Salman Rushdie, người sống sót sau vụ tấn công bằng dao năm 2022 khiến ông mất đi một mắt, chia sẻ với khán giả tham gia sự kiện Lviv BookForum gần đây rằng mình đang viết một tác phẩm hư cấu mới.
Tác phẩm mới dự kiến bao gồm 3 truyện ngắn nhỏ, mỗi truyện dài khoảng 70 trang và liên quan đến một trong "ba thế giới của cuộc đời tôi: Ấn Độ, Anh và Mĩ. Và tất cả chúng đều theo một cách nào đó cân nhắc đến ý tưởng về một kết thúc".
Cuốn hồi ký Knife của ông được đề cử hàng chục giải thưởng và đang trong quá trình chuyển thể thành phim tài liệu
Rushdie, 77 tuổi, tham gia lễ hội văn học ở Ukraine qua nền tảng trực tuyến để thảo luận về cuốn sách mới nhất của mình mang tên Knife. Đây là một cuốn hồi kí khám phá quá trình hồi phục sau vụ tấn công vào tháng 8 năm 2022, khi một kẻ tấn công lao lên sân khấu tại Viện Chautauqua ở tiểu bang New York, nơi tác giả sắp phát biểu tại một sự kiện công cộng.
Mới đây nó đã lọt vào vòng đề cử tại giải thưởng Sách Quốc gia Mĩ ở hạng mục phi hư cấu và giải Baillie Gifford danh giá. Ngoài ra một bộ phim tài liệu xoay quanh vụ việc này cũng đang trong quá trình sản xuất. Được biết bộ phim sẽ khám phá quá trình hồi phục của Rushdie bằng cách sử dụng những cảnh quay cá nhân chưa từng tiết lộ do vợ ông là Rachel Eliza Griffiths quay. Bộ phim sẽ đề cập đến cả quá trình chữa lành về thể chất và tinh thần của Rushdie qua cuốn sách mà ông "cần" phải viết - "một cách để chịu trách nhiệm về những gì đã xảy ra và để trả lời bạo lực bằng nghệ thuật".
Trong cuộc trò chuyện với một trong những nhà văn nổi tiếng nhất của Ukraine, Oleksandr Mykhed, Rushdie đã nói với khán giả Lviv rằng: “Khi bạn ở tuổi của tôi, bạn sẽ nghĩ về khoảng thời gian còn lại. Làm sao mà viết được 22 cuốn sách như quãng đời trước của tôi chứ? Nếu như may mắn thì tôi hi vọng mình sẽ cống hiến từ 1 đến 2 cuốn nữa. Trong thời gian qua, tôi đã suy nghĩ về những gì mà triết gia Theodor Adorno gọi là 'phong cách muộn' cũng như bài luận nổi tiếng của nhà phê bình kiêm triết gia Edward Said có tên On Late Style, trong đó ông nói về những gì xảy ra với các nghệ sĩ khi gần kết thúc sự nghiệp nghệ thuật của mình”.
Salman diễn giải: “Về cơ bản, những gì ông ấy nói là có hai cách để ta triển khai. Một là sự thanh thản, nơi bạn hòa giải với thế giới và cuộc sống của chính mình, để viết từ sự bình yên. Con đường thứ hai đó là giận dữ. Quan điểm của tôi là nó có thể là cả hai. Nó có thể là sự thanh thản vào một thời điểm nào đó, và sự giận dữ sẽ chiếm ưu thế vào một lúc khác. Một trong hai lựa chọn không cần phải luôn chiếm thế thượng phong”.
Được biết những truyện ngắn này sẽ là dự án tiểu thuyết đầu tiên của Rushdie kể từ vụ tấn công. Tiểu thuyết trước đó của ông là cuốn Victory City đã được hoàn thành trước đó nhưng đến tận năm 2023 mới được xuất bản.
Salman Rushdie xuất hiện trực tuyến tại Lviv BookForum 2024 diễn ra tại Ukraine
Trong sự kiện này, Rushdie cũng bày tỏ sự đoàn kết với Ukraine và “tình hình khủng khiếp mà người dân nơi đây đang phải đối mặt”. Ông cũng ví mình đã trải qua một cuộc tấn công vô cùng đau thương như của Ukraine: “Cho dù bạn đang nói về một câu chuyện cá nhân hay một câu chuyện chính trị, thì quyền kiểm soát câu chuyện vẫn chính là nơi sở hữu sức mạnh”, ông nói. “Những gì người khác đang cố gắng làm là kể một phiên bản khác của câu chuyện và áp đặt nó vào trong lịch sử. Và điều quan trọng là không cho phép điều đó xảy ra. Đó là câu chuyện ở quy mô lớn so với những gì mà cá nhân tôi đã phải trải qua chỉ mới đây thôi”.
Rushdie cho biết chính vì không để kẻ tấn công định nghĩa câu chuyện của mình nên ông đã viết Knife. "Tôi nghĩ: 'Ồ, tôi là người kể chuyện. Tôi muốn giành lại quyền kiểm soát câu chuyện để mình kể theo một cách thức riêng. Khi ấy hắn ta sẽ trở thành một phần trong câu chuyện của tôi, thay vì chính tôi trở thành một phần trong câu chuyện của hắn.'"
Đối lập với bạo lực của kẻ tấn công trong cuốn sách là tình yêu của nhà thơ, tiểu thuyết gia và nghệ sĩ Rachel Eliza Griffiths, người vợ thứ 5 của Rushdie. "Tôi bắt đầu coi đó như một dạng tranh luận giữa tình yêu và cái chết, giữa sự cố chấp và cái đẹp", ông nói. Griffiths, người cũng là một nhà quay phim, đã quay cảnh chồng mình gần như hàng ngày khi ông hồi phục. Salman bộc bạch: “Bạn biết đấy, cuộc sống con người không chỉ có bom đạn, chủ nghĩa phát xít, tham nhũng và cái chết, mà còn có tình yêu và vẻ đẹp. Và tôi nghĩ có lẽ giữa một cuộc chiến thì điều quan trọng là chúng ta phải nhớ điều đó.”
Hadi Matar, 26 tuổi, bị buộc tội cố ý giết người cấp độ hai vì đâm Rushdie. Phiên tòa xét xử y ta tại tòa án quận Chautauqua dự kiến bắt đầu vào ngày 15.10 tới. Phiên tòa đã bị hoãn lại cho đến thời điểm mà Knife xuất bản vào tháng 4 năm nay vì nó có khả năng cung cấp bằng chứng cho bên biện hộ. Bị cáo đã không nhận tội với cáo buộc này. Được biết một bản cáo trạng liên bang đã buộc tội y về tội khủng bố. Matar đã từ chối thỏa thuận nhận tội vào tháng 7 để có thể rút ngắn thời hạn ngồi tù tại tiểu bang nhưng khiến y phải chịu cáo buộc liên quan đến khủng bố của liên bang, luật sư của nghi phạm cho biết.
Năm 1989, một fatwa đã được ban hành sau khi cuốn tiểu thuyết Những vần thơ của quỷ Satan được xuất bản một năm trước đó. Ayatollah Ruhollah Khomeini lên án tác phẩm này là chống lại đạo Hồi, và tác phẩm này đã bị cấm ở Pakistan và trở thành tâm điểm của các cuộc biểu tình bạo lực. Dịch giả tiếng Nhật của Rushdie đã bị đâm chết vào năm 1991 và tác giả đã phải lẩn trốn sang Anh, thay đổi họ tên. Đây là trải nghiệm đã được mô tả trong cuốn hồi ký Joseph Anton của ông.
Tiểu thuyết Những đứa con của nửa đêm ra mắt năm 1981 của Rushdie đã được trao giải Booker. Sau đó, tác phẩm này đã giành giải Booker of Bookers năm 1994 và giải Best of the Booker năm 2008, đánh dấu kỷ niệm 25 năm và 40 năm của giải thưởng để chọn ra cuốn sách hay nhất trong số những cuốn đã từng thắng giải. Mới đây, phiên bản tiếng Việt của nó được thông báo là đang chuẩn bị tái bản sau một thời gian “mất tích” trên thị trường sách.
Sự kiện Lviv BookForum đã diễn ra liên tục trong 31 năm qua và không bị gián đoạn bởi cuộc xâm lược gần đây. Các tác giả trên khắp đất nước đã tham gia cùng những nhà văn nước ngoài để đọc thơ, ra mắt sách cũng như thảo luận về nhiều chủ đề như nền dân chủ toàn cầu, hành động của xã hội dân sự và việc chuyển ngữ văn chương Ukraine sang tiếng Anh... Năm nay nó được tổ chức tại các địa điểm lịch sử và thu hút rất đông các khán giả trẻ. Sự kiện có sự góp mặt của Rushdie cũng nhanh chóng được bán hết vé, chỉ còn chỗ đứng.
TRIỀU DƯƠNG dịch theo The Guardian
VNQD