NGUYÊN MẪU CỦA NHÂN VẬT HỌ ĐÀO TRONG TIỂU THUYẾT "HƯ THỰC"

. Nhà văn PHÙNG VĂN KHAI

Sau khi xuất bản tiểu thuyết Hư thực, nhiều người hỏi tôi về nhân vật Họ Đào, nhân vật chính trong tác phẩm. Ngay như nhiều nhà báo quen biết, một số bạn sáng tác đồng thời cũng thắc mắc, thậm chí khẳng định mười mươi Họ Đào chính là Đào Bá Đoàn, người vừa được kết nạp Hội Nhà văn năm 2012.

Người hỏi có lý lẽ của họ. Họ căn cứ vào đặc trưng nhân vật, những biểu hiện, những chi tiết, kể cả hình dáng bên ngoài lẫn tâm sự bên trong và đi đến kết luận: Họ Đào chính là nhà văn Đào Bá Đoàn.

Một hôm, cũng là lúc thanh nhàn, bên chén rượu, khi chỉ có hai anh em, tôi mới hỏi Đào Bá Đoàn:

- Này, thiên hạ đang nhất nhất cho rằng Họ Đào chính là Đào Bá Đoàn, ông có thấy oan ức gì không?

Đào Bá Đoàn khẽ dãn cặp lông mày lá lốt, nửa ngạc nhiên nửa hờ hững nói ngay:

- Tôi cũng đang muốn hỏi ông câu đó.

Tôi phì cười nói:

- Được như thế thì còn gì bằng. Khác gì ông bước vào văn học bằng cửa chính. Nhưng sự thật là, ông biết đấy, cái nhân vật Họ Đào nó vẫn lêu bêu lắm. Cơ bản do cách viết của tôi quá mây khói, nhiều lúc nhuốm hoang đường thành ra mong muốn thì ghê gớm mà cuốn sách, thực ra chỉ được cái hơi văn chứ nhân vật còn nhẹ lắm.

Đào Bá Đoàn thấy tôi nghiêm chỉnh cũng ra điều đắn đo phán:

- Không, tôi thấy được, cơ bản đếch phải tôi ngoài đời mà ông vẫn để nó hằn gồ lên được như thế là thành công. Cái đoạn ông để ả người rừng như có tư tình tiền kiếp với tôi kể cũng ngộ nghĩnh. Ngoài đời tôi cũng có lúc dị mọ như thế.

Tôi im lặng một lúc bảo:

- Quả khi viết, tôi hay bị những hành vi ngoài đời của ông chi phối. Nhưng trong sách tôi phải đẩy quá lên chứ. Ngoài đời ông tinh ranh bỏ mẹ. Ai bảo ông khù khờ là bọn ngốc. Ông giả vờ giả tảng thôi. Tôi biết hết. Ông đớn đau và dằn vặt hơn nhiều người tưởng. Đấy, nếu có gì thiên hạ gán cho nhân vật Họ Đào từ nguyên mẫu Đào Bá Đoàn nó phải ở đấy. Nhưng tôi muốn thây kệ. Tôi chỉ quan tâm cuốn sắp tới. Nhưng tôi thấy ông cũng có vẻ khoái nhân vật Họ Đào?

Đào Bá Đoàn cười tít mắt:

- Hay ho gì đâu. Anh em viết, bạn đọc quan tâm là mừng chứ cá nhân tôi ông bôi gio trát trấu thế nào tôi cũng xin vâng. Anh em mình đã khổ cực quá rồi thì có viết gì, phát ngôn đánh giá gì về nhau tôi cũng mặc kệ, miễn là anh em thấy thỏa đáng.

Nói thế rồi Đào Bá Đoàn im lặng.

Tôi cũng im lặng.

Tôi với Đoàn thường có những mẩu thoại như thế.

Thực ra tôi gắn với anh nhiều nhất, thuộc nhất, bộc lộ đến đáy nhất lại là ở trong đời sống thường nhật.

Nhà văn Đào Bá Đoàn - nguyên mẫu của nhân vật Họ Đào

Điều đó cũng khá lạ lùng. Khác cơ quan, khác nhiều thứ như gia đình, sở thích, tính nết, quan điểm, bè bạn… nhưng cũng chẳng hiểu bằng lý do nào lại cứ luôn dính dấp đến nhau. Một cuộc đi thường kéo dài có khi đến cả tuần, lê la, lang bang vùng đất này sang vùng đất khác. Có khi hứng chí bắt xe, nhảy tàu vào tận Tây Nguyên, đi biên giới nằm nghe mang tác với các chiến sĩ biên phòng. Anh có những ứng xử tinh tế, thậm chí tài tình với những người chiến sĩ nơi biên giới. Khi ấy trong đêm rừng mưa rét thời khắc cuối năm, những người lính chụm vào nhau bên gộc củi cháy hồng. Những câu chuyện cuộc đời được đem ra rí rách bên những ché rượu thơm nồng. Nước mắt đàn ông rơi lèo xèo xuống tàn lửa bỏng. Tôi không tham gia vào câu chuyện chỉ nằm im nhìn ra phía ngoài trời đang ngày càng đen đặc và gió vùng biên ải thổi dồn mỗi lúc gào rú đập thình thình trên những mái tôn rách nát. Những người lính ở đây luôn ít nói. Nhiều người đã lớn tuổi nhưng chưa có gia đình riêng và hoàn toàn khó thực hiện điều ấy vì những lý do khách quan và chủ quan. Họ dần dần như rời khỏi những ồn ào náo nhiệt, tranh giành vồ vập sống còn của cuộc sống. Anh ngồi im, lúc này sao tôi thấy anh giống họ quá, như lẫn vào nhau, lẫn vào sương khói nơi biên giới hoang vu. Đêm dần tàn. Tôi thiếp đi lúc nào không biết. Khi cặp mắt cay xè líp nhíp mở ra vẫn thấy bóng những con người in sững trên vách gỗ. Họ đã thì thầm trò chuyện với nhau suốt đêm. Về nỗi cô đơn tiền tiếp của con người? Về một tương lai, một chân trời mới? Chỉ biết rằng trong suốt hành trình dọc tuyến biên giới những ngày đông giáp tết ấy, những người lính như bị anh hấp dẫn và chính họ hấp dẫn lại anh đến mức có lúc tôi như phát ghen lên.

Như mọi chuyến đi, cuối cùng chúng tôi cũng phải trở về nhà.

Nhưng anh sẽ trở về đâu trong thành phố hỗn độn mênh mông?

Tôi thấy anh lần chần, nấn ná, tuồng như không muốn trở về nữa. Tôi bàng hoàng. Con người khi không còn muốn trở về nơi ra đi của mình, cho dù chỉ là một chuyến đi, cho dù nơi trở về cũng chỉ là một điểm thuê mướn bọt bèo thì đã là một điều khủng khiếp. Gánh nặng cô đơn và cao hơn thế, sự cô độc lúc nào cũng như săn tìm truy bức anh.

Và sau này, trong tiểu thuyết Hư thực, những dòng văn đầu tiên hiện lên chính từ chuyến đi ấy.

Nhân đây tôi cũng muốn nói đôi chút về quá trình viết Hư thực

Cảm hứng xuyên suốt và nhất quán khi viết Hư thực với tôi là một cảm giác bồn chồn, thôi thúc từ suy nghĩ phải đổi mới cách viết của chính mình. Tuy thế, khi bắt tay thực hiện mới thấy rất khó khăn. Cảm hứng sáng tác luôn tràn trề nhưng khi triển khai văn bản đã vấp phải sức ì của lối viết cũ và sự mòn sáo, hạn hẹp trong ngôn ngữ của mình. Tôi chủ trương Hư thực phải là một cuốn sách mới từ bố cục hình thức đến thể hiện nội dung. Đã một thời gian dài quen với kiểu sáng tác hiện thực, quen với thể loại truyện ngắn có cốt chuyện, nay bước vào viết tiểu thuyết, lại gần như bỏ lối viết cũ, mới thấy vốn sống và tri thức của mình còn nhiều hạn chế, thiếu thốn. Xử lý hạn chế đó như thế nào và điều tiết những thăng hoa của người nghệ sĩ ở cuốn sách luôn được đặt ra ráo riết và chặt chẽ. Có những lúc viết ào ạt, cởi mở, cảm giác mạch truyện thật rõ ràng. Có những lúc bế tắc, rối rắm trong triển khai nhịp điệu câu chuyện, những lúc như thế tôi thường dừng bút. Tôi luôn cảm giác rằng mình phải thể hiện và nắm bắt bằng được một cái gì đó trong cuốn sách này. Nó phải là một trong những cuốn sách quan trọng trong đời viết vì những phấn khích tươi mới không phải lúc nào cũng đến. Cuốn sách đã đến tay các bạn viết cùng trang lứa và một số nhà văn thành danh ở thể loại tiểu thuyết. Nhiều người động viên khen ngợi cách thể hiện cũng như vấn đề mà cuốn sách đặt ra. Cũng có người cho rằng nó được viết quá kín đáo, có phần bí hiểm và có thể vì thế mà gặp khó khăn trong quá trình tiếp cận người đọc. Thực ra cuốn sách không thể viết khác được, mẫn cảm cá nhân đã mách bảo điều đó. Bản thân tác giả cũng đã từng phá ra, viết lại một số trường đoạn theo một thể hiện khác hoàn toàn nhưng đọc thấy không ổn, vì vậy, vẫn trung thành theo một cấu trúc xoáy ốc, tất cả các nhân vật, sự kiện, không gian, thời gian luôn được trộn lẫn vào nhau. Mạch truyện được dẫn dắt, xử lý chủ yếu bằng cảm xúc. Những lúc cảm thấy mạch truyện trượt ra ngoài mong muốn, tác giả lập tức dừng lại cho đến khi tìm thấy hơi hướng ban đầu của nó mới tiếp tục triển khai.

Tôi viết Hư thực trong khoảng thời gian hai năm với những sửa chữa liên tục và đến khi đưa đi in vẫn luôn không ngừng canh cánh đến nó. Là nhà văn, ai không lo lắng và dồn nhiều tâm huyết cho đứa con tinh thần của mình. Tôi cũng không ngoại lệ. ấy vậy mà, khi Hư thực đi dần vào những trang cuối, dường như những lo lắng vẫn không hề giảm bớt. Có những lúc còn cảm thấy sự run rẩy của mình dành cho tập sách có chiều hướng tăng lên. Nó sẽ là một cuốn sách có sức nặng trong đời văn hay chỉ là một hoài công của một chặng đường viết gập ghềnh. Sự thành công của một tập sách đôi khi nằm ngoài chủ quan mong muốn, kể cả những cố gắng tột bậc của tác giả. Do có lẽ dành cho nó quá nhiều tình cảm và kiến thức nên mình run rẩy chăng. Rồi sự tiếp nhận của bạn đọc, của các nhà phê bình sẽ như thế nào thật khó đoán biết. Chỉ biết rằng, mình đã cố gắng hết mức để tập sách trước tiên ổn thỏa với chính những suy nghĩ nội tâm của mình. Với mỗi nhà văn, cách viết có thể khác nhau nhưng chúng ta vẫn gặp nhau ở điểm chung là mỗi cuốn sách trước hết và trên hết phải là sự sáng tạo nhằm phục vụ con người ở nghĩa tích cực. Hư thực có những mảng tối trong nhiều trường đoạn nhưng khi đặt vấn đề ấy ra tôi chỉ bằng những xúc động tột độ mà viết, viết không lẩn tránh, không kiềm chế, nhưng cũng không phải và chưa bao giờ mất bình tĩnh khi chạm đến những mảng tối ấy. Tôi luôn nghĩ đến cuộc vật lộn không khoan nhượng giữa thiện và ác, tốt và xấu, cao thượng và thấp hèn, thánh thần và quỷ sứ trong mỗi con người chúng ta, những biểu hiện, những nhân vật, ở mỗi thời gian và hoàn cảnh khác nhau trong xử lý bản thảo. Hầu hết những nhân vật trong cuốn sách là có thật, hiện đang sống ở xung quanh. Có những nhân vật từ nhiều người gộp lại, có nhiều nhân vật từ một người chia ra, những chi tiết, những sự kiện có khi tưởng như hoang đường, cũng không ít phi lý đã được triển khai đều được xây dựng từ sự thật mà tôi trải nghiệm. Một trong những khó khăn là sự kiên trì khi triển khai mạch chuyện và duy trì sự nhất quán của văn phong đã có nhiều lúc bị đứt gãy, tưởng chừng phải bỏ dở. Không phải tác giả không đủ tự tin nhưng đường đi và sức sống của một cuốn tiểu thuyết (kể cả khi nó chưa đến được với độc giả) luôn chịu một sức ép và sự thăng trầm là điều khó tránh khỏi. Khi viết những dòng này, tôi chỉ mong muốn một điều chính mình đã bộc bạch được tình cảm thật với tập sách mà mình đã dành nhiều tâm sức cũng coi đó là sự trân trọng của mình đối với bạn đọc. Xin cảm ơn mọi đóng góp, phê bình, những chia sẻ tình cảm của mọi người dành cho tập sách. Xin cảm ơn các bạn đồng nghiệp đã động viên, bày tỏ chính kiến trong quá trình sáng tạo tác phẩm này.

P.V.K

Trích tiểu thuyết HƯ THỰC

Bắt đầu từ một đêm.

ình ình, ình ình… Tàu chạy trong đêm trăng lạnh. Mùa đông giáp tết, những chen lấn, xô đẩy, mua bán phố phường, những vụ lợi, mánh lới, móc ngoặc, cho nhận, ban phát rồi cũng lùi cả phía sau. Dại dột tham dự chuyến công tác ngẫu nhiên với Y, họ Đào dường như không mảy may ân hận. Đã lấm láp, phiêu du từ nhỏ. Đã oan ức, chán chường, tuyệt vọng và lang bạt. Thêm một ít giờ khắc, tiêu đi dăm bảy mười ngày vào một chuyến đi về xứ sở của mình, của mới, của lạ, của khác, thì đã làm sao. Họ Đào ngự co ro góc giường, nơi tầng cao nhất của con tàu xuyên Việt. Mấy cái vỏ chai lăn đi lăn lại theo nhịp chao lắc, vật vã, đôi lúc nhảy xóc lên, va lanh canh, dập dờn, lóa nhóa bắt ánh trăng leo lét he hé qua cửa kính con tàu. Đêm càng khuya, trời càng lạnh. Thỉnh thoảng, tiếng bánh sắt rít lên ọc ọc, gầm ghè, u uất, thê lương. Y nằm phía bên kia, căng mắt nhìn đâu đó qua dập dờn chao lắc, he hé rèm che cửa kính. Ngoài trời là trăng, lạnh lẽo, đơn độc. ở trong khoang tàu hạng nhất tưởng như ấm áp, con người đâu có khấm khá gì. Lấy chăn đệm, điều hòa, rèm kính hay mượn rượu hâm nóng tráng chí của con người tưởng là thượng sách mà lại là hạ sách. Khi cõi lòng đơn độc, càng ấm áp gối chăn, điều hòa, chè rượu, cuộc đời càng thăm thẳm, hoang liêu. Lúc này, họ Đào đang rơi vào cái hố thẳm ấy. Con tàu còn có ga dừng, trạm đỗ, còn hú mừng một ban mai, chào đón một cung đường. Có khi đi từ đêm đen, từ bão lốc, từ băng tuyết mà đến với hoa mai hoa đào hò hẹn, với băng rôn, cờ hiệu xòe tay bắt mặt hoa da phấn miệng cười. Hoặc như Y còn có cơ quan đoàn thể, vợ con, bồ bịch, phong bao, bắt tay, điện thoại, đưa đón, dù xã giao chiếu lệ, dù đầu tắt mặt tối, ganh ghét, tị nạnh, dọa dẫm, a dua, thớ lợ, viển vông thì những tít mù ấy còn đắp vợi đi cái cô đơn, hoang vắng của kiếp người. Cứ như họ Đào, thân cô thế cô, bấp bênh nghề ngỗng, lang bạt kỳ hồ, gia đình xa vắng, vợ con không màng, tiền tài im lặng, trú ngụ thất thường, độc thân hơn bốn mươi năm lại tội nợ cầm bút viết văn, lại viết không xu thời nịnh thế thì kiếp người có khác gì kiếp bướm, như có như không, có cũng như không ở cuộc đời này. Phía bên ngoài, đoàn tàu đang chạy qua một khu rừng, chắc là ở một góc núi hiểm hóc của dải đất mấy trăm năm chiến tranh giặc giã liên miên. Trên khoang, mọi người như thấy con tàu đang chao lắc, uốn lượn giữa những đoạn đường gập ghềnh, hiểm trở. Có những khúc quanh xoắn ốc, con tàu như bị ai hút mất tiếng động, nó thoát rời khỏi mặt đất mênh mông, lao vút lên trời thẳm. Rồi tiếng ầm ầm, ình ình lại dội lên. Khi chui vào những hầm núi bị đục đẽo, cảm giác hạ xuống mặt đất thật rõ ràng. Đã có những lo sợ mơ hồ biết đâu những dãy núi đá hàng triệu tấn trên nóc hầm chẳng bất thần ập xuống, nghiến nát vụn con tàu tội nghiệp và những sinh mạng đáng thương đang thiếp giấc. Rồi nó chui ra khỏi cái lỗ đen ngòm hun hút để như lại muốn thăng thiên lao vút lên trời lần nữa. Những suy nghĩ lạ lùng về con tàu trở đi trở lại trong cái đầu ong ong của Y. Nghe tiếng tàu, Y nghĩ đến những người lính thú xa xưa bị xúi đến vùng lam chướng, bụi bờ đầy các loài mãnh thú ẩn lấp trong rậm rạp của đại ngàn. Từ những địa thế hiểm hóc, biết bao bi kịch khủng khiếp xảy ra. Chém giết, hãm hiếp, giam kìm, bao nhiêu trò thương tâm, mông muội đã diễn ra mấy trăm năm nơi rừng thẳm. Những câu chuyện thê thảm, rùng rợn về ma trành, tinh hổ, ma sói do con người có lẽ quá buồn thảm đã thêu dệt nhằm hãm hại lẫn nhau. Con tàu đơn độc lao mình trong đêm đen về nơi vô định. Bóng tối trập trùng, lạnh lẽo bủa vây. Nó như một con thú bị thương, thỉnh thoảng lại rít lên òng ọc đầy bất lực. Nằm phía bên kia, thỉnh thoảng họ Đào lại ngáp. Ngáp mà mắt vẫn mở trừng trừng về phía trời đêm, như nhìn xuyên cả không gian, vật chất, phi vật chất mà thoại với ông trăng đơn độc ngoài kia đang ngơ ngác ừ nhỉ sao khuya khoắt thế rồi cái con tàu dớ dẩn này còn thao thiết chạy để làm gì. Cứ chạy như phát rồ phát dại trong đêm thẳm rồi cũng chẳng giải quyết được vấn đề gì đâu. Cứ chạy đến mông muội mụ mị cả đời cũng chẳng giác ngộ được điều gì đâu, anh bạn ạ. Ta là ta nói thật lòng đấy. Cả cái cuộc đời từ non trẻ mảnh mai đến già dặn tròn đầy lão luyện ta chưa bao giờ nói dối ai. Nói dối như Cuội ta còn không chấp, còn cấp cho nhà cửa, ngựa xe, cây cối và mỹ nữ để chi dùng. Anh ngốc ạ. Anh quả là ngu ngốc. Quả không một ai ngu ngốc như anh. Cả các người nữa. Các bạn thật là ngu ngốc. Ngu ngốc lắm. Ngu lắm… Ha ha ha. Ha… ha… ha… Giữa đêm trăng lạnh, họ Đào đột nhiên cười khanh khách. Y chợt thấy lạnh rởn người. Một luồng khí lạnh đột ngột chạy buốt sống lưng. Chết rồi. Họ Đào là ma chứ không phải là người. Y còn nghe đồn rằng con người ta không ít lúc như có ma quỷ nấp sẵn ở bên trong, khi oan khuất, u uẩn, lại là những đêm trăng lạnh rất hay nhập vào trêu cợt bạn hữu, lương dân. Toàn thân Y như bị chuột rút. Con tàu bỗng biến thành một thỏi băng lạnh cứng, im lìm, trôi lừ lừ trong sương không một tiếng động. Biến đâu mất tiếng ình ình quen thuộc. Không khí trong khoang đặc quánh, lạnh buốt. Hai vị khách nằm tầng dưới không còn bóng dáng, chỉ trơ lại chiếc vỏ ga trải giường xộc xệch, nham nhở, âm u. Họ đã biết trước giờ khắc ghê gớm này để rút khỏi đây ư? Hay có thuật tiên tri và đã rời sớm trước một ga khi tiếng cười ma quái kia cất lên. Không thể nào. Buổi tối, khi Y dốc cạn giọt rượu cuối cùng, hai ông khách già tầng dưới còn cảm ơn mấy ly rượu nếp hoa vàng đem từ châu thổ ấm nồng bờ bãi rồi lạch xạch nằm xuống bảo hai chú trẻ tuổi cứ tâm sự thoải mái, bọn tớ già mõ ra rồi chả còn lạ trò gì trên đời các chú cứ nói chuyện chán thì ngủ. Đến ga Cửa rừng ấy, chúng tớ sẽ gọi. Chúng tớ lạ quái gì cái ga khỉ ho cò gáy ấy. Người già đã hay mất ngủ lại ở trên tàu thì ngủ thế nào được. Các cậu trò chuyện chán thì cứ ngủ, chúng tớ canh gác cho. Bây giờ họ biến đi đâu? Hoang mang. Cứng lạnh. Im ắng rợn người. Phía bên kia lại rộ lên một tràng ha ha ha…ha… ha… ha… Họ Đào nằm bất động, mắt mở trừng trừng. Có một làn khói mỏng đùn phảng phất trên khuôn mặt hoang hóa, râu ria, lạnh lẽo. Nơi khe rèm kính, sương nhiều vô kể loang loáng tràn vào. Nằm cứng như bắt vít xuống giường tàu, tim óc Y bắt đầu cựa quậy, rồi sùng sục sôi lên. Mẹ kiếp! Ta đã chán ngấy những trò sương khói, ma mị. Nếu là ma thì ta đây chứ không phải là mi có quyền trỗi dậy dọa nạt bạn bè. Cầm bút thì cùng cầm bút, hà cớ gì làm ma mãnh, xảo thuật dọa nạt, trù úm anh em. Hỡi họ Đào, ta không sợ mi đâu. Mi có đắng cay, tủi nhục, oan khuất thì ta cũng có đắng cay, tủi nhục, oan khuất. Chớ hòng dọa nạt, khống chế. Mẹ kiếp! Bố mày đây cũng không phải thằng vừa. Đừng khuất phục vô ích. Ta không sợ trò ma thuật của mi. Ha ha ha... Ha… ha… ha… Một tràng cười ma mị nữa lại đột ngột cất lên rất trêu ngươi. Tràng cười này như có gì u uất, thê lương lắm. Sương ở đâu tràn lạnh cả khoang tàu mờ mịt. Đôi mắt họ Đào mở trừng trừng ngân ngấn những giọt nước đục ngầu trong sương đục. Nước mắt trong sương lạnh đỏ nhờ nhờ như phù sa, rồi đỏ quạch như máu. Quái lạ. Đã từng bị điện giật. Đã từng bị bóng đè. Đã từng bị chuột rút toàn thân. Từng suýt chết ngạt, chết đuối, từng ngất lịm, từng hôn mê chưa bao giờ Y rơi vào trạng thái bất lực đến thế này. Y thầm nghĩ. Lát nữa họ Đào sẽ sang giết ta chăng. Giết ta thì mi được lợi lộc gì hay chỉ càng chuốc vào thê lương, oan khuất. à mấy lần mắt mi lóe lên khi nhìn cái xe đắt tiền của ta, nhà cửa của ta, ruộng vườn của ta, bạn bè của ta. Thèm muốn? Nhân dịp này mi sẽ giết ta để đoạt lấy những thứ ấy? Vớ vẩn và nhảm nhí. Nông cạn. Cứt chó. Ta chửi vào giả định ấy, khát thèm mông muội vớ vẩn ấy của mi. Tưởng gì. Như thế thì không được. Y bỗng bật cười to thành tiếng. Trời ơi! Ta đã cười được. Trời ơi. Y muốn gào lên. Họ Đào nằm phía bên kia chợt rùng mình, giãy giãy lên mấy cái rồi ú ớ lẩm nhẩm câu gì vô nghĩa. Không gian càng đặc quánh. Mồ hôi túa ra lớp nhớp trong sương. Họ Đào vẫn bất động, mắt mở trừng trừng, quanh người sương khói phà ra mờ mịt. Thì ra họ Đào sợ tiếng cười, sợ cái ha ha ha của con người, dù là ngay cả người quen thân, bạn hữu lăn lóc khốn khó với nhau bao nhiêu năm cứ ha ha ha là gã hoảng. Đã thế, Y lại cười. Ha ha ha… Ha… ha… ha… Ha… ha… ha… Họ Đào giãy như bị điện giật rồi bất động nằm im, mặt nhăn nhúm, mắt mở trừng trừng không chớp…

Mấy hôm sau, cũng đêm trăng lạnh cóng nơi góc rừng biên giới, Y chế giễu họ Đào. Ông làm ma nhát tôi cũng đếch đến đầu đến đũa. Mới đầu tưởng ông giết tôi. Ông giết tôi thì được cái quái gì. Ai bầu bạn với ông. Ai sẽ hiểu ông. Không không. Mày mới là ma thật. Mày là ông mãnh con. Tao biết. Lúc ấy mày cười thêm tí nữa là giết chết tao đấy, đồ khỉ ạ. Mà thế cũng hay. Có khi chết cũng không hẳn phí công vô ích. Mẹ kiếp! Bọn khôn ngoan thì bây giờ đã không ở đây. Như thế là tốt. Ta thích cô độc và cuộc đi đang theo chiều hướng ấy. Nào, đêm nay trăng cũng lạnh, giữa nơi biên giới hoang vu này hãy quăng đi tất cả những gì vớ vẩn mà soi rọi vào nhau, vào cuộc đời, ông bạn ạ. Họ Đào lại triết lý, vân vi, ngẫm ngợi. Ngoài kia, trăng nhờ nhờ, đùng đục, bàng bạc hơi sương. Những rừng khộp bên này bên kia biên giới trút hết lá, trải nhiều cuộc cháy lớn nhỏ, đen đủi, run rẩy dưới tàn trăng. Đêm biên giới u u, mang mang, huyền bí. Những người trẻ tuổi trong lán trạm ngủ từ lâu. Buổi chiều, khi cùng họ xuống suối bắt cá, gã làm mọi người rất ngạc nhiên. Họ Đào cực kỳ sát cá. Ai ngờ được bàn tay chuyên cầm bút nhỏ bé, xinh gọn lại bén nhạy nơi khe đá, luồn lách và tóm gọn những chú cá ngạnh, cá lóc suối, cá bống và cả những loài da trơn chưa ai đặt tên. Họ Đào tỏ vẻ khoái trá, mắt sáng rực như đồng nhập. Mấy cậu trẻ tuổi cả kinh lúc gã tợn tạo sục tay vào những hẻm đá sâu hoắm. Biết đâu chả có một con giải, một con trình hoặc một con vật bí hiểm thiến sống bàn tay xinh xẻo kia. Số gã cực kỳ đen đủi, chạm vào cái gì toàn đổ vỡ. Ai nấy cuống quýt khi gã mắm miệng gầm gừ giục mọi người hỗ trợ gã kéo một con ba ba lớn trong hẻm đá. Y hốt hoảng bảo thôi đi, hãy tha cho nó làm chúa tể ở đây, ông hiếu sát như vậy không tốt gì trong chuyến xuyên rừng xuyên suối này đâu, tháng trước có mấy người đi rừng bị voi giẫm chết bi thương lắm. Họ Đào lẩm nhẩm câu gì, lục sục buông tay tiếc rẻ, lòng bàn tay nhớt dãi của loài da trơn vừa để sổng nhểu xuống tanh lợm. Chúng tôi vẫn tiến sâu trong lòng suối nhưng có lẽ chỉ gã còn mê mẩn với những săn bắt của mình. Mặt trời bắt đầu tắt, từng chùm sương trắng mỏng bốc lên mờ mịt giữa lòng suối. Phía khu rừng, không khí âm thầm ảo não, đám chim muông lạt sạt chao lượn trên các tầng cây. Nhiều âm thanh, tiếng động lạ lùng phát ra mơ hồ đứt nối nhưng vẫn rõ từng tiếng hú, tiếng gọi, tiếng gầm ghè của biết bao sinh vật, động vật trong vật lộn sinh tồn. Những ồn ào phức tạp khó tả ấy chen chúc thỉnh thoảng rộ lên trong tiếng gió u u. Giữa rừng sâu, toán người bỗng thấy những tiếng động, màu sắc đang bủa vây, đe noi mình, nhất là những người mới đến. Y trấn tĩnh xốc lại lòng can đảm, sẵn sàng chấp nhận sự đột biến đang rình lấp. Từ lúc đó, Y và cả họ Đào nữa trở lên trầm lặng. Toán người lầm lũi tiến dọc theo lòng con suối. Những lúc như vậy, Y luôn khâm phục tinh thần của gã. Không phải lúc nào con người ta cũng có tinh thần như thế. Tinh thần làm chủ hoàn cảnh của mình. Bàn chân Y giẫm lên những thảm lá mục còn sót lại, dấu vết của những đám cháy loang lổ. ấn tượng đầu tiên khi tiếp cận con suối là sự nhớp nháp của dòng nước đục. Không hiểu sao lúc mới nhìn dòng suối, mắt họ Đào sáng hẳn lên. Toán người lầm lũi tiến trong dòng suối.

Một luồng sáng đâu đó nhóa lên. Chợt họ Đào cắt ngang dòng suy nghĩ của Y. Này! Ông toàn phá tôi. Lẽ ra chúng ta đã có một bữa tiệc ba ba ra trò ở nơi này. Y nhìn gã, trăng leo lét tưới tắm thân thể, tóc râu, áo quần, thân phận mấy con người rừng rú. Trăng lênh loang, tràn khắp lều bạt, gỗ lạt, củi cành, phên giậu, cỏ cây, đá sỏi một vẻ mông muội, hoang sơ. Đời người hữu hạn sao ham muốn khôn cùng, trách nào không rước về tai họa. Cuộc đi này ngoài việc hoàn thành bài ký vùng biên viễn cho số báo Tết, Y còn thu thập tài liệu cho cuốn tiểu thuyết đang viết. Rủ gã đi, Y luôn nghĩ sẽ giải quyết được điều gì. Họ Đào vốn dòng dõi nho gia, trải binh biến, thăng trầm đến đời ông nội thì sa sút. Có thực tài, thực học nhưng tính tình gàn bướng, lạc thời lạc thế, trong cuộc sống chỉ toàn ưa thích những chuyện ma mãnh, gió trăng. Lạ là văn chương họ Đào âm thầm nhân hậu. Văn phong lạ lùng, kỳ ảo da diết, vang sâu và rất thiện tâm, thiện chí ở cuộc đời. Oái oăm ở chỗ dường như rơi đúng vào cái buổi người ta không cần những đặc tính trên, họ còn đang mải bè cánh, thù tạc, phỉnh phờ, xúi giục lẫn nhau, những thứ mà có chặt đầu gã cũng không làm được. Những sáng tác của gã thường rơi vào im lặng, chìm khuất, mỗi mình Y hò hét, phèng la cũng chả ăn thua. Chẳng lẽ sáng tác chỉ hai thằng biết với nhau, hiểu với nhau. Thế khác gì chỉ anh biết, tôi biết, trời đất biết còn ra quái gì. Là con người chứ có phải thánh nhân, mặt trời mặt trăng đâu mà tự sống, tự hiểu, tự bỉ, tự tri, tự kỷ một mình. Hôm nọ, lúc đối thoại với vầng trăng thần thánh ngoài khoang tàu, gã đã ngộ ra cái nhỏ nhoi, hạn hẹp, dốt nát, tối tăm của kiếp người chưa nhỉ. Cái lúc họ Đào cất tiếng ha ha ha sao tự đắc, tự cao thế. Rồi ha ha ha nhuốm màu u uất. Rồi ha ha ha hãi sợ chính tiếng vọng của mình…

Ngoài trời đêm, những giọt trăng suông mỏng mảnh, leo lét rót xuống núi rừng, cây cỏ và những suy nghĩ đứt nối. Bếp lửa đã tàn, những tàn lửa nổ lép bép, lục bục. Đêm càng khuya càng lạnh. Tiếng gió u u rất nhỏ, có những lúc im bặt rất lâu rồi lại u u, loạt soạt. Bên tàn lửa, giữa đám gỗ đẽo gọt nham nhở, tạm bợ, ẩm ướt, họ Đào nằm xuống, tay gác lên vầng trán đẫm ướt, mắt mở trừng nhìn phía trời đêm. Trên nền trời đen thẫm, ông trăng đã trốn đi chỉ tỏa ra một chùm sáng yếu ớt không đủ sức pha loãng màu tối dưới gầm trời. Y không ngủ được. Cũng chả phải sợ sệt cảnh giác gì vì ở nơi đây, nơi cuối đất cùng trời, với những con người này, những con người yếu đuối, lương thiện, chất phác, giản dị, luôn sẵn sàng nhường nhịn thì hãi sợ gì. Nhưng Y buồn, một nỗi buồn thoạt đầu chỉ nhu nhơ, sương khói bỗng vụt lớn lên, trùm khuất, xuyên thấu những nghĩ suy, tràn ra cây cỏ, lều bạt, tràn ra đất đá, sỏi cát, tràn lấn ra trăng, rồi hòa lẫn vào trăng, hòa lẫn vào vũ trụ mênh mang. Bên kia đống lửa tàn, trên ván gỗ ẩm, họ Đào dường như cũng buồn lắm. Hai khối buồn được ngăn đại khái giữa một đám lửa tàn tịnh không xâm lấn vào nhau như hai khối pha lê trong suốt đặt song song cuối chân trời. Bỗng có tiếng u uôm u uôm như tiếng chó sói tru từ đâu vọng về. Không phải tiếng gió vì gió nửa đêm gần sáng đã ngưng thổi. Tiếng u u uôm uôm vọng đến khá gần, mơ hồ như có tiếng chân sói nhón bước lạt sạt trên các tàn cây cỏ. Liệu rằng có còn loài hồng cẩu quẩy ma mị nơi biên viễn trong một đêm cuối năm tàn tạ buồn phiền ghé thăm dọa dẫm con người. Hay oan hồn của chúng lảng vảng trêu ngươi, tròng ghẹo loài chúa tể muôn loài đã tận diệt bầy đàn của chúng. Đã không ít những câu chuyện về lũ hồng cẩu quẩy thành tinh bắt gái đẹp, xây lâu đài, tổ chức bộ máy sói tinh vi, ảo diệu, dù chỉ là những đồn thổi hãi hùng vô chứng cớ nhưng vẫn gây không ít hoang mang, sợ hãi trong lương dân. Phía bên kia, họ Đào nằm im bất động, chắc chắn đã nghe thấy tiếng tru u uôm thê thảm, thấm xuyên ấy. Thật lạ lùng, qua tàn trăng, bỗng chợt ánh mắt gã lóe lên ranh mãnh, độc ác và ma quái. Thôi chết. Hay gã có liên quan đến bầy sói kia chăng? Biết đâu tổ tông gã chả bắt nguồn từ loài hồng cẩu quẩy. Có một lần, đã khá lâu, hôm ở vùng rừng cực Bắc, trong một buổi uống rượu tàn canh với đám thợ săn, gã khóc rưng rức khi biết con chó đầu đàn, con chó lai sói có bộ lông rực lửa bị con lợn lòi bị thương trong cơn tuyệt vọng tợp nát bét hai chân sau trong một cuộc tàn sát đang chờ chết. Gần sáng, mọi người say lăn lóc, Y tỉnh dậy không thấy gã đâu. Buồn đi tiểu, lọ dọ ra sau nhà, một cảnh tượng hãi hùng, hi hữu đập vào mắt. Họ Đào ôm hai chân bị thương của con chó đầu đàn, nước mắt lặng im chảy. Con chó ngồi xổm, dựa hẳn vào lòng người đàn ông lạ, nó liếm liếm cái đầu bờm xờm như đầu sư tử của người đàn ông. Thỉnh thoảng, từng giọt nước mắt chó vón cục, đỏ như máu rỏ xuống mái đầu tổ quạ. Y thoắt rùng mình khi nhận thấy ở sâu trong những hốc mắt đẫm nước, cả người và chó hằn lên những tia xanh lét, rờn rợn mà nghe đồn chỉ có ở loài hồng cẩu quẩy. Y rùng mình nghĩ đến một kết cục không hay ho xảy đến với mình. Chiều hôm đó, khi toán người đi săn ở góc rừng, Y đã thấy cái gì bất thường đang sắp xảy ra. Toán thợ săn ngồi dựa vào gốc cây, vách đá, phanh ngực thở sau một ngày săn đuổi, bắn giết. Bỗng đâu tiếng u uôm khàn đục như vỡ ra từ trong rừng sâu. Toán người nhớn nhác nhìn nhau, mau chóng xốc đồ nghề và mấy con thú bị bắn hạ cắt rừng đi xuôi về phía bản. Mấy con chó lệt bệt chạy phía trước đoàn người. Con chó đầu đàn nằm trên cáng tre, máu từ vết thương của nó nhểu ra, thấm xuống lá cây rừng. Hôm nay, nó đã đụng phải loài mãnh thú và nếu không có sự can thiệp kịp thời của toán thợ săn thì hẳn con lợn gộc đã giết chết nó bằng một cú siết bản năng mà lũ chó nhà không đủ khôn ngoan để né tránh. Con chó đầu đàn giơ cẳng chân sau ra chịu đòn và nó mãi mãi trở thành thương tật. Toán thợ săn lùi lũi bước. Cuộc đi săn đã phải trả một giá quá đắt không ai lường được. Cái đêm ở vùng rừng cực Bắc, cũng là một đêm trăng mờ ảo, thấm đẫm sương lạnh, nhưng hôm ấy xung quanh còn có mấy tay thợ săn cự phách sẵn sàng bắn giết và lũ hồng cẩu quẩy chỉ hiện thân vào con chó thương tật đang chờ chết. Hay lo sợ Y cáo giác hành vi dị mọ, cặp mắt ma mãnh mà hôm nay, ở một núi rừng khác, trong một khung cảnh khác, xa xăm kín nhẹm hơn, họ Đào sẽ ra tay trừ khử Y để không còn ai biết được bí ẩn ma quái của đời mình, để ngày mai hắn phủi sạch dấu vết, trở thành một nhà văn thành danh với những tác phẩm xu chiều thời thế. Lúc tối, chiều ý bọn Y, những người trẻ tuổi rút ra lán phía ngoài, để hai ông nhà văn tiện đối thoại và đàm đạo. Nào ai nghĩ đoàn công tác vẻn vẹn hai người lại có thể nảy sinh những mâu thuẫn khó hiểu và mưu toan đen tối. Đã mang kiếp nạn giấy bút văn chương xiềng xích như nhau, ai nghĩ ra sẽ có một lúc này. Đàn sói đang tiến dần, bây giờ chúng không tru mà rít lên thê thiết. Họ Đào khoái trá, mắt gã lại lóe lên ma mãnh trong đêm. ánh sáng của trăng mỏng mảnh, run rẩy, chỉ chực tắt ngóm. Mắt gã càng rực lên, xanh lét màu lân tinh, như vẫy mời những đốm xanh lóa nhóa đồng loại đang gầm gừ, tru rít ngoài kia, đến xé xác ông bạn đồng hành, đến xé xác một trêu ngươi, một thách thức, dám dọ biết điều bí ẩn thiêng liêng truyền kiếp. Giữa chốn rừng khuya, Y có cảm giác xung quanh, trong bóng tối âm u đang lạo xạo một cách bí ẩn, bất trắc. Cố trấn tĩnh, đẩy lui sự hãi hùng chợt đến trong bộ óc căng thẳng. Bộ óc nhiều khi lắm sự cầu kỳ, khó hiểu, quên cả sinh mệnh chủ nhân đang lâm nguy tò mò nghĩ ngợi, bứt rứt. Nó nghĩ rằng, có sa vào nơi hang hùm nọc rắn mà được thỏa thích thói hiếu kỳ thì thiệt phận cũng sẵn sàng. Cứ nằm im như thế, Y chăm chú nhìn ra phía ngoài, nơi đang phát ra những tiếng lào xào mong muốn cái gì đang ẩn nấp hãy xuất hiện ra đi. Cũng chẳng phải đợi lâu, tiếng lạt sạt gấp gáp xiết dần vòng vây về phía Y. Máu như ngừng chảy trong huyết quản. Tim như ngừng đập. Toàn thân bị bắt vít bằng những con ốc xanh lét, rờn rợn. Lũ hồng cẩu quẩy như có sự khích lệ, dẫn dụ, chúng bắt đầu trườn nhẹ như sương, nhanh như gió, lừng lững tiến vào. Có những con chợt dừng lại, ngồi chễm chệ như người, hai chân trước bơi bơi, khua múa mau lẹ vô cùng, ẩn hiện trong sương đục. Có những con nhe cặp nanh trắng nhởn cười cợt. Một luồng khí lạnh thốc vào sống lưng. Tóc Y đột nhiên dựng đứng. Bên kia, ánh mắt họ Đào rực lên, đắc chí ra lệnh. Những bóng vàng, đen, trắng, đỏ loang loáng đang khua múa nhận được mệnh lệnh, chúng dừng lại cung kính với gã. Những cái lưng đẫm sương vờn lên như sóng khép thành một vòng tròn bắt đầu chuyển động xung quanh gã, thỉnh thoảng bọn chúng rướn hai chân trước lên khoảng không từng nhịp từng nhịp vái chào chủ nhân, vị chúa tể đầy thành kính. Chúng bay lượn phiêu diêu nhẹ nhàng vô cùng. Bỗng họ Đào tru lên một tiếng trầm khàn. Tấn trò đột ngột dừng lại. Mệnh lệnh thứ hai được phát ra. ở những khoảng rừng chập chờn tối sáng, bỗng hiện ra rất nhiều cái bóng, xam xám, trăng trắng, vằn vện, rực đỏ đứng ngồi lố nhố dồn khép vào nhau nối mãi ra vô tận. Càng lúc, Y càng thấy sống lưng mình lạnh buốt. Quá sợ hãi, Y không thốt lên được một tiếng rên, hơi thở đứt quãng. Y bắt đầu nhận ra những luồng sáng xanh lạnh, chờn chợn, ngoằn ngoèo hình thù kỳ dị như những sợi dây xanh lét định mệnh quấn từng vòng, từng vòng một vào cổ mình, chúng bắt đầu co rút lại, nhanh kỳ lạ, và chúng thít nghẹt, và chúng xiết… Ha… ha… ha… Ha… ha… ha… Gom hết sức bình sinh, Y bật ra một tràng ha ha ha như đại bác bắn màng tang. Những tàn tro lốm đốm lửa bắn lên tung tóe. Y càng điên cuồng man dại. Ha… ha… ha… Ha… ha… ha… Bên kia tàn lửa, họ Đào như bị điện giật, người nảy lên, giãy giãy, u ơ rồi lại giãy giãy, u ơ. Ha… ha… ha… Ha… ha… ha… Y cười chìm, u uất. Họ Đào co rúm lại, hai con mắt bạc đi, tím tái. Xung quanh, vọng ra những tiếng tru thê lương, căm phẫn. Những vụn củi khuất trong tàn lửa, gió ở đâu thốc đến, bùng lên. Những luồng xanh leo lét, hờn căm rú lên như trúng tên trúng đạn chạy dạt đi, hỗn loạn, va đập vào nhau răng rắc. Họ Đào rũ ra như cái xác không hồn, nhắm tịt mắt, uất ức gào lên: Thôi… đi… Đáp lại không một tiếng tru. Tất cả đã biến mất. Chỉ tàn trăng rơi rớt. Sương ở đâu đùn ra trắng đất trắng trời.

Đêm tiếp theo cũng một đêm trăng.

Đêm vùng biên cuối năm giữa rừng già sâu thăm thẳm, dài hun hút và dường như bất tận. Trong căn lán bắc ghếch lên thân cây sung đổ nghiêng rợp cả lòng suối bây giờ chỉ còn lại Y và gã. Hai cậu trẻ tuổi đã xin theo lái xe và anh cán bộ dẫn đường về trạm trung tâm cách đó mười bảy cây để lấy xăng và nhận quà Tết. Giao cho Y khẩu súng đã tháo rời hộp đạn, người trẻ tuổi nghiêm ngắn nói. Nếu các anh quyết ở đây qua đêm thì cứ cầm súng, đạn em để trong tủ. Khóa đây. Các anh là cán bộ, là nhà văn, những gì em dặn quá bằng thừa, nhưng thực sự nguy hiểm thì mới được nổ súng. Cậu lái xe và anh cán bộ ái ngại nhìn họ Đào và Y. Đúng mấy bố nhà văn, có giời chiều. Êm ấm không muốn yên thân cứ khăng khăng đòi tụ vạ ở đây. Bàn bạc, tư liệu con khỉ mốc. Tốt nhất là mặc kệ, cái ngữ này không ăn cướp của ai thì thôi chứ còn sợ gì ai. Trên răng dưới cát tút ai thèm động đến. Mà ở đây từ lâu voi cũng hết hổ cũng hết cũng chả ai vồ được các bố. Có rượu quá chén ngã xuống suối cũng không chết được vì suối cạn. Mặc. Chào các bố. Chúng em đi. Trưa mai quay lại đón đi trạm khác. Cứ thế nhé. Nào, tạm biệt hai bố dở người. Hai bố tha hồ lạc vào thế giới văn chương kỳ thú của các bố. Xe lọc xọc quay đầu rồi mất hút. Lầm lì bụi đỏ bám vào những thân gỗ xám dọc hai bên đường. Cả cánh rừng trụi lá, xám ngoé, mông lung. Chỉ dòng suối trước mắt, ngoằn ngoèo, đứt nối, thi thoảng những sung, lộc vừng cổ thụ, ngã nằm ngã ngồi, quanh năm tứ mùa lá xanh om, mỡ màng, lạc lõng. ở nơi đây, đến cây cối cũng chả hiểu thế nào. Cây thì xanh rợn lên, cây quắt queo, còi cọc, lỏng khỏng cành rễ. Lửa được nhóm lên. Hoan hô tự do. Tự do muôn năm. Sau mấy lần va vấp, mộng mị, Y càng thấy quý mến họ Đào, thán phục ý chí phi phàm của gã. Họ Đào bảo, ông ạ, sau đợt này chắc chắn sẽ có một cuốn khá, một cuốn sâu, một cuốn tôi săn nó từ lâu lắm rồi, chỉ chờ kiểm chứng, chiêm nghiệm, những linh nghiệm chót là bắt tay. Mà ông biết tài tôi đấy, đã bắt đầu là kết thúc, là xong và đẫm, là hay và mới, khác tất cả. Đây sẽ là một cuốn quyết định đời văn của tôi, sự kỳ vọng của ông, rồi tôi sẽ hóa, sẽ biến khỏi mặt đất này, để vinh quang cho ông tận hưởng. Này, này. Y nhìn họ Đào như một gã tẩm. Lu loa vừa thôi. Ông không phù hợp với lu loa. Khoe khoang nơi rừng xanh núi đỏ hay hớm gì. Mà ông lạ nhỉ. Diễn đàn thì im như thóc, có vãi cứt vãi đái vào cũng ngậm miệng hến nay trước đá sỏi lại cua cá mở mồm. Rượu. Tôi đi nướng cá, ông vặt ít lá sung non. Mà ông đừng bắt cá nữa. Trong cái chum sành này đã quá đủ rồi. Ông bắt cá cứ như hùm đổ đó, kinh bỏ mẹ. Ai cũng như ông loài cá tuyệt chủng lâu rồi. Họ Đào im im, lặng lẽ trèo lên cây vặt lá sung non. Trời chạng vạng. Gã leo cây như loài báo rình mồi, uyển chuyển, ẩn hiện chập chờn giữa tàn lá sung rừng. Y gom củi, bật diêm, bắt đầu nhóm lửa. Lửa cháy hồng, thơm mùi cá nướng. Hai thằng đàn ông lặng lẽ bên nhau. Mấy chai rượu dần dần cạn nhẵn, nằm lăn lóc bên đống lá sung héo rũ, quăn queo. Họ Đào khi uống rất lầm lì. Hầu như gã và Y chẳng trò chuyện gì với nhau, thỉnh thoảng bẻ những cành khô quẳng vào đống lửa chập chờn cháy. Đêm nay trăng rất muộn. ánh sáng yếu ớt, lạnh vắng, lờ nhờ, loáng thoáng trong sương đục. Những tàn cây lúp xúp chạy ngoằn ngoèo, loang lổ theo dòng suối u uẩn, buồn thảm và cô độc. Không biết những người trẻ tuổi sống ở đây thế nào nhỉ. Có ai vì buồn chán mà bỏ đi hoặc tự vẫn không. Thỉnh thoảng vẫn xảy ra những vụ tự tử không rõ nguyên nhân, chắc rằng cũng ở những nơi hoang liêu quạnh vắng. Như có tiếng mang tác đâu đó, tiếng loài thú khụt khịt ăn đêm dưới lòng suối. Mới ngày nào, chắc dòng suối mỗi tuần trăng ông ba mươi chả mò ra bắt cá ăn chơi và nghịch ngợm. Rừng trụi lá, suối cạn trơ cát sỏi nham nhở bây giờ chắc chỉ hấp dẫn mấy ả chồn mái đi tìm đực chứ hổ đâu ra. Bọn buôn lậu buôn người cũng không có nốt. Chúng phải tìm đến những nơi nhộn nhịp, cửa khẩu, đường quan đánh quả tết nhất chứ nơi tịnh không bóng người này moi móc đâu ra. Y và gã ngồi như hóa đá, chán uống rượu lại ngắm trăng. Rồi trăng cũng lặn đi đằng nào mất. Y chẳng tranh cãi hay hỏi han gì thêm. Từ chiều, trông gã đã bứt rứt. Đêm xuống thì im lặng, hỏi chỉ gầm gừ qua chuyện. Từ lúc có ánh trăng đục cứ ngồi thừ ra, đầu tóc xõa sượi như thằng phát vãng. Lúc nào cũng như âu lo cho mọi kiếp người, đấu tranh với oan khiên, bênh vực lương dân quên bản thân mình. Hôm nay thì thây kệ, mặc xác ông, em tẩn rượu vào em ngủ, có họa điên mới lo lắng cho cuộc đời. Chẳng hỏi han. Không thông báo. Với mấy gộc củi quăng vào lửa, giũ giũ tấm chăn hôi rình ra sạp gỗ, Y nằm co quắp, quay mặt vào đống lửa, ngáp vặt mấy cái rồi thiếp đi.

Họ Đào gần như không nói không rằng từ chập tối. Ngồi uống rượu, hai thằng đàn ông nơi hoang dã cho cảm giác mỗi tiếng nói cất lên chỉ càng lạc lõng. Lục lại những tội lỗi cũ, oan ức cũ cũng chỉ là để đấy, ai biết người đó, vậy thôi. Có biết thêm về nhau cũng chẳng giải quyết được gì. Màn sương đục tràn vào lán. Thỉnh thoảng, những giọt sương rụng xuống tàn lửa xèo xèo. Giấc ngủ chập chờn kéo đến. Bắt đầu là tác dụng của rượu lên não bộ. Trong suốt hành trình, Y và gã uống rất nhiều rượu và phải nói rằng cái khoản này đã trợ giúp thần kinh rất tốt. Chuếnh choáng, lơ mơ rồi thiếp hẳn. Y bỏ mặc gã bên kia đống lửa. Giấc ngủ vừa kéo đến thì một cảnh tượng dị thường xảy ra, ngay trong đầu óc, ngay bên đống lửa cạnh con suối hoang lạnh. Khởi đầu những tàn lá lay chuyển lào xào rồi ở giữa những lùm cây loang lổ nơi họ Đào ban chiều hái lá bỗng có tiếng động khe khẽ, tiếng một người con gái yếu ớt thoảng ra, ngấm vào sương loang đến. Anh đã đến đấy ư? Em đã chờ. Em chờ bao nhiêu năm rồi. Nước mắt cũng đã cạn. Trái tim đã héo khô rồi sao bây giờ anh mới đến. Hôm nay anh đến, nhìn thấy anh bằng xương bằng thịt em không còn khóc được. Cả bạn anh nữa, người đâu mạnh mẽ táo tợn quá chừng. Còn dám sai anh lên vặt lá bẻ cành. Người đâu quá vô tâm, tăm tối, không có linh giác, linh hồn. May anh gượng nhẹ với em. Em biết anh đã nhận ra em nên gượng nhẹ. Từ lúc em không còn ứa nhựa khi anh chạm đến lòng anh chắc đau đớn lắm. Bạn anh không phát hiện ra nên cứ thản nhiên ngốn ngấu. Rượu đã làm cho hắn tê tái thiếp đi chết giấc đi rồi. Cơ mà hắn cũng đáng yêu. Nếu anh ra lệnh cho em, cảm thán với em về hắn, em sẽ giúp anh, hắn sẽ biến thành sỏi đá ở chốn này, dưới chân em, hầu hạ em. Sẽ chỉ là một cơn sốt rừng, một cơn gió độc, một vết rắn cắn chẳng hạn. Có khi chỉ là một cơn mơ, một ru vỗ mê hồn, một làn hương kỳ bí đều có thể đưa hắn biến khỏi mặt đất này. Nhưng anh sẽ sống với ai? Với mấy ả đàng điếm, xanh đỏ, nhầy nhụa, nông cạn ư. Với mấy thằng giả danh trí thức, dâm đãng, đểu giả ư. Với bọn lưu manh, trộm cướp, hãm hiếp ư. Hay sống với quê hương, với kỷ niệm cũ kỹ, bảo thủ, cứng nhắc. Không. Thà rằng cứ để hắn sống cùng anh. Để anh bớt đi sự nghĩ, sự chán, sự hận, sự giết mình. Cứ để hắn sẻ chia mang tai ách cùng anh. Em sẽ bảo trì mạng sống cho hắn. Tốt nhất cứ để cho hắn cống hiến trong cuộc đời này. Và khi nào anh ra lệnh đều không muộn. Anh ơi, mình hãy gần nhau hơn đi. Anh hãy lên đây với em, anh ơi… Tiếng nói thoang thoảng, chất chứa tâm tư. Hoá ra họ Đào hàm oan một mối tình từ thuở nào không ai biết, chỉ hôm nay, nơi lán trạm hoang vu mới tình cờ phát lộ. Đống lửa dường như vẫn tỏa ra những sợi ấm miên man, vĩnh hằng, nhưng người phía bên kia đống lửa không còn ở đó. Họ Đào đã tự nguyện rời nơi ấm áp đến với nơi lạnh lẽo, cô đơn, nơi đón chờ tưởng cơ hồ tuyệt vọng. Trong ánh lửa tàn, trong sương lạnh, gã lặng lẽ, vất vơ tiến về phía phát ra tiếng người như kẻ mộng du. Tàn cây càng lay động, trong sương đục, bóng người con gái chừng mười lăm mười sáu thấp thoáng, ẩn hiện chập chờn rồi dần dần lững lại. Một cô gái. Một cô gái có đôi mắt màu xanh ngọc, mái tóc dài đi chân trần. Đôi chân trắng xanh đang bắt đầu lạnh cóng giẫm giẫm lên những hòn cuội trắng trong lòng suối. Hai người ngồi quay lưng về phía đống lửa tàn. Sương phủ lên che kín họ. Họ thì thầm những gì với nhau không một ai nghe thấy. Có chăng chỉ đất trời, những hòn cuội trắng và sương trắng nghe thấy những thì thầm. Họ nói gì với nhau? Người con gái nhìn họ Đào mỉm cười, đắm đuối. Nàng ngồi sát vào bên gã, thân người uyển chuyển trong màu áo phủ đầy sương tỏa một mùi hương mong manh. Nàng đặt một cánh tay lên vai gã, họ Đào bỗng rùng mình khi bàn tay con gái chạm vào. Gã nắm lấy những ngón tay nhỏ mát lạnh như đá suối. Một tay gã quàng sang tấm lưng đã lả đi. Cả người gã đang dâng lên một điều gì nửa như chua xót nửa như dâng hiến. Cô gái ngoan ngoãn trong vòng tay của gã. Tại sao em lại ở đây? Bí mật lạ lùng đến thế? Anh ơi! Em là người trong mộng của anh. Hôm nay mộng thành sự thực. Với một giọng khàn, trầm đục, họ Đào bảo, anh muốn ôm chặt em hơn. Nhưng em ơi! Chúng ta cứ mãi thế này ư! Người con gái siết ngang lưng họ Đào, đôi môi ẩm ướt tiết ra một làn khói mỏng. Họ Đào lim dim mắt, cái miệng nhỏ hơi há ra nuốt nuốt làn khói. Cô gái thầm thì. Biết thế này em không hiện ra thì hơn, cứ chỉ nghĩ về nhau có khi lại hơn chứ đã gần nhau thế này rồi, ngày mai ngày kia xa nhau không biết sự thể thế nào nữa. Nàng thở dài, nhỏ ra mấy giọt nước mắt xuống má người tình. Họ Đào khẽ rên mấy tiếng. Người con gái thì thầm kể những phiêu bạt của mình. Chàng và nàng an ủi nhau. Người con gái bảo, anh có biết em đã trải qua bao nhiêu thác đoạn cuộc đời không. Hôm nay gặp anh là phải có duyên lắm. Nói đến đấy, nước mắt người con gái lại rơi lã chã. Chàng ẵm nàng vào lòng, vuốt những sợi tóc lòa xòa trên vầng trán xanh xao, an ủi. Hôm nay gặp được nhau đây sao em cứ buồn mãi thế. Người con gái càng thút thít. Hai mái đầu xanh nhòa lẫn vào nhau trong mờ mịt sương đêm.

Y tò mò ngẫm nghĩ rồi tự nhủ, mình cũng chỉ nên biết đến thế ở sự việc này. Việc yêu đương của loài người biết sâu hơn để làm gì. Tọc mạch việc yêu đương của bạn hữu là điều cấm kỵ. Mừng cho gã ở nơi rừng thẳm gặp được người xưa, dù vô tình dù cơ duyên cũng đều là phúc phận. Hóa ra ai cũng có lúc vô tâm, luôn o ép, ban phát vô lối những ý kiến chủ quan rồi tự cho mình là nhân đức. Bao lần giục giã việc riêng, họ Đào chỉ cười trừ, có khi cau có, có khi im lặng nhưng chưa bao giờ phản ứng. Hai người chắc phải yêu nhau lắm. Và, trong tình thế này thì cô bạn chắc đã sang kiếp khác rồi. Vậy mà vẫn yêu thương, chờ đợi và hy vọng. Không như chúng sinh nhan nhản, vừa bồ bịch um sùm vừa thề bồi loạn xạ rồi ngày ngày giáo dục nhau về đạo đức, lương tâm và lòng chung thủy. Hai kẻ kia đang hòa vào làm một. Ngôn ngữ bây giờ của đôi uyên ương đã không phải bằng lời. Họ thấm vào nhau qua sương, qua trăng nước mắt. Hai người đã đúc thành một khối huyễn ngọc trong đêm trăng tàn nơi biên giới bất chấp bao nhiêu li gián của dương gian…

Ngày hôm sau một tin không vui đến với hai người. Chiếc xe cũ ậm ạch đưa đoàn đi bị hỏng, phải sửa chữa chưa biết thế nào. Các anh bảo xin lỗi, còn mong muốn Y và gã tự đi bộ ngược về trạm chính, cách đó mười bảy cây. Mười bảy cây, sức dài vai rộng sá gì. Cũng đừng tự ái. ở nơi quá thiếu thốn kham khổ không có chỗ cho lòng tự ái. Nhận được thông tin khi chiều muộn, họ Đào xuống suối bắt cá chưa về, Y phân vân có phần hơi hoang mang nhưng rồi khẽ mỉm cười. Biết đâu chả là xảo thuật của cô gái muốn lần nữa ôm ấp người tình thêm một đêm. Chả giúp nhau được gì cứ lặng im để họ tình tự. Kiếp người vốn ngắn ngủi, mỏng manh và quá nhiều oan khuất. Món quà trời đất tặng cũng nên mừng, mừng trong im lặng với ông bạn càng ngày càng lạ lùng, kỳ bí biết đâu còn khám phá ra những vô lý, kỳ bí khác. Họ Đào tiếp nhận thông tin ậm ừ, không mừng rỡ, không bồn chồn bứt rứt như hôm qua. Như thế là thế nào? Không mong mỏi điều đó ư? Định trốn chạy một tình yêu oan khiên ở đây? Để tiếp tục đến với một bí mật một đặc quyền nào nữa hỡi họ Đào. Vẫn yên lặng không một phản ứng vui buồn, thản nhiên, gã xiên những cọng le rừng vào miệng từng chú cá bống suối. Bàn tay thoăn thoắt, thoăn thoắt tóm bắt, giết chóc. Y rùng mình ớn lạnh rồi đột nhiên trở nên cáu bẳn khi những chú cá bống suối xinh xinh cỡ ngón tay duỗi đuỗn người vây vẩy dựng ngược trước cái chết không báo trước khi chiếc dùi lạnh buốt xuyên thấu từ đầu đến chân. Mắt cá mở ngơ ngác, lồi ra kinh hãi. Chúng loắc ngoắc tấm thân nhỏ bé, yếu ớt vĩnh biệt cuộc sống bơi lội tự do, vĩnh biệt khe suối, rễ cây, rong rêu và bầy đàn trong lặng lẽ. Không một tiếng vang. Không một cảm thông, thương xót. Tự nhiên, Y không bằng lòng cái sự vô cảm ấy. Nhưng cũng chỉ giây lát, khi mùi thơm lựng bốc lên từ những kẻ tử nạn, Y quên béng ngay những suy nghĩ vớ vẩn của mình. Thật vớ vẩn. Đó là đào thải sinh tồn tự nhiên. Nào, hãy rót rượu ra đi. Tự do muôn năm! Hãy uống đi xót đếch gì mấy con cá nhép. à ông bạn, a ha, hãy leo lên vặt mấy lộc sung rừng. Cá nướng thiếu cái vị chát mềm ấy còn ra quái gì nữa. Ông bạn, hãy leo cây như buổi hôm qua đi. Họ Đào hơi nhăn mặt, chùng chình, chống chế, giơ hai bàn tay đen nhẻm lấm láp vảy cá về phía Y, gục gặc đầu, như thanh minh. Những hình ảnh đêm qua hiện về, loang loáng trong cái đầu tỉnh táo chưa có men. ừ thì thôi, chắc lại bênh nhau, không muốn cấu rứt gì. Y chiếu thẳng tia mắt vào gã, dừng cái nhìn nơi bàn tay dính đầy vẩy cá. Có thể lắm, mọi toan tính của gã bao giờ cũng chi li, kín kẽ, không ít lúc nhuốm màu thần bí. Buổi chiều lặng lẽ xuống suối bắt cá khi Y đang lơ vơ ghi chép và định chụp mấy cảnh cái lán hoang sơ, tạm bợ thì thật lạ lùng, chiếc máy ảnh đột nhiên hết pin dù hôm trước vẫn căng đầy, chụp loang loáng, tanh tách. Có thể lắm, Y sẽ đưa hình cây sung nơi biên ải lên báo chí, lên các trang Web. Biết đâu, những manh mối mơ hồ, bí mật mà họ Đào cố giữ sẽ bị phơi ra. Trong hàng triệu hàng triệu những người ưa soi mói đời tư người khác, những gã phù thuỷ, những tên bịp bợm, những kẻ vong thân, những gã vô công rồi nghề chả xuất hiện, phá phách. Chúng tiến thẳng ra đây đào bới vận chuyển cây sung này về làm cảnh, làm nô lệ cho một công sở, một khuôn viên, một trọc phú nào, rồi đến một ngày rửng mỡ, ngày lãng quên, ngày thù tạc điên rồ chúng đem cây ra giết. Khi ấy hồn oan nối tiếp oán cừu, tang tóc. Họ Đoàn đã lo cho bạn tình? Gã lén lút đánh hỏng xe, làm hỏng máy ảnh? Đêm qua, anh ả đã bàn bạc những gì và hôm nay giở những trò gì nữa. Y ngồi lên tấm ván sát đống lửa, gỡ cá bống suối nướng thơm nức thong thả cho vào miệng. Họ Đào ngồi im, tự rót rượu. Uống rồi lại rót, lặng lẽ không tiếng động. Trời tối hẳn. Không biết ở đâu tiếng chim lợn eng éc, eng éc nổi lên, gần rồi xa, chờn vờn, thê thảm. Tình cảnh Y và họ Đào khác gì loài chim cô độc ấy. Không nghĩ gì, những tàn lửa nhảy múa vô tư. Những viên sỏi dưới lòng suối bắt lửa nhấp nhóa, mờ ảo. Dòng suối tập hợp của những kiếp sỏi, kiếp cát và kiếp đá. Mỗi cây cối, cá cua, rong rêu đều có linh hồn, một đời sống riêng biệt, bí truyền. Không biết đêm nay anh chị tình tự với nhau như thế nào. Và Y nữa, sao bao nhiêu rượu uống vẫn không say, không lịm thiếp, mộng mị để đôi kia tiện bề tình tự. Y cứ tỉnh trơ trơ hẳn cô nàng oán lắm. Đêm dài gì với những đôi tình nhân vong mạng, oan khiên, cách biệt âm dương. Họ Đào vẫn lầm lì bên đống lửa. Nhìn về đâu, xa lắm. Lòng suối ư? Cả một ngày mò mẫm, mân mê từng viên sỏi nhỏ, những gờ đá, những rong rêu. Lòng đất ư? Cả một đời đi đứng, ăn ở và bây giờ đang ngồi trên mặt đất. Họ Đào nhìn vào lòng cây? ừ, chỉ có thể là như thế. ở đó có người thiếu nữ, đã từ đâu lang bạt vào đây hay kiếp trước họ Đào từng sinh sống ở đây. Hôm đi ngược lên vùng rừng này, khi bắt gặp những chiếc xe dài thượt, gầm ghè, rùng rùng cõng từng súc gỗ lớn, những thân cây vạm vỡ, gồ ghề đốt mắt bị xén gọn, trói bằng xích sắt lao ầm ầm, mù mịt trong điên loạn, gã nhắm tịt mắt lại. Anh lái xe tưởng bụi, kéo cửa kính, chửi rủa liên hồi. Ai biết gã đang đau, đang xót và lo sợ việc chém giết vô tội vạ của những kẻ kia biết đâu đã kết thúc hy vọng cuối cùng của một bí mật không thể tỏ cùng ai. Lúc đó, khi nhìn thấy tàn cây sung hiện ra nơi lán nhỏ, gã đột nhiên va cốp đầu vào thành cửa xe. Cậu lái xe vò cái đầu trọc lốc, rối rít xin lỗi…

Bây giờ chỉ còn toàn sương lạnh, lũ chim lợn kêu váng óc lúc chập tối không thấy lượn vòng trở lại. Rượu đã hết nhẵn. Những bộ xương cá lăn lóc, chỏng chơ, tung tóe trên ván gỗ. Ơ! Như là trăng. Trăng thật! Trăng muộn mằn, yếu ớt, run rẩy và cô độc trên nền trời xám ngoét. Trăng như một chiếc vung nồi méo mó, thủng lỗ chỗ đầy vệt ám khói. Họ Đào không nói không rằng, lặng lẽ rời đống lửa, gần như không gây ra tiếng động, đi hút dần ra phía lòng suối. Chắc họ đến với nhau. Thêm một đêm, một khắc bên nhau. Biết đâu ngày mai vĩnh viễn không gặp lại. Ngay từ đêm qua, khi chắp nối những hình ảnh âm thanh của cặp tình nhân, Y đã thấy nhiều kỳ bí đang diễn ra. Những hình ảnh, cử động theo hơi gió hơi sương lả lướt hiện về. Những tà áo mỏng manh, chập chờn biến hiện. Một điều gì lưỡng lự, chưa rõ rệt đang buông vào cõi bất định. Gió u u ngoài suối. Những luồng sáng chập chờn gieo rắc chợt chìm đi rồi lại bùng lên giục giã nài gọi. Đột nhiên, Y thấy rờn rợn. Mắt Y nhìn căng ra phía dòng suối. Tại sao sự việc lại xảy ra như thế. Tại sao những bí ẩn cứ nối nhau kéo đến. Lòng suối cạn như cái huyệt đen thăm thẳm, trải dài bất tận. Những tàn cây đen thẫm bí ẩn không ngừng đẩy ra tiếng lào xào. Bỗng lúc ấy, Y tái hẳn người đi. Một tiếng động rành rẽ cất lên. Y nín thở nghe ngóng. Giữa khung trời xám, từ từ hiện lên một khuôn mặt mờ mờ. Khuôn mặt đẹp đến choáng váng nhưng chỉ thoáng thôi lại từ từ biến mất như chưa từng hiện ra. Cái khuôn mặt thoáng hiện ra rồi biến đi ấy có phải người con gái đêm qua? Chắc lần này vẫn là sự hò hẹn, dụ khị, thề bồi dang dở. Thốt nhiên, Y cảm thấy mình đang ám hai người và hai kẻ tình tang đang tìm cách bưng bít một sự thật. Khuôn mặt vừa tan vào đêm ấy đã kịp hằn rõ trong trí não. Khuôn mặt trắng bệch, lạnh lẽo, cô hồn khẽ mỉm cười. Y không tin đó là một ảo ảnh vì từng nét môi, vành tai nhỏ và nhất là cặp mắt hoang thỉnh thoảng long lên như oán thán điều đã đọng lại trong trí não. Không, đúng là sự thật. Hình ảnh ấy kích thích chốc chốc gây nên những hốt hoảng tinh thần. Y nghĩ người con gái kia phải có một sợi dây bí ẩn nối với họ Đào. Cái dáng ngồi lặng lẽ, cái lối hiện lên rồi lại biến đi nhanh chóng và cả những hành vi dị mọ của gã mấy hôm nay đang hé mở những giấu giếm của hai người. Trước kia, không ít lần truy bức gã bạn về đời sống riêng tư chỉ nhận được sự ăn nói nửa vời, nước đôi có phần tinh quái. Cũng không ít lần gã kể những chuyện ma mị ở trò trai gái, những lúc ấy ánh mắt gã lóe lên ranh mãnh. Điều đó làm Y băn khoăn, nhưng rất nhanh, họ lại cuốn sang những câu chuyện khác. Hôm nay, ở đây, khi giáp mối những đầu chỉ rối lại với nhau, Y dần thấy hiện lên một cái gì mà mình đang tìm kiếm.

Một âm thanh nhỏ len qua sương khói, thủ thỉ, thầm thì vọng đến từ nơi nào xa lắm. Không rõ âm thanh gì, tới từ đâu và sẽ đi về đâu. Nó mỏng manh như tiếng lá miết, tiếng sỏi cọ vào nhau nơi ngọn cây, đáy suối, như tiếng nhựa chảy thầm trong thớ gỗ, xôn xao, âm ỉ, nhưng rất trong, rất dội, ngấm sâu như tiếng đàn bầu. Cố lắng nghe, âm thanh như có gì oán thán, tiếc than, u uẩn, lay động, lẩy bẩy rộ lên lúc lúc rồi bặt dừng im. Những giọt sương đọng trên lá rơi tí tách xuống ngàn vạn sỏi cát nơi lòng suối. Đã bao nhiêu sương đêm từ lá cây rừng rơi xuống lòng suối, lòng sông và lòng đất. Âm thanh mỏng như tơ chốc chốc da diết vang lên. Mãi sau này, Y mới biết đó là tiếng khèn lá đặc biệt của dòng họ Đào, một tín hiệu tưởng đã thất truyền. Cũng sau này, Y mới ngộ ra một điều không giải thích được là khi linh hồn oan tình oan khuất cách biệt âm dương có cơ duyên gặp lại vì quá nhớ thương mà hiện ra tình tự có người thứ ba chứng giám thì chỉ được một lần ấy thôi, rồi vĩnh viễn không thể gần gũi nhau được nữa, chỉ có thể vọng niệm về nhau bằng suy nghĩ và âm thanh qua sương khói. Họ Đào thổi khèn lá cho bạn tình nghe. Âm thanh chắt ra thê lương, thảm não. Nghe tiếng khèn, nước mắt Y chảy ra từ lúc nào không biết. Nước mắt rơi xuống tàn lửa lèo xèo. Tiếng khèn bập bùng, leo lét như ngọn lửa, lúc tỏ lúc mờ, khi trầm khi bổng. Tiếng khèn dẫn dụ về thủa xa xưa, ngày họ Đào mười sáu mười bảy và cô nàng chắc chỉ độ mười ba mười bốn. Họ cùng ở trên một con đò, cùng nhau đùa bỡn với dòng sông. Họ đuổi nhau trên bãi bồi tít tắp. Trong đêm trăng, trên sườn đê thoai thoải mênh mông như mặt biển, hai cô cậu ngồi sát bên nhau im lặng. Ngoài kia dòng sông đang chảy. Dưới chân, đất đai đang thở phập phồng, triệu triệu lá cỏ đang ứa nhựa, mở ra, sinh sôi, cựa quậy. Họ run rẩy hôn nhau. Trăng đột ngột trốn vào mây rồi vỡ òa ra, rơi vàng trên mặt nước, nhuộm vàng triệu triệu lá cỏ xanh, hai mái đầu xanh thẫm ánh trăng. Những đêm trăng, họ Đào lạc vào thế giới khác, phiêu linh, mộng mị và bí ẩn. ánh trăng mờ dần, mờ dần rồi tối hẳn. Tiếng khèn lịm dần, lịm dần chợt nấc lên da diết một chuỗi âm thanh ai oán thê thiết dội vào đất đá, cỏ cây, tàn lửa, dội vào vòm trời cao thẳm, âm u… Không… Không thể nào… Không… thể… nào… Tiếng khèn tắt lịm. Họ Đào ngồi bất động. Sương lạnh. Đêm khuya. Dưới chân sỏi đá ướt rượt, lạnh lẽo. Ngoài kia, những cánh rừng nham nhở, loang lổ, mịt mùng, tối thẫm chìm trong tịch mịch.