Là một trong những nhà văn trinh thám nổi danh của Nhật Bản, sau ngót 40 năm gắn bó với văn chương, Keigo Higashino đã tạo dựng được cả một hệ thống tác phẩm trải dài trên nhiều thể loại. Sáng tác của ông từ lâu đã không đơn thuần chỉ là câu chuyện phá án, truy tìm hung thủ, mà là những trang viết thấm đẫm chất đời, tình người cùng hơi thở xã hội, văn hóa xứ Phù Tang. Tiểu thuyết Xích sao băng chính là tác phẩm như vậy trong văn nghiệp đồ sộ Keigo tiên sinh đã gầy dựng lên.
Vào một đêm theo dự báo có mưa sao băng, ba đứa trẻ, con chủ nhà hàng cơm bò băm Ariake: Koichi, Taisuke, Shizuna đã trốn bố mẹ ra ngoài để ngắm sao băng. Nhưng trời mưa quá dày khiến lũ trẻ chẳng thấy được ngôi sao nào. Chúng trở về nhà, những tưởng phải đối diện với cơn thịnh nộ của bố mẹ, cho đến khi chúng nhận ra, bố mẹ đã bị sát hại từ bao giờ. Cậu em trai Taisuke thấy mặt kẻ được cho là hung thủ. Nhưng trải qua thời gian, từ lúc vụ án kết thúc, ba anh em trở thành trẻ mồ côi, trưởng thành, bước ra đời, thậm chí đã trở thành những kẻ lừa đảo để kiếm sống, chân tướng thủ phạm vẫn còn là ẩn số. Cho đến khi, trong một phi vụ lớn nhất từ trước tới giờ, Taisuke thấy lại kẻ vào cái đêm định mệnh năm đó cậu từng thấy mặt.
Xích
Tựa gốc của tác phẩm - Ryuusei no kizuna mang nghĩa “sợi dây gắn kết (hoặc sự móc nối) bằng/của sao băng”. Khi chuyển ngữ từ tác phẩm gốc sang tiếng Việt, dịch giả Ngọc Na và công ti phát hành IPM đã chọn từ “xích” như một sự bao quát ý nghĩa ngắn gọn, súc tích nhất cho cụm từ “sợi dây gắn kết”. Và thật sự, cả cuốn tiểu thuyết này được tạo dựng lên từ những mối quan hệ tựa các mắt xích đan vào nhau mà mắt xích tâm điểm, chính là sự gắn kết giữa ba anh em nhà Ariake: anh cả Koichi, anh thứ Taisuke và cô em út Shizuna.
Ba anh em là những đứa trẻ bất hạnh khi mất đi cả bố lẫn mẹ và phải tận mắt chứng kiến hiện trường vụ án, trở thành nhân chứng duy nhất trong vụ án này. Chúng bất hạnh vì gia đình tan vỡ, trở thành trẻ mồ côi, không nơi nương tựa và sớm nhận ra, chúng phải tự dựa vào bản thân để sinh tồn. Nhưng ba anh em cũng là những đứa trẻ may mắn, bởi trốn nhà ngay đêm thảm kịch xảy ra mà chúng vẫn giữ được sinh mạng. Mà bởi còn tồn tại trên cõi đời cùng nhau, không thể nương tựa vào ai, song bản thân chúng cũng nhận thức được rằng, chúng là người thân duy nhất của nhau, chúng có thể nương tựa vào nhau mà sinh tồn, mà cùng nuôi dưỡng, ấp ủ khao khát một ngày tìm ra thủ phạm.
Sợi xích tình thân, sợi xích mưu sinh gắn kết ba anh em sau thảm kịch, và cũng thảm kịch quá khứ đó trở thành sợi xích tinh thần giữa ba anh em chưa bao giờ lãng quên thời thơ ấu, một thời thơ ấu bi kịch song cũng chứa đựng vô vàn điều ngọt ngào, ấm áp. Mối liên hệ được tạo dựng từ sự đồng cảm, sẻ chia cảm xúc, sự tin tưởng, bảo vệ, thậm chí là hi sinh vô điều kiện của ba con người thấu hiểu rằng, gia đình giờ đây chỉ còn có họ mà thôi.
Tuy nhiên, Xích sao băng không chỉ là câu chuyện về thảm kịch gia đình hay quá trình những đứa trẻ năm nào vật mình mưu cầu cuộc sống, rồi vén lên bức màn sự thật chúng vẫn luôn kiếm tìm bấy nhiêu năm. Xích sao băng còn là câu chuyện của những mối liên hệ, liên kết rộng hơn giữa thực tại và kí ức. Khi ở hiện thực, lần tìm lại câu chuyện quá khứ, những đứa trẻ năm nào dần biết được bí mật của gia đình họ mà thời vô lo vô nghĩ, họ chẳng thể biết được. Hay như người còn ở lại, vẫn luôn nối kết với người đã khuất bằng hồi ức, kỉ niệm trong những kỉ vật, hương vị xưa đã trở thành phần ẩn ức sâu kín nhất trong tâm hồn mỗi người. Đồng thời, từ mắt xích anh em nhà Ariake, các mắt xích mở rộng, móc nối với những cá nhân ngỡ chừng chẳng có bất kì mối quan hệ nào, hay đã quá gần gũi, thân quen.
Giữa đêm mưa sao băng mà chỉ có mưa giăng trắng trời, “xích sao băng” quấn lấy những người trong cuộc, trong bi kịch đời người kéo dài khôn thoát.
Sao băng
Câu chuyện bắt đầu vào thời điểm mưa sao băng Anh Tiên diễn ra và buổi đêm hôm đó, những đứa trẻ nhà Ariake đã trốn bố mẹ để ra ngoài ngắm sao băng. Sao băng chẳng thấy, chỉ có mưa lâm râm trắng trời che khuất sao băng, che khuất luôn cả hi vọng cùng niềm háo hức của bọn trẻ. Cơn mưa làm sao băng khuất lấp, chừng như đã sớm báo hiệu cho bi kịch đang chờ bọn trẻ khi trở về nhà.
Để rồi khi chúng khôn lớn, trước khi ra đời tự lập, vào nửa đêm chúng lại trốn cô nhi viện ra ngoài ngắm mưa sao băng, lần này là mưa sao băng Sư Tử. Nhưng “khác hẳn đêm hôm ấy”, “bầu trời không một gợn mây […] Khi mắt đã quen với bóng tối, họ nhận ra tinh tú giăng đầy trên cao. Và rồi… Như thể bù đắp cho đêm ác mộng năm xưa, sao băng nối nhau bay qua nền trời tối đen.”
Sao băng, biểu tượng cho nơi gửi gắm điều ước của con người cùng khát vọng về một ngày, điều ước đó sẽ trở thành hiện thực. Và với tiểu thuyết Xích sao băng, sao băng còn mang giá trị biểu tượng khác trong chính tác phẩm này.
Mưa sao băng đánh dấu thời điểm cuộc sống thường nhật của anh em nhà Ariake kết thúc và mưa sao băng lần nữa đánh dấu thời điểm những đứa trẻ đi ra từ bi kịch năm nào bước vào cuộc sống mới, cuộc sống trưởng thành cùng mối thù của cha mẹ vẫn luôn ghim chặt trong tâm trí. Mưa sao băng dập tắt hi vọng về tương lai bình thường của những đứa trẻ và mưa sao băng lại lần nữa, mang đến hi vọng cho những đứa trẻ năm nào, vốn chẳng còn ai nương tựa ngoài chính bản thân và người thân duy nhất chúng còn trên cõi đời này.
Khởi nguồn bi kịch và mở ra tương lai.
Dưới cơn mưa sao băng bị khuất lấp, có những cá nhân đã đánh mất những điều quan trọng nhất với bản thân họ. Sinh mạng, gia đình, niềm tin và cả nhân tính.
Dưới cơn mưa sao băng rực rỡ, có mối dây liên kết được khẳng định và có những điều được tái sinh. “Chúng ta cũng như sao băng. Cứ bay vô định, chẳng biết sẽ cháy rụi ở đâu. Tuy nhiên… Ba chúng ta gắn bó chặt chẽ với nhau, lúc nào cũng có mối dây ràng buộc, nên không phải sợ gì hết.”
Bất kể rằng cuộc sống mà những đứa trẻ bước ra từ bi kịch có đầy dối trá và lọc lừa đi nữa, bất kể rằng cuộc sống của chúng có như sao băng, vụt sáng rồi lụi tắt; thì mối dây liên kết, ràng buộc dưới cơn mưa sao băng kia, vẫn mang đến hi vọng cho chúng. Bởi chúng biết, chúng vẫn còn người thân, và còn người thân, là còn hi vọng, cho một tương lai tươi sáng hơn. Tương lai chúng tìm được hung thủ năm nào, và cả tương lai chúng có thể sống như những con người bình thường, chẳng phải dối lừa bản thân lẫn ánh mắt người đời bằng muôn vạn gương mặt.
Xích sao băng
Cho nên, sau tất thảy, Xích sao băng thật sự, trước hết là mối liên kết bền chặt giữa ba anh em nhà Ariake. Mối liên kết đó không đơn thuần chỉ xuất phát từ cả đều chung hoàn cảnh mà còn từ việc cả ba đều chia sẻ những kí ức, kỉ niệm chẳng thể sẻ chia với bất cứ ai. Mà hơn cả, mối dây liên kết mang đến hi vọng đó làm những đứa trẻ năm nào, sẵn sàng hi sinh cho hạnh phúc của nhau. Như cách hai người anh Koichi và Taisuke, hi sinh bản thân cho hạnh phúc của cô em gái Shizuna và Shizuna cũng chưa bao giờ ngừng thể hiện việc cô sẵn sàng làm mọi việc, vì hai người anh của cô. Hương vị món cơm bò băm của Ariake, cơn mưa sao băng phủ trùm lên kí ức, quấn quyện lấy mối quan hệ tình thân giữa ba anh em mang số phận tựa sao băng, “trôi dạt” nhưng chưa khi nào mất đi hi vọng về cuộc sống.
Và cũng bởi hai chữ “tình thân”, luôn hi vọng cho người thân của mình hạnh phúc, Xích sao băng mở rộng trường liên tưởng đến tình người. Những đứa trẻ mất đi gia đình, tìm thấy gia đình trong những người thân cận ruột thịt còn bên cạnh chúng. Để rồi khi trưởng thành, những đứa trẻ năm nào mở lòng mà tin tưởng nơi một con người chúng có thể đón nhận như một người thân trong gia đình của chúng. Để “sợi dây của định mệnh” tiếp tục nối dài, sau hết thảy thương tổn chúng đã trải qua.
Xích sao băng, câu chuyện mang hệ thống mắt xích các mối liên hệ đầy lớp lang, phức tạp. Và trong hệ thống mắt xích đó, gần như bất cứ ai cũng đều ấp ủ riêng một nỗi niềm, một bi kịch đến nỗi có những kẻ đã đánh mất hết thảy, bản thân lẫn gia đình vẫn hằng trân quý.
“Koichi đưa mắt nhìn xa xăm lên bầu trời.”
Bầu trời rộng lớn với cơn mưa sao băng vụt qua ở đâu đó. Chở theo ước nguyện, hi vọng cùng mối dây liên kết giữa con người với con người bung tỏa, trên mắt xích tình thân và tình người.
MỌT MỌT
VNQD