Tôi ngoái lại và dòng sông ngoái lại

Đọc Và ngọn gió cuộc đời còn thổi mãi của Trần Đình Việt, Nxb Hội Nhà văn, 2018

Tôi ngoái lại và dòng sông ngoái lại… là câu thơ chấm lửng ở cuối bài Chiều rời xa thành phố. Lần đầu thoạt đọc, ta cứ ngỡ đó là sự hoài niệm, nhưng đọc lần nữa, rồi lần nữa, thì thấy sự ngoái lại ấy đã vượt và đi xa khỏi những hoài niệm đơn thuần. Bởi, không chỉ là tôi, mà tôi đi liền với dòng sông - dòng sông thực và dòng sông trữ tình, đã mở ra, khêu gợi, cấp cho ngoái lại có thêm vỉa tầng ngữ nghĩa ngoài/ lớn hơn hoài niệm. Nhưng khi những câu thơ đã vượt quá không gian của hoài niệm cũng là lúc ta nhìn thấy rõ nhất dòng sông của thực tại đang chảy trôi trong lòng tác giả mềm mại và xanh sâu hơn:
Vì một con đường, một góc phố vừa mới qua
trong khoảnh khắc thoảng màu chiều lay động?
dòng sông ấy đã chảy vào tôi thành một dòng sông khác
mềm mại hơn và xanh sâu hơn?
Thơ Trần Đình Việt trong tập Và ngọn gió cuộc đời còn thổi mãi có chút miên man của chữ. Cũng bởi vậy có ý kiến cho rằng thơ Trần Đình Việt nhiều chữ. Tuy nhiên, khách quan mà nói trong thơ anh sự nhiều chữ ấy luôn “chật ních” xúc cảm và đó cũng là cách để người thơ chiêm nghiệm về đời sống của mình.
Tôi muốn thơ tôi được rải trên mặt đất
chạm được vào thịt da người
vào thịt da cây cỏ

và sẽ vô cùng hạnh phúc
nếu một câu thơ, thậm chí một chữ thôi
được nước mang theo vào đất
để đến mùa cùng cây cỏ lại trồi lên
(Một chút nghĩ về thơ)
Không chỉ với Và ngọn gió cuộc đời còn thổi mãi mà ở những tập thơ khác như Gió trên những con đường (2003), Lặng lẽ bên đời (2006), Cây bên đường và nắng và gió (2011), Con đường rợp bóng sa mu (2014), Năm tháng mãi còn xanh (2017) đã cho thấy ở Đại tá, nhà thơ Trần Đình Việt luôn có sự song hành với dòng sông, nắng trời, ngọn gió, với con đường hay lá cây ngọn cỏ… Như thể anh muốn hòa mình vào đó, muốn khỏa đầy không gian và thời gian để làm một cuộc trở về với thiên nhiên trong thơ.
Và còn đấy là sông. Mỗi dòng sông, dù là dòng chính hay nhánh phụ, đều có đời sống riêng của nó. Cái riêng ấy xuất phát từ nguồn xác định, để rồi trải dài suốt cuộc hành trình trở về biển khơi với những nhọc nhằn, lúc ầm ào thét vang kiêu hãnh nơi thung sâu hiểm trở, khi êm đềm lặng lẽ uốn khúc quanh co, trườn mình trên châu thổ mênh mang bờ bãi. Đời sông cũng là đời người. Cái ngoái lại của dòng sông hay chính là cái ngoái lại của kiếp người khi trước mỗi chúng ta có ngọn gió cuộc đời luôn thổi mãi.
CAO NGỌC THẮNG chọn và giới thiệu