Ống kính nhà văn

Người Cổ Chất nhọc nhằn giữ nghề kéo tơ

Thứ Năm, 22/11/2018 15:38
Logo VNQĐ Online mớiLàng Cổ Chất (xã Phương Đình, Trực Ninh, Nam Định) nằm bên dòng sông Ninh Cơ nổi tiếng từ thế kỉ trước với nghề nuôi tằm, trồng dâu, ươm tơ, dệt lụa. Thời đô hộ, thực dân Pháp đã cho xây dựng nhà máy ươm tơ tại đây để khai thác kĩ năng lao động lành nghề của người dân địa phương và tiềm năng vùng dâu tằm dọc bờ sông Ninh. Trong thời kì công nghiệp hoá, cũng giống như các sản phẩm truyền thống khác, làng nghề Cổ Chất bị thu hẹp chỉ còn một số hộ mà đa phần là phụ nữ và người già còn giữ được quy trình chế biến thủ công nhọc nhằn này.
 
a1
Để giữ được những bó tơ vàng, tơ trắng óng ả trong nắng như thế này, người dân làng Cổ Chất phải trải qua nhiều khâu đoạn chế biến nhọc nhằn.
 
IMG 6320
 ​Kén tằm được bà con tuyển chọn, phân loại, sau đó làm tơi để ươm.
 
a2
Trong quá trình ươm tơ, người thợ đun kén trong nước sôi 1000C cho keo tơ tan ra, giúp cho việc rút sợi dễ dàng. 
 
a3
Thời gian từ lúc tằm ăn lá dâu cho đến lúc sinh ra kén mất khoảng hơn 30 ngày. Kén tằm tốt phải mẩy, dễ kéo, ít áo, không cần lớn, nhưng đồng dạng về hình dáng và kích thước. 
 
a10
Nếu ươm tơ bằng tay, phải mất gần 2 tiếng mới được một guồng tơ nhưng với sự hỗ trợ của máy móc, một guồng tơ giờ chỉ mất 1 tiếng đồng hồ. 
 
hhj
Trước kia người Cổ Chất chỉ ươm có tơ vàng, nhưng do nhu cầu, lợi ích kinh tế và nguồn cung nên người Cổ Chất ngày nay đã ươm cả tơ trắng.
 
a6
  Ươm tơ đã từng là nghề chính mang lại thu nhập cao cho người dân trong xã.
 
IMG 6423
 Việc trồng dâu, nuôi tằm tốn rất nhiều công lao động mà thu nhập lại không ổn định do đó thế hệ trẻ bây giờ không mặn mà với làng nghề.
 
fff
 Hiện tại, cả làng nghề chỉ còn 20 đến 30 hộ ươm, se tơ.  
 
a7
Các bó tơ được đưa vào các guồng quay để se sợi. Sợi tơ thành phẩm được chia thành 3 loại, sợi tốt nhất gọi là sợi mốt, rồi đến sợi mành và cuối cùng là sợi đũi để dệt các loại vải sồi, thô.
 
bbb
  Quy trình ươm tơ đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo.
 
a5
Để có kén ươm tơ, các hộ làng nghề phải thu mua từ các tỉnh lân cận, thậm chí là tận tỉnh Lâm Đồng... Không chỉ chi phí tăng lên mà trong quá trình vận chuyển kén bị dập nát cũng ảnh hưởng lớn đến chất lượng tơ, trong khi sản phẩm tơ hiện tại khó tiêu thụ, khiến người dân càng khó giữ nghề.  
 
a9
Với đa phần người đảm nhiệm công việc là phụ nữ và người già. Có thể sẽ chẳng còn ai làm nữa nếu như lớp người này không còn, làng nghề ươm tơ nổi tiếng, có tuổi đời hàng trăm năm của Nam Định cũng vì thế đang đứng trước nguy cơ thất truyền. 
          
a4
Trong khi chờ đợi những chính sách cụ thể của chính quyền địa phương, người dân Cổ Chất vẫn nhọc nhằn kéo tơ để giữ lại ngành nghề truyền thống.
 
Tổ chức trang: Vũ Thành Duy
Thực hiện: Hoàng Thành
VNQD
Thống kê
Bài đọc nhiều nhất
Cây thốt nốt quỳ trên núi Tưk-cot

Cây thốt nốt quỳ trên núi Tưk-cot

Tôi được nhiều lần sang Campuchia cùng các đội chuyên trách tìm kiếm, cất bốc, hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hi sinh qua các thời kì chiến tranh... (HỒ KIÊN GIANG)

Nguyên mẫu trong hai truyện vừa đầu tay viết cho thiếu nhi của tôi

Nguyên mẫu trong hai truyện vừa đầu tay viết cho thiếu nhi của tôi

Khi viết cuốn Những tia nắng đầu tiên tôi đã hóa thân vào các em nhỏ học sinh lớp 6 của năm học 1969 - 1970 ở Hà Nội... (LÊ PHƯƠNG LIÊN)

Bà Minh của tôi

Bà Minh của tôi

Sống ở Hà Nội, trở thành một công dân có hộ khẩu đến nay đã hơn hai thập kỉ, nhưng chưa bao giờ tôi có cảm giác mình thuộc về Hà Nội... (ĐỖ BÍCH THÚY)

Đồng đội là nguyên mẫu trong các sáng tác của tôi

Đồng đội là nguyên mẫu trong các sáng tác của tôi

Có nhân vật chỉ là dáng dấp của nguyên mẫu, có nhân vật là nguyên mẫu đã sống và chiến đấu cùng tôi, suốt những năm tháng ở rừng... (VŨ NGỌC THƯ)