi lấy trong người ra ba quả trứng gà đang còn nóng hổi với một ít muối. Cậu lấy một quả, bóc vỏ rồi bẻ đôi ra. Trịnh Tùng tròn xoe mắt:
- Ớ! Trứng luộc chưa chín hả anh?
Trịnh Cối cười khì:
- Ngốc! Không phải là trứng luộc chưa chín, mà là... chưa chín hết... Hi hi... Đây trứng lòng đào. Bên ngoài lòng trắng đã chín, nhưng bên trong thì để cho lòng đỏ chín vừa phải.
- Èo! Tanh chết đi được... - Trịnh Tùng ngúng nguẩy.
- Ngon lắm! Không tanh đâu. Nhìn này... - Trịnh Cối vừa nói vừa thổi phù phù cho bớt nóng, đoạn lấy ít muối rắc đều vào giữa lòng đào - Há mồm ra nào. Ăn trứng lòng đào phải ăn cả miếng to mới ngon.
Trịnh Tùng đành há miệng rồi lủm luôn một mạch. Vị nhị công tử khựng lại. Vị béo ngậy nóng hổi của trứng gà quyện với vị mặn của muối tạo nên một hương vị kì lạ, tuyệt hảo hơn bất cứ mĩ vị nào cậu từng được nếm qua.
- Ngon quá! Ngon quá anh Cối ơi…
Trịnh Tùng reo lên, vội lấy miếng trứng còn lại toan cho vào mồm nhưng thấy anh đang chép miệng, nuốt nước miếng ừng ực, cậu chợt thấy xấu hổ cho cái tật tham ăn của mình, bèn chia nửa miếng trứng rồi đưa cho Trịnh Cối.
- Ngon ghê á! Nhưng sao anh luộc ít vậy?
Vừa nói, Trịnh Tùng vừa cho những ngón tay vào miệng mút lấy mút để những giọt lòng đỏ trứng gà còn dính lại. Trịnh Cối cười khì:
- Anh lẻn vào nhà bếp, còn đúng ba quả thôi đó. Mà đừng có mút tay nữa, nhìn chẳng ra dáng công tử con nhà Thái sư gì cả.
Nghe thế, Trịnh Tùng xị mặt:
- Hứ! Có ai nhìn thấy đâu. Mà sau này, có anh gánh vác hết rồi. Em chỉ đi chơi với ăn trứng lòng đào anh luộc thôi... hi hi...
Trịnh Cối chững lại trước câu nói vô tư của người em. Gánh vác ư? Sao ai cũng muốn cậu gánh vác? Sao ai cũng kì vọng ở cậu? Đặc biệt là cha. Tuổi thơ cậu lớn lên trong sự thiếu vắng hơi ấm của cha. Nhà của ông là chiến trường. Những lần về nhà hiếm hoi, ông đều mang theo trên người những vết thương, có những vết thương máu vẫn tanh nồng. Ông luôn nhìn Trịnh Cối bằng cái nhìn nghiêm khắc và sớm dạy cho cậu những thứ thuộc về thế giới của người lớn, về đạo quân tử, về nghĩa vua tôi, về cái gọi là Trung hưng nhà Lê, về đám người họ Mạc mà ông phải diệt trừ, mà nếu đời ông chưa làm được, cậu sẽ phải tiếp tục gánh vác. Sự kì vọng đó khiến cậu sợ hãi...
- Anh... anh ơi!
Tiếng gọi réo của người em làm cho dòng suy nghĩ mông lung của Trịnh Cối bị cắt ngang.
- Mấy người hầu... bị... bị chém hết rồi ạ?
Trịnh Cối rùng mình. Cậu buồn bã gật đầu kể lại lúc ra sân sau, thấy quân lính đang xối nước lau dọn những vết máu. Những cái đầu lâu được đựng trong các túi vải trắng mang đi. Máu từ những thủ cấp thấm qua lớp vải nhỏ giọt xuống nền. Cậu đã phải lấy tay che miệng để kìm cơn buồn nôn đang chực trào trong họng. Lấy mấy mạng người chỉ đổi lấy bài học cho các con thì quả thực quá tàn nhẫn.
- Là do em hết! - Trịnh Tùng mếu máo - Tại em ham chơi... mà anh bị cha đánh đòn... rồi làm cho đám gia nhân bị chết oan...
Nói đến đó, cậu út òa lên khóc nức nở. Trịnh Cối vội ôm chầm lấy em mà an ủi. Cách đó không xa, Trịnh Kiểm cùng thầy dạy học của Trịnh Cối, Trịnh Tùng chứng kiến tất cả. Thái sư hài lòng vì những đứa con của mình đã có được bài học cần thiết về việc chịu trách nhiệm cho hành vi của chúng. Đại trượng phu muốn làm nên nghiệp lớn thì phải cẩn trọng suy xét, không thể tùy tiện.
- Đại nghiệp của họ Trịnh ta có hi vọng rồi - Trịnh Kiểm vừa nói vừa quay đi, lòng đầy phấn khích.
Thế nhưng, ông thầy đồ với mái tóc bạc lại không nghĩ như thế. Linh tính mách bảo ông rằng, giữa hai đứa trẻ này sẽ xảy ra một cuộc tranh giành quyền lực đẫm máu.
Minh họa: Tào Linh
4.
Tháng hai năm Canh Ngọ (1570), Thái sư Trịnh Kiểm qua đời khi sự nghiệp Trung hưng nhà Lê vẫn còn dang dở. Vua Lê Anh Tông xuống chiếu giao cho Tuấn Đức hầu Trịnh Cối nắm giữ binh quyền, thống lĩnh các quân dinh thủy bộ. Trịnh Cối như con chim sổ lồng sải cánh vùng vẫy. Như để bù lại những tháng năm chịu đựng sự dạy dỗ hà khắc của cha, Trịnh Cối tự buông thả ham mê tửu sắc, rông rỡ kiêu ngạo khiến các tướng dưới quyền không mấy ai nể phục. Họ bắt đầu chú ý đến Phúc Lương hầu Trịnh Tùng. Cũng từ đây, ngọn lửa huynh đệ tương tàn đã bắt đầu âm ỉ, chỉ chờ một cơn gió thổi qua để bùng lên.
Một đêm muộn đầu tháng tư năm 1570, Trịnh Tùng bị đánh thức bởi một cuộc viếng thăm bất ngờ. Đó là các tướng Đoan Vũ hầu Lê Cập Đệ, Văn Phong hầu Trịnh Vĩnh Thiệu, Vệ Dương hầu Trịnh Bách cùng bọn Lương Quận công, Phổ Quận công và Lại Quận công, họ đem gia quyến và binh lính tới chỗ Trịnh Tùng, ngỏ ý muốn phò trợ ông lên ngôi minh chủ.
- Không được! Các ông định ép ta vào chỗ bất nghĩa với anh mình ư?
Đám người Lê Cập Đệ đưa mắt nhìn nhau. Quả đúng như dự liệu, hai anh em Trịnh Cối và Trịnh Tùng xưa nay tình như thủ túc, để thuyết phục quả không phải dễ. Bí thế, Lê Cập Đệ bèn tuốt gươm rồi tự kề vào cổ mình, khóc ròng mà nói:
- Chúng tôi dưới trướng Thái sư bao năm, hết lòng vì đại nghiệp “phò Lê diệt Mạc”. Nay Tuấn Đức hầu được trao binh quyền nhưng lại bê trễ việc binh, chúng tôi không thể ở dưới trướng ông ta được. Xin Phúc Lương hầu hãy vì đại nghiệp Trung hưng mà đứng ra gánh vác trọng trách. Bằng không, cả nhà tôi gần trăm mạng người xin chết tại đây!
Thấy thế, đám tướng lĩnh cũng theo cách của Lê Cập Đệ, rút gươm kề cổ.
- Phúc Lương hầu! Ngài có biết, lúc này ở đại doanh Tuấn Đức hầu vẫn đang say sưa đàn hát hay không? Trong khi quân Mạc đang đánh ráp ngoài kia. Ngài muốn sự nghiệp một đời cha ngài lao nhọc bị hủy trong nay mai ư?
Trịnh Tùng nhìn đám người đang kêu khóc, mặt không chút biến sắc. Nhưng lời họ nói không phải không có lí. Tình thế hiện tại nếu còn do dự thì đại cục nguy mất. Nhưng nếu nghe theo đám Lê Cập Đệ, ông biết ăn nói sao với anh mình đây.
“Huynh trưởng! Đừng tha thứ cho đệ.”
Trịnh Tùng thở dài, ra lệnh thu thập binh tướng, trong đêm chạy đến Yên Trường, hôm sau, đến dinh Kim Thành rồi cùng vào bái yết nhà vua.
Trịnh Tùng quỳ xuống, khóc ròng mà tâu:
- Bẩm Thánh thượng! Anh thần là Trịnh Cối say đắm tửu sắc, đêm ngày mưu tính đoạt ấn báu, nên bọn thần phải nửa đêm trốn vào cửa khuyết, đau xót báo tin.
Vua Lê Anh Tông rối bời, không biết phải làm sao, đành nói:
- Khi Thượng phụ(3) còn sống không đến nỗi thế, làm thế nào bây giờ?
Nghe đến đó, Trịnh Tùng bèn đưa mắt cho Lê Cập Đệ. Hiểu ý, ông ta liền bước tới mà tâu rằng:
- Muôn tâu Thánh thượng! Phúc Lương hầu Trịnh Tùng văn võ song toàn, lại là người nhân nghĩa, được lòng trên dưới, chúng thần thiết nghĩ, bệ hạ nên sắc phong Phúc Lương hầu làm Trưởng Quận công tiết chế thủy bộ chư dinh, thống lĩnh ba quân. Có như vậy, tướng sĩ trong ngoài mới yên lòng ra sức đánh giặc. Sau đó, ta nên dời về cửa Vạn Lại, rồi chia quân bố trí các nơi hiểm yếu.
- Nhưng... Nhưng...
Thấy vua còn do dự, đám tướng lĩnh bèn quỳ xuống đồng thanh nói lớn:
- Xin Thánh thượng minh xét!
Trước sự quyết liệt của chư tướng, cùng việc binh lính của họ đã vây kín ngoài dinh, nếu trái ý sợ sinh điều bất trắc, vua Lê Anh Tông đành phải thuận theo. Trịnh Tùng nhận sắc phong trước mặt ba quân, tuốt gươm thề một lòng tận trung với nhà Lê, quyết tâm diệt Mạc, lấy lại giang sơn. Tướng sĩ thấy vậy thì tung hô vang trời, ai nấy đều mừng rỡ vì tìm được minh chủ để phò tá.
5.
Tin về việc Trịnh Tùng được vua trao binh quyền thay anh đã bay về đại doanh của Trịnh Cối. Tức giận vì bị hất cẳng bởi người em mà mình tin tưởng, Trịnh Cối tức tốc dẫn quân đến cửa Vạn Lại hỏi tội.
“Thằng bất nghĩa Trịnh Tùng! Ngươi ra đây cho ta!”
Một tiếng hét như sấm vang lên trước cửa ải Vạn Lại. Đám lính giữ ải thấy cờ hiệu Trịnh Cối liền vội vàng vào trong cấp báo. Trịnh Tùng và các tướng nhanh chóng lên thành ứng chiến.
- Huynh trưởng! Sáng sớm đã mang binh đến ải, có việc gì muốn chỉ dạy chăng?
Nghe vậy, Trịnh Cối thúc ngựa đến, lớn tiếng mắng nhiếc:
- Ngươi còn mặt mũi gọi ta huynh trưởng hay sao? Cha mất chưa lâu, ngươi đã thông đồng với bọn Lê Cập Đệ cướp binh quyền của ta. Em cướp binh quyền của anh, việc bất nghĩa như vậy mà ngươi cũng làm được ư?
Trịnh Tùng bình thản đáp:
- Huynh trưởng! Vốn dĩ Thánh thượng đã trao binh quyền cho huynh, nhưng thân làm tướng huynh lại đam mê tửu sắc, bê trễ việc quân, làm mất lòng tướng sĩ. Trong khi quân Mạc đang ở ngoài kia. Đệ chỉ vì đại cục mới phải tâu vua xin gánh vác trọng trách.
Nghe đến đó, Trịnh Cối càng tức giận hơn:
- Nói bậy! Ta chỉ mở tiệc khao quân, khích lệ tướng sĩ hăng hái đánh giặc, vậy mà ngươi sàm tấu. Mà nếu có thật như thế, ngươi là phận em, sao không buông lời khuyên can mà lại bày trò tâu vua cướp binh quyền của ta?
- Huynh trưởng, đại quân họ Mạc đã ở sát biên ải, chúng sẽ chờ cho đến khi đệ khuyên được huynh tỉnh ngộ rồi mới xuất binh đến đánh ư?
Trịnh Cối cứng họng, không nói lí được bèn buông lời đe dọa:
- Ta không cần biết! Hôm nay, nếu ngươi hối cải, mở cửa đầu hàng, trao lại binh quyền cho ta, niệm tình anh em, ta sẽ tha cho, còn không...
- Huynh trưởng! - Trịnh Tùng lắc đầu - Xin thứ cho, đệ không thể.
Nghe đến đó, lửa giận phừng phừng, Trịnh Cối tuốt gươm chỉ về Trịnh Tùng nói những lời cuối cùng:
- Vậy thì từ nay, ta với ngươi không còn anh em máu mủ gì nữa! Dưới vòm trời này, có ngươi thì không có ta !
Trịnh Tùng như lường trước được việc này, dẫu rất đau lòng nhưng vẫn bình nhiên chắp tay đáp lại:
- Vậy thì đệ cũng chỉ biết vì đại nghĩa diệt thân!
Trịnh Cối vung gươm, hét lớn:
- Toàn quân! San phẳng thành Vạn Lại cho ta!
Dứt lời, tiếng trống trận ầm ầm nổi lên. Tướng sĩ của Trịnh Cối ở phía sau ào ạt xông tới. Trên thành, Trịnh Tùng cũng lệnh cho các tướng đốc thúc binh lính ứng chiến. Bầu trời Vạn Lại đang trong vắt không một gợn mây bỗng bị sạm đen vì khói lửa. Vùng Vạn Lại của xứ Thanh Hoa(4) có địa thế chật hẹp nhưng núi đồi hiểm sâu, dễ thủ khó công, rất thuận lợi cho việc phòng ngự. Do vậy, nơi đây được Thái sư Trịnh Kiểm ra sức xây dựng thành lũy, doanh trại, dinh điện, kho tàng, bến bãi để trở thành căn cứ địa chống nhà Mạc. Trớ trêu thay, công trình tâm huyết ấy lại là nơi diễn ra cảnh nồi da xáo thịt giữa hai đứa con ông.
Nhờ địa thế thuận lợi cùng việc đã có chuẩn bị trước, quân Trịnh Tùng vẫn đứng vững trước những đợt tấn công như vũ bão của quân Trịnh Cối. Mấy ngày sau, Trịnh Cối cho quân ra sức hãm thành nhưng vẫn không thể công phá được Vạn Lại. Đương khi hai anh em họ Trịnh đánh nhau, nhà Mạc sai Mạc Kính Điển đem hơn mười vạn quân vào đánh Thanh Hoá khiến Trịnh Cối ở thế lưỡng đầu thọ địch, liệu sức không nổi, bèn đem quân về hàng nhà Mạc.
Trước khi nhổ trại, Trịnh Cối sai người mang một hộp gỗ đến cửa Vạn Lại gửi cho Trịnh Tùng. Mở hộp gỗ ra, Trịnh Tùng thoáng chút trầm tư không nói nên lời. Chư tướng thấy vậy bèn tò mò lại xem, thì ra trong hộp là ba quả trứng gà và một ít muối. Trịnh Tùng bóc trứng rồi bẻ đôi, lòng đào vẫn còn sệt đỏ. Ông lấy muối rắc lên, định cho vào miệng thì các tướng ngăn lại:
- Chủ tướng! Không nên khinh xuất. Lỡ đâu có độc.
Nghe vậy, Trịnh Tùng lắc đầu, cho cả vào miệng trong sự kinh ngạc của các tướng. Kỉ niệm xưa ùa về khiến nội tâm của Trịnh Tùng bị giằng xé khó tả. Ăn hết ba quả trứng, Trịnh Tùng vẫn bình an vô sự. Ông nói:
- Các ông không hiểu huynh trưởng bằng ta đâu.
Đoạn, Trịnh Tùng ban thưởng cho người lính của Trịnh Cối và dặn anh ta về báo lại rằng, quà của huynh trưởng, ông đã ăn hết, xin huynh ấy bảo trọng. Người lính về báo lại, Trịnh Cối mỉm cười, nhẹ lòng lên ngựa tiến về doanh trại của Mạc Kính Điển. Tháng chín năm Giáp Thân (1584), Trịnh Cối chết trên đất Bắc Triều, linh cữu sau đó được đưa về an táng tại núi Quân Yên, đất Nam Triều.
6.
Thực tâm, ta chưa từng có ý định cướp binh quyền của anh trai ta.
Thế nhưng, số phận bắt ta phải lựa chọn.
Huynh trưởng của ta mang trong mình một trái tim yếu đuối nhưng phải gánh vác cả một giấc mơ quá lớn.
Giấc mơ không phải của huynh ấy, mà là của cha ta. Cha kì vọng huynh ấy rất nhiều với tất cả sự nghiêm khắc mà ông có. Và có lẽ, ta sẽ vẫn là cậu út ham chơi nhà Thái sư nếu như năm đó ta không rủ anh trai cùng đi tắm ao để rồi bị cha phạt.
Để dạy cho chúng ta bài học đầu đời về sự cẩn trọng trong cách hành xử, cha ta đã dựng lên một màn kịch mà sau này ta mới biết. Năm đó, không có người hầu nào bị giết cả. Họ được cha cấp tiền rồi đuổi ra khỏi phủ, cấm không được quay lại đất Thanh Hoa. Vết máu đỏ ở hậu phủ chỉ là máu lợn và những cái đầu còn rỉ máu đựng trong túi vải đều là những quả dưa nhét rơm rạ vào.
Cha ta đã cố ý làm vậy để huynh trưởng thấy được, qua đó, hi vọng huynh ấy sẽ trưởng thành hơn. Thế nhưng, cú sốc ấy khiến cho anh trai ta càng thu mình lại, làm gì cũng hỏi, việc gì cũng xin, sợ sệt, do dự, thiếu quyết đoán, không thể là minh chủ thống lĩnh ba quân được. Còn ta, sau cú sốc ấy, cũng đã day dứt rất nhiều vì đã làm liên lụy đến người vô tội. Cũng từ đó, ta đã hiểu được rằng, trong cái thời loạn thế này, muốn ban phát ân đức thì phải nắm trong tay quyền lực. Đạo thánh hiền nếu không có quyền lực thì cũng chỉ là một mớ lí lẽ nơi cửa miệng mà thôi.
Trong cái đêm bọn Lê Cập Đệ đến phủ, ta đã đắn đo rất nhiều. Ta không thể để cơ nghiệp một đời cha ta khó nhọc đổ sông đổ bể. Nếu đại sự thành, công lao lẫy lừng của ta sẽ lu mờ đi việc cướp binh quyền của anh.
Và ta đánh đuổi được họ Mạc ra khỏi Đông Kinh, lấy lại giang sơn cho họ Lê, hoàn thành đại nghiệp Trung hưng. Thánh thượng đã phải phong ta làm Bình An vương, chấp thuận cho ta xây cất phủ chúa bên cạnh hoàng cung, bá quan văn võ nếu có việc gì phải tấu trình với ta rồi mới được tâu vua. Nắm thiên tử, lệnh thiên hạ, họ Trịnh ta giờ chỉ dưới một người mà trên cả vạn người.
Huynh trưởng. Vì cơ nghiệp của họ Trịnh, đệ đành mang tiếng bất nghĩa với huynh. Điều mà đệ có thể làm là đưa linh cữu của huynh về lại bên mình để sớm tối khói hương. Mỗi lần đến thăm huynh, đệ đều mang theo món mà anh em ta đều rất thích từ nhỏ. Nhưng bao năm rồi, không miếng trứng nào có thể ngon bằng miếng trứng đêm đó huynh đút cho đệ ăn. Chớp mắt, huynh đệ ta đã âm dương cách biệt.
7.
Tiếng gà rừng cất lên khiến Bình An vương Trịnh Tùng bừng tỉnh. Ông lấy vạt áo lau đi giọt nước mắt còn chưa khô trên má, đoạn cúi người bái biệt rồi quay lưng. Bất giác, ông hỏi người hộ vệ:
- Con trai ngươi mấy tuổi rồi? Ngươi có kì vọng gì ở nó không?
Viên hộ vệ ngạc nhiên trước câu hỏi của chủ nhân. Anh ta kính cẩn đáp:
- Bẩm chúa thượng! Con trai thần mới được năm tuổi ạ. Thần cũng chỉ mong nó chăm chỉ học hành để sau này đỗ đạt, làm rạng danh dòng tộc. Nhưng thấy nó ham chơi lắm ạ.
Nghe thế, Trịnh Tùng mỉm cười và nói:
- Trẻ con mà, đứa nào chả ham chơi. Cha mẹ nào cũng kì vọng con cái công thành danh toại cho bõ công dưỡng dục, điều ấy không sai. Nhưng cũng đừng kì vọng quá và cũng đừng đem ước mơ dang dở của đời mình gán lên cuộc đời chúng. Mỗi người đều có một phận số riêng, hãy cứ thuận theo, đừng cố cưỡng cầu hay ép buộc.
Viên hộ vệ tuy không hiểu vì sao chúa thượng lại nói những lời ấy nhưng vẫn kính cẩn bái lĩnh. Hai người túc tắc xuống núi, để lại đằng sau ngôi mộ tiếp tục những tháng ngày hiu quạnh giữa chốn thâm sơn. Màn sương đã tan ra, để lại những giọt nước nhỏ đọng trên những kẽ lá, long lanh và tinh khiết…
N.A.T
--------
1. Thuộc huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa.
2. “Mộ của Thái phó Trung quốc công Trịnh Cối”.
3. Chỉ Thái sư Trịnh Kiểm.
4. Nay thuộc xã Xuân Châu, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
VNQD